Hanuka, Amsterdam´ın Kraliyet Konser Salonu´na nasıl döndü?

Konserin öne çıkan özelliği, Hanuka´da yakılan mumlar ve Yahudi toplumu için önemli bir sembol olan menoradır. Bu menoralar, Nazilerden saklanan, en pahalı Hanuka Menorası´nın tam bir kopyası olan 122 yıllık gümüş menora ve Amsterdam´ın 267 yaşındaki Rintel Menora´sı.

Dünya
4 Aralık 2020 Cuma

2009 yılında yapılan bir ankete göre, Hollandalı-Yahudi ebeveynlerin yaklaşık yarısı çocuklarını sünnet etmiyor. Sadece yüzde 25'ten azı bir sinagogun üyesi ve çoğu Yahudi, Yahudi olmayanlarla evleniyor. Kraliyet Konser Salonu’nda Hanuka konserinin geri dönüşünü yöneten New Yorklu göçmen Barry Mehler bu anket sonuçları nedeniyle, etkinliği mümkün olan en geniş Yahudi yelpazesine uyacak şekilde tasarladığını belirtti. Kendi ifadesiyle “eşcinseller için mekân” olduğu için 1989 yılında Amsterdam'a gelen 55 yaşındaki Mehler, burada dini mezhepler arasındaki kutuplaşmayı aşmak istiyor.

2015 yılında cemaat, Amsterdam'ın eski hahambaşı Aryeh Ralbag'i, hahamların "eşcinsel mücadelecileri iyileştirme ve eğilimlerinin üstesinden gelmesini " öneren bir eşcinsellik bildirgesini desteklediği için kovulmuştu. Mehler, Hanukkah konserini yeniden başlatmak için bu ve diğer zorluklardan motive olduğunu belirtti. "Pozitif kültür yoluyla, ölmekte olan bir topluluğu kimsenin hayal edemeyeceği bir şekilde yeniden canlandırabileceğinizi kanıtlamak istiyorum" dedi.

Amsterdam Kraliyet Konser Salonu her yıl bir gece sinagog gibi görünüyor. Dünyanın en prestijli müzik mekanlarından biri olan 132 yıllık salon, Holokost'tan 70 yıl sonra duraklatıldı. Fakat 2015 yılından itibaren yıllık Hanuka konserlerine ev sahipliği yapmaya devam ediyor.

Konserlerin yeniden başlaması, azalan ve bölünmüş bir topluluğu görkemli geçmişiyle birleştirmeye ve canlandırmaya yardımcı oluyor. Program, 13. yüzyıldan kalma bir şiir olan "Maoz Tzur" ve 1980'den bir İsrail hiti olan "Al Kol Eleh" a kadar birçok geleneksel müzik barındırıyor. Ağırlıklı olarak Yahudi dinleyiciler şarkı söylüyor. İbranice şarkı söylemeye alışkın olmayanlar ise kökleriyle bağlantı kurma çabası içinde kelimeleri doğru bir şekilde telaffuz etmeye çabalıyor.

Konser, Nazilerin Holokost'ta Hollandalı Yahudilerin en az yüzde 75'ini öldürmeden önce bir gelenekti. O zamandan beri, Hollanda Yahudi topluluğu Holokost öncesi rakamlarını yenilemedi. 1946'ya kıyasla Hollanda'da biraz daha az Yahudi yaşıyor. Yaklaşık 30.000 kişilik topluluk, son yıllarda yükselen antisemitizm ve asimilasyon kültürünün ortasında gelecekteki yaşanabilirliği hakkında karamsar durumda.

Konser salonunun direktörü Rabbi Yanki Jacobs, Holokost anma törenlerini bir kenara bırakırsak, en liberalden en ortodoksa kadar tüm Yahudi mezheplerinden insanların bir Yahudi bayramı için toplandığı birkaç yerden biri” dedi.