Lübnan Savaşı`nın İsrail kamuoyunda tek taraflı çekilmelere karşı yarattığı tepki ve Hamas - El Fetih koalisyon çalışmaları unutulan Yol Haritası Planı`nı yeniden gündeme getirdi
Yol Haritasına dönüş
Yol Haritası Planı, Ortadoğu Dörtlüsü (Quartet = ABD, Rusya, AB ve BM) tarafından hazırlanan ve 2005 yılına kadar Ortadoğudaki çatışmaya iki devlet prensibi çerçevesinde son vermeyi amaçlayan bir plandır. ABD Başkanı George W. Bushun 24 Haziran 2002de yaptığı ve Filistin-İsrail çatışmasının iki devlet prensibi çerçevesinde çözülmesi gerektiğini vurguladığı konuşması, Yol Haritasının temelini teşkil etmiştir.
Planın birinci aşaması Filistinlilerin derhal ve koşulsuz olarak tüm şiddeti durdurmasını, İsrail tarafının ise destekleyici iyi niyet girişimlerinde bulunmasını öngörüyor. Aynı zamanda Arap ülkelerinin terörü doğrudan veya dolaylı olarak destekleyen gruplara yönelik her türlü yardımı kesmeleri gerektiğini belirtiyor. Plan, tarafların başlangıçta, birbirlerinin varolma haklarını tekrarlayan ve birbirlerine karşı şiddete ve tahrike son verme çağrısında bulunan demeçler yayınlamalarını şart koşuyor.
Ocak ayında Filistin seçimlerini militan İslamcı grup Hamas'ın kazanmasıyla kesintiye uğrayan "Yol Haritası" üzerindeki çalışmalar, Lübnan Savaşından sonra tekrar gündeme geldi. Lübnandan 6 yıl, Gazzeden de bir yıl önce tek taraflı olarak çekilmesine rağmen bu bölgelerde şiddetin yeniden alevlenmesi İsrailde tek taraflı çekilmenin kamuoyu göndeminden değişmesine yol açtı.
Bununla beraber Filistin parlementosunda .çoğunluğa sahip Hamas görüşmeyi reddediyor ve İsrail'in ortadan kaldırılmasını hedefliyor. Ancak ılımlı tutum yanlısı El Fetih grubuna bağlı olan Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, İsrail Başbakanı Ehud Olmert'le ön koşulsuz görüşmeye hazır olduğunu söyledi. Filistinde kurulacak bir koalisyon hükümetinin barış umutlarını artıracağı söyleniyor.
İngiltere Başbakanı Blair'le ortak basın toplantısı sırasında Abbas, "Bölgede çatışmaya ve şiddete son vermek için ciddi görüşmelere hazır olduğumuzu belirtmek isterim" diye konuştu. Filistinli müzakereci Saib Erekat ise Reuters'e yaptığı açıklamada, "Bizce Sayın Olmert ne zaman görüşmeye hazır olacaksa, görüşme çok iyi hazırlanmalıdır çünkü önemli olan sorunun özünün ele alınmasıdır" dedi.
Mahmud Abbas bir süredir, iktidardaki Hamas grubuyla yeni bir ulusal birlik hükümeti kurulması konusunda görüşmeler yapıyor. Hamas'ın beş aydır süren iktidarı, Filistin Yönetimi'ni birçok zorlukla karşı karşıya getirdi. Hamas'ın, İsrail'i yoketme hedefini terketmemesi nedeniyle uygulanan uluslararası yaptırımlar hükümeti, 165,000 memurun maaşlarını ödeyemeyecek duruma soktu.
İsrail Başbakanı Ehud Olmert, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşmeye hazır olduğunu bildirdi. Görüşmeye hazır olduğu mesajını, İngiltere Başbakanı Tony Blair ile görüşmesi sırasında ileten Olmert, öncelikli hedefinin Filistinli teröristlerce kaçırılan İsrail askeri Gilad Şalit'in serbest bırakılması olduğunu kaydetti, ancak Mahmud Abbas ile Yol Haritası barış planını görüşmeye hazır olduğunu da söyledi.
İngiltere Başbakanı Tony Blair Ortadoğu ziyareti kapsamında İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile biraraya geldi. Görüşmede bölgedeki son gelişmeler ele alındı. Blair ile Kudüs'te görüşen Olmert, "Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşmeyi düşünüyorum" ifadesini kullandı. Gündeminde meydana gelen önemli gelişmeler konusunda Abbas ile görüşmenin de bulunduğunu ifade eden Olmert, "Görüşme için herhangi bir ön şartım yok" dedi. İkili arasında gerçekleşen son buluşma, 23 Temmuz'da Ürdün'de yapılmıştı.
Öte yandan bölgeye yaptığı ziyaretin amacının Ortadoğu'da barışın sağlanması için gerekli zeminin hazırlanması olarak gösterilen Blair, "Bu, barışın sağlanması için atılacak adımları harekete geçirmek bakımında oldukça önemli bir durum" dedi. Blair, "İnsanlar aralarındaki ayrımları anlaşmalar yolu ile gidermeli, şiddetle değil. Buraya ilişkin bir planımız var. Yol Haritası" şeklinde konuştu.
Arap Birliği yeni plan hazırlığında
Son Ortadoğu krizi sırasında izlediği pasif politikalarla büyük tepki çeken Arap ülkeleri, yeni bir Ortadoğu barış planını dün Mısırın başkenti Kahiredeki Arap Birliği Merkezinde masaya yatırdı.
Arap dışişleri bakanları, Eylül ayı içinde toplanacak BM Güvenlik Konseyi'ne sunulacak bir Arap Ortadoğu Planı konusunda çalışmaları yürütmek üzere bir komite kurulmasına karar verdi. Suriye'nin boykotuna sahne olan toplantıda Ortadoğuda kalıcı bir barışın tahsis edilmesi için BM nezdinde çalışılmasına karar verildi.
Arap ülkeleri ilk olarak 2002 yılında Suudi Arabistan önderliğinde bir barış planı hazırlamışlardı. İçerik itibariyle diğer barış planlarından çok farkı olmayan planın en büyük özelliği Suudi Arabistan tarafından sunulmasıydı. Plan İsrailin 1967 sınırlarına çekilmesi ve bir Filistin devleri kurulması karşılığında, tüm Arap ülkelerinin İsraili tanımasını öngörüyordu.
İsrailin Meretz Partisinin Lideri, Oslo Anlaşmasının mimarlarından Yossi Beilin, Yediot Ahronot Gazetesinde yayınlanan makalesinde İsrailin BMe sunulacak Arap barış planının 2002 Suudi insiyatifi temelinde olacağını söyledi. Beilin, durumu bir fırsat penceresi olarak değerlendirerek İsrailin plana olumlu yaklaşması gerektiğini vurguladı. İsrail halkının Suudi barış planına en az %40 oranında destek verdiğini hatırlatan Beilin, barış için yeni bir fırsatımız var bu sefer kaçırmayalım dedi.