Moşe Ben Maymon - Maymonides

Derleme: Coya DELEVİ(30 Mart 1135 Kordoba - 13 Aralık 1204 Mısır)Endülüs`lü Yahudi filozof, hukuk bilgini ve hekim... Orta Çağ`da, Yahudiliğin en büyük düşünürü…. Moşe Ben Maymon, Kordoba`lı (İspanya) seçkin bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini babasından aldı. Derin bir bakış açısı ve ge

Kavram
9 Ocak 2008 Çarşamba
Emeviler, Endülüs’te (Andaluzia) yaºayan tüm halka, sınırsız dinsel özgürlük tanımıºtı. Ama, bir süreden beri, İslam topraklarını kasıp, kavuran Berberi Birliği, Muvahhid’lerin 1148 de Kordoba’yı ele geçirmesinden sonra, kentteki Yahudi Cemaati İslam’ı benimsemek, ya da kenti terketmek seçenekleriyle karºı, karºıya kaldı. Maymon ailesi, evlerinde gizlice Yahudiliği sürdürürken, dıºarıda İslamı kabullenmiº, göründü. Moºe, ailesiyle birlikte, 11 yıl daha Kordoba’da kalıp, bilim ve din eğitimine devam etti.
Bu ºekilde yaºamayı sürdüremiyeceğini anlayan aile, yaklaºık 1159 da Fas’ın (Maroco) Fez kentine yerleºti. Maymon, bu süre içinde, Rabinik (dinsel) metinler ve Yunan felsefesi üzerinde çalıºtı, tıp eğitimi aldı. Bu arada öğretmeni rabbi Yehuda Bin ªoºan tutuklandı. Yahudi ibadetini sürdürdüğü gerekçesiyle, idam edildi. Bunun üzerine Maymon ailesi, evvela Filistin’e, ordan da Mısır’a göç etti, Kahire yakınlarında Fustat’a yerleºti.
Her ne kadar Yahudiler, burada özgürce ibadet edebiliyorlarsa da, önceden İslam’ı benimsemiº Yahudilerin kendi dinlerine dönmelerinin cezası idamdı. Moºe Ben Maymon, gerçek anlamda, hiç bir zaman, dininden sapmadığını kanıtlayarak, ölüm cezasından kurtuldu. Babasının ölümünden sonra, kardeºi David’i de bir deniz kazasında yitirdi. Bu arada, ailenin tüm maddi varlığı da yok olduğundan, Moºe, Hekim olarak çalıºmaya baºladı ve bu sahada ünlendi. Salahaddin Eyyübi’nin özel doktorluğuna getirildi. Aynı zamanda, Yahudi bilginleri arasında önemli bir yere sahip oldu.
23 yaºındayken, Arapça kaleme aldığı ilk büyük eseri Miºna, (Yahudi sözlü ºeriat derlemesi)dir. Bu denemelerinde Yahudiliğin öğretilerini, - On Üç İman Maddesi- adlı belgesinde özetledi. Bu derlemeler üzerinde 10 yıl çalıºtı. İbranice yazdığı – Miºne Tora- onun baº yapıtıdır. Ayrıca, "Sefer ha-Mitsvot (Kurallar kitabı) – ve  -Hilhot ha Yeruºalmi (Kudüs yasaları) – de, İbranice kaleme alınmıºtır.
1176 da baºladığı felsefi, ilmi ve dini büyük yapıtını, 15 yılda tamamladı. Özgün metin, Arapça kaleme alınıp, -Delaletü’l-Hairin- adını taºımaktaydı. Sonraları, - More Nevuhim- adıyla İbraniceye çevrildi. Ayrıca, Latinceye ve diğer Avrupa dillerine çevirileri yapıldı. Maymon’un ileri görüºleri bazı tepkiler aldı. 1233’te, aºırı tutucu Montpellier Hahamı, Fransa’da, -Delaletü’l Hairin-in yakılması için harekete geçti. Ama, sonuçta, Maymon, hem Yahudi filozofların en büyüğü, hem de geleneksel Yahudi inancının temellerinden biri olarak kabul edildi.
Moºe Ben Maymon’un Taberiye’de (Tiberias) bulunan mezarı, bugün dahi, kutsal bir mekan olarak ziyaret edilmektedir.