Sara YANAROCAK16. yüzyılın hemen başında İspanya`da yaşayan tüm Yahudiler, o dönemin getirdiği çeşitli politik nedenlerden ötürü ülkelerinden kovulmuşlardı. Doğdukları yerlerden kovulan Yahudiler dünyanın dört bir tarafına yayıldılar. Çok önemli bir bölümü ise Osmanlı İmparatorluğu`nun geniş coğra
Sara YANAROCAK
"Ve Rab Moşe’ye söyleyip dedi: İsrailoğullarına söyle, yedinci ayın onuncu günü kefaret günüdür. O gün sizin için kutsal toplantı günü olacaktır. O gün, benliklerinizi alçaltacak Rabbe ateşle ikramda bulunacak ve o günde hiçbir iş yapmayacaksınız. Çünkü o gün sizin için efendiniz Tanrı’nın önünde arınmak üzere kefaret günüdür. O günde kendini alçaltmayan her kişi kavminden ve milletinden dışlanacaktır. O günde herhangi bir iş yapanı kendi milletininin arasından ayıracağım. Hiçbir iş yapmayacaksınız ve bu bütün nesillerimizce ve yaşadığınız her yerde ebedi kanun olacaktır." (Levililer 23)
Yahudi takviminin, en önemli ve en kutsal günü, pişmanlık duyduğu, dua ettiği, kişinin kendi içine dönerek kendi vicdanıyla, yaptığı iyi ve kötü eylemlerin toplamıyla başbaşa kaldığı Kipur günüdür.
Yom Kipur Tanrı’dan mağfiret dilenme ve Tanrı gözünde temize çıkmaya çalışılan bir vicdan muhasebesi günüdür.
Kendiyle hesaplaşarak, zayıf taraflarından arınmaya gayret ederek ve Tanrı katında bağışlanacağına iananarak yaklaşık 25 saat boyunca oruç tutan Yahudi, o günün sonunda Şofar’ın kutsal sesinden sonra evine dönüp ailesi ile birlikte yemek sofrasına oturduğunda, içi affedilmenin, Tanrı tarafından iyi bir kul olarak görülmenin verdiği huzur ile doludur.
Kipur Gününde yapılmaması
gereken şeyler
• Yom Kipur, güneş batmadan önce başlar ve ertesi akşam yıldızların çıkmasından sonra sona erer.
• Sağlığı normal olan her kişi oruç tutmalıdır. Bu yükümlülük kızlar için 12, erkekler için 13 yaşında başlar.
• Kipur Tanrı’ya adanmış bir ibadet günüdür. Bu günde herhangi bir iş yapmak, ticaretle uğraşmak, çalışmak, cinsel ilişkide bulunmak yasaktır. Şabat gününün tüm yasakları Kipur günü için de geçerlidir.
• Hamile kadın eğer sağlığı elveriyorsa lohusa ise doğumdan 8 gün sonra oruç tutabilir.
• Bebek veya çocuk sahibi kadınlar, çocuklarını beslemek ve temizlemek için gerekli tüm işleri yapabilir.
• Kipur’da brit-mila yapılır, ama "Beraha" şarapsız okunur.
• Kipurda deri giysiler ve ayakkabılar giyilmez.
• Roş Aşana ve Kipur arasındaki günlerde hiçbir iş, hiçbir ilişki başlatılmaz, düğün yapılmaz, mahkeme açılmaz.
• Kipurdan bir önceki gün herhangi bir nedenle oruç tutulmaz.
• Kipur arifesinde yıkanmak şarttır.
• Kipur’dan önceki günlerde aile fertlerinin mezarları ziyaret edilir.
• Yahudilikte insan hayatı herşeyden üstün tutulduğundan, yaşam kurtarmak için her türlü iş, doğal afet veya savaş sırasında gerekli çalışmalar yapılır. Hatta oruç bile kesilebilir.
• Kipurdan önce tüm dargınlıkların sona ermesi, dargınların özür dileyip barışması şarttır. Eşler birbirlerinden özür dileyip hataları için af dilemelidir.
Kipur Gecesi
Kipur orucuna başlanmadan önce çok zengin ve besleyici bir yemek yenmelidir. Yenecek yemekler kolay hazmedilecek türden olmalıdır.
Sofradan kalkan aile fertleri bir araya gelip, geçmişte yaptıkları hatalar için birbirlerinden af dilemelidir. Aile büyükleri çocuklarını teker teker kutsayarak onların Tanrı’ya sadık birer kul olmalarını, dürüst ve geleneklerine sadık nesiller yetiştirmelerini, uzun yaşam kitabına kayıtlı olmalarını, Yahudiliğin gerektirdiği "Mitsvot"ları yerine getirebilecek ve Tora öğrenmeye, vakit ayırabilecek olanaklara sahip olmalarını Tanrı’dan dilerler. Daha sonra hep birlikte sinagoga giderler. "Kal Nidre" duası güneş batmadan önce başlar, yıldızlar çıkana değin sürer. Sinagoga geç gelenlerin de dinleyebilmesi için üç kez tekrarlanır.
Kal Nidre Arami dilinde vaat veya adak anlamındaki "Neder" sözcüğünden türeyerek, "tüm vaatlerim" anlamına gelir.
