Sara YANAORCAKBöylece bu günler her ilde, her kentte ve her ailede kuşaktan kuşağa anımsanacak ve kutlanacaktı. Purim günleri Yahudiler için son bulmayacak ve bu günlerin anısı kuşaklar boyu sürecekti.
Yusuf BESALEL
BAR-MİTZVA ve BAT MİTZVA {2}
Hem Aşkenazi, hem de Sefaradi cemaatlerde Bar-Mitzva töreni dahilinde çocuk bir söylev ("deraşa") vermeye başladı. Konuşma, genellikle çocuğun din öğretmeni tarafından hazırlanır. Zamanla Bar-Mitzva olan çocuğun yetenekleri çerçevesinde tören gününde bazı dinsel etkinlikleri yönetmesi mümkün olmuştur. Günümüzde sinagogda yetkili Rabi’nin Bar-Mitzva çocuğuna hitap etmesi ve Mişaberah duasını okuması geleneği vardır.
Eskiden sabah duasından sonra hafta içinde veya Şabat gününde öğleden sonra yenen üçüncü öğünde ("Seuda Şelişit") aile bireylerine ve arkadaşlarına bir yemek verilirdi. Daha sonraları bu, sinagogda bulunan herkesi kapsayan bir Kiduş’a dönüştürüldü. Günümüzde Bar-Mitzva daveti genellikle görkemli bir sosyal olaya dönüşmüştür. Davetli akrabalar, diğer konuklar ve çocuğun anne ve babası, Bar-Mitzva yapan çocuğa hediyeler verirler.
Aşkenaz geleneklerine göre bir erkek çocuk, 13 yaşından evvel tefilin takabilir. Fas Yahudi cemaatinde çocuğun 12. Yaş gününü izleyen perşembe günü bir tören yapılır. Rabi çocuğa tefilin takar, o da bilahare Tora okurdu. Bunun gibi çeşitli cemaatlerde Bar-Mitzva ile ilgili değişik örf ve adetler bulunmaktadır; örneğin Reform Yahudiliği, 19. Yüzyılda Bar-Mitzva töreninin yerine kız ve erkek çocukları için ergenlik çağlarının yaşına doğru bir merasim yerleştirmiştir. Fakat birçok Reform sinagogu geleneksel Bar-Mitzva törenine de yer vermektedirler.
Son zamanlarda Bar-Mitzva, gencin Yahudilik ile ilgili bilgi mirasını kabullenmesi için bir olanak olarak da görülmektedir. Örneğin ABD’de de Bar-Mitzva, ailelerin bir sinagoga kaydolmaları ve çocuklarını bir İbranice akşam kursuna veya gündüz öğrenimini sağlayan bir Yahudi okuluna yazdırmaları için vesile sayılmaktadır; birçok sinagog da Bar-Mitzva’dan evvel beş yıllık bir dini eğitimi şart koşmaktadırlar. İngiltere’de, Ortodoks Birleşik Sinagogu bir çocuğun "maftir" olarak çağrılabilmesi için İbranice’den ve Yahudilik bilgisinden sınav geçirmesini şart koşar. İsrail’de 1967 yılından beri Batı (Ağlama) Duvarı’nın önünde pazartesi ve perşembe sabahları İsrail ve başka ülkelerden gelen Yahudi çocukların Tora okuyarak Bar-Mitzva kutlamalarını gerçekleştirme geleneği vardır.
Din bilgesi Raşi’ye göre, Bar-Mitzva’nın sorumluluk taşıması, Moşe Rabenu’ya Sinay’da verilen emirlerine dek uzanır. Yaakov ile Esav’ın yolları 13’lerinde ayrılmıştır. 13 yaşındayken Avraam babasının putlarını reddetmiştir. Midraşlarda ayrıca 13 yaşın bir genç için bir dönüm noktası olduğu vurgulanmıştır…
Türkiye’de Bar-Mitzva çağına gelmiş olan çocuk önce dini eğtitim almamışsa, özel olarak Tora okumak üzere hazırlanır. Pazartesi ve perşembe sabahları Tefilin takma gerçekleşir. Aile fertleri ve akraba ve dostlar törene katılırlar. Ayrıca tören sonrası davetliler ağırlanır. Cumartesi sabahı daha kalabalık bir davetli grubu katılır. Bar-Mitzva olan genç, bir nutukla anne ve babasına teşekkür eder ve gelecekte toplumuna faydalı olacağını belirtir. Törenden sonra aile, yakınlarını bir davette ağarlayabilir.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik
Ansiklopedisi", Cilt I, II, III
Yusuf Besalel
