Sara YANAROCAKDaha önce Diaspora Yahudilerinin ilk dönemlerini incelediğimiz bölümlerden sonra bu kez de Mısır`ın o dönemlerde en önemli kentlerinden biri olan İskenderiye (Alexandria) Yahudilerinin hayatını gözlemleyeceğiz...
Yusuf BESALEL
b) Evlenebilmenin şartları: Bir kişinin evlenebilmesi için onun zaman içerisinde fiziksel ve zihinsel açıdan evlilik için uygun olduğunu ortaya koymuş olması beklenirdi. Ayrıca çocuksuz bir dulun tekrar evlenebilmesi için; önce ölen kocanın erkek kardeşi ile evlenmesi icap ettiğinden, “halitsa” merasimi ile Tora’ya göre bu evliliğin gerçekleşmemesi sağlanırdı. Gelinin bakire olması üzerinde çok durulurdu. Çünkü bekâret manevî saflığı simgelerdi. Evlilik yaşına gelince, günümüzde İsrail’de erkekler için asgarî evlilik yaşı 18, kızlar için 17’dir.
c) Hazırlıklar ve Gelenekler: Geleneksel olarak gelin evlilik merasiminden evvelki gece mikveye (ritüel havuza) girmelidir. Evlenme tarihi saptanırken kadının regl dönemine ve ondan sonraki haftaya denk gelmemesine dikkat edilir. Bazı Sefaradi ve Doğu cemaatlerinde mikvede kutlamalar düzenlenir. Evlenme kararını veren damat adayı, evlenme töreninden evvelki Cumartesi gününde sinagogda Tora okumaya çağrılır. Evlilik töreninden sonraki Cumartesi günü de damadın sinagoga gitmesi ve dua okuması başka bir dinî gerekliliktir. Hupaya giren çiftin üzerine konfeti, şeker ve buğday atılması ise kurulan yuvanın beraketli olması için eski zamanlardan kalma bir adettir...
d) Yasaklanmış Evlilikler: 1) Levililer 18 ve 20’de ayrıntıları belirtilen ve yakın akrabalar arasında yasaklanmış evlilikler yasaktır. Bu kapsamda; bir adamın annesi, üvey annesi, kız kardeşi, kız torunu, karısı hayatta bulunduğu sürece baldızı yer almaktadır. Tora, bunları ahlâk dışı olarak nitelendirmektedir. Maimonides’te (Rehber III, 49) bu yasaklamaların ailede maneviyatı korumak olduğunu belirtir. Ayrıca:
a) Bir erkek karısını boşarsa ve bu kadın tekrar evlenindikten sonra boşanırsa veya yeni kocası ölürse; ilk kocası kadınla tekrar evlenemez.
b) Bilinçli olarak zina işlemiş bir kadın kocasından boşanırsa dahi kocasına ve zina işlediği adama yasaklanmıştır (Talmud, Sota 27 b). Şayet kadının ırzına geçilmişse, kocasına yasaklanması ancak kocası bir Kohen ise mümkündür.
c) Bir kadın boşanmada veya kocasının ölümünde şahit olan birisiyle evlenemez.
d) Bir Kohen boşadığı karısı bile olsa boşanmış bir kadınla evlenemez. Bir Kohen ayrıca bir fahişeyle de evlenemez (Levililer, 21:7).
e) Bir mamzer (zina, ensest gibi gayri meşru evliliklerden doğan bir kişi), Yahudi bir erkek (veya kadın ile evlenemez.
f) Karışık evlilikler yasaklanmıştır (Tesniye, 7:3dž). Bu yasaklama putataparlarla ilgiliydi. Daha sonra Yahudi olmayanları kapsamına aldı. Ancak Yahudi olmayan bir kişinin Yahudi dinine girmesi durumunda evlilik geçerli olabilir.
g) Daha evvelce belirtildiği üzere, evli bir erkek ikinci bir kadınla evlenemez. Her ne kadar ikinci evlilik geçerliyse de, taraflar boşanmaya mecbur edilirler.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III, Yusuf Besalel
