Yusuf BESALEL
Yahudi dininde tarih boyunca topluma başkanlık etmiş kişiler çeşitli sıfatlar taşımışlardır. Bunlardan en yücesi, Yisraeloğulları’nı Mısır’dan çıkarıp maddi ve manevi özgürlüğe kavuşturan Moşe Rabenu Peygember’dir (Hz. Musa), daha sonra Moşe’nin müridi Yeoşua gelir. Yisraeloğulları’nı bundan sonra aşağıda açıklanan Şofetim (Hakimler) yönetmiştir. Yisraeloğulları’nın bu dönemden sonraki ilk karılı Şaul’dur. (M.Ö.1020), Şaul’u Kral David (M.Ö. 1004뎍) ve Kral Şelomo (M. Ö. 965덨) izlerler. Krallığın ikiye bölünmesinden sonra gelen Yeuda Kralları şöyledir (tarihler M.Ö.’dir.): Rehavam (923덝), Aviam (917덛), Asa (915댳), Yeoşafat (875댛), Yeoram (851댔), Ahazia (844댓), Atalia (843댍)- Yoaş (837닦)- Amasa (789닔), Azaria (780늬), Yotam (740- 736)- Ahaz (736늘), Hizkiyau (720뉼), Menaşe (692뉇), Amon (639뉆), Yoşiau (638눩), Yeoahaz (609), Yeoyakim (609눞), Yeoyahin (598), Tsidkiyau (597눒).
Yisrael Kralları: I. Yarovam (928던), Nadav (912덗), Baaşa (911덀), Ela (888댿), Zimri (887), Omri (887댾), Ahav (876댝), Ahazia (853댜), Yoram (852댓), Yeu (843닸), Yeohav (816단), Yoaş (800닙), II. Yarovam (785늱), Zeharya (744), Şalum (744), Menahem (744늩), Perahya (737늨), Pekah (736늦)- Oşea (734늝).
Babil sürgününden sonra Erets Yisrael; Persler’in (M.Ö.5. yüzyıl), Büyük İskender’in (M.Ö.4. yüzyıl), Büyük İskender’in kumandanlarından gelen Ptolemeler’in (M.Ö.3. yüzyıl) ve Helen Selevkoslar’ın (M.Ö. 2. yüzyıl) istilasına uğradı. Bu dönemde Yahudiler’i dini liderler temsil ediyordu. M.Ö.164’teki Makabi isyanından sonra Romalılar dönemine kadar ülkeyi birçok kral (Yuda Makabe ve devamı) ve kraliçe (M.Ö.65’te Salome gibi) yönetti. Romalılar, M.S. 70’te Bet-Amikdaş’ı yıktı ve tüm Yahudi egemenliğine son verdiler. Yahudiler, İsrail Devleti’nin kuruluşuna dek devletsiz yaşadılar ve dini kişilerce temsil edildiler. Aşağıda başkanlıkla ilgili diğer tabirler mevcuttur.
Nasi: Yönetici, başkan. İkinci Tapınak döneminde bu tabir, halkın çoğunluğu tarafından Haşmonaylar’dan Matatyau’nun oğlu Şimeon’a verilmişti. Savaş, barış, devlet memurlarının atanması ve Tapınağın yönetimi Nasi’ye bağlıydı.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik
Ansiklopedisi", Cilt I, II, III
Yusuf Besalel
