Devlet Başkanı Traian Basescu, Holokost Kurbanları anısına Bükreş kenti merkezinde yapılacak anıtın temelini attı. Yaptığı konuşmada Basescu, Holokost’taki rolünü yıllarca inkar eden Romanya’nın yakın zamanda bu gerçekle yüzleştiğini belirtti. “Holokost Anıtı Romanya’nın tarihi gerçeklerini ortaya çıkarmasının kanıtı olacaktır” diyen devlet başkanı, 50ᇐ yıl tarihini çarpıtan bir ulusun gerçeği kabul etmesinin ve bakış açısını değiştirmesinin zor bir süreç olacağını ifade etti.
9 Ekim Pazartesi günü gerçekleşen diğer etkinlikler, Bükreş’teki Coral Temple’a çiçekler bırakılması, bir fotoğraf sergisi ve Elie Wiesel Holokost Eğitimi Enstitüsü’ne ait kitapların satışıydı.
Bu ülkenin geçmişi ile yüzleşmesi yönünde büyük çaba harcayan İsrail’in Romanya Büyükelçisi Rodica Radian Gordon, “Romanya’da bu konuda büyük değişimler yaşanıyor. 2003 yılında bu ülkedeki görevime başladım, ancak bu denli kısa zamanda böylesi hızlı bir değişimin olabileceğini tahmin etmedim” dedi.
Komünist dönemde, ülkenin resmi tarihi Alman işgalini Holokost’tan sorumlu tutuyor, Romanya ileri gelenlerinin rolünü yok sayıyordu.
2004 yılında Başkan İon İliescu ülkede Holokost gerçeğinin bilinmesi amacıyla, Nobel Barış Ödülü sahibi Elie Wiesel’in yönettiği uluslar arası bir panel düzenlenmesine önayak oldu. Bu panelden Nazi yanlısı Marshal İon Antonescu Hükümeti’nin 380.000 Yahudi’nin ve 11.000 Çingenenin ölümünden sorumlu olduğu sonucu ortaya çıktı. Washington’daki Holokost’u Anma Müzesi Eğitim Merkezi Başkanı Paul Shapiro bu panelden söz ederken, “Romanya’nın o güne dek Holokost konusunun tabu olduğu bir ülke olduğunu unutmamak gerekir” demekte.
Bükreş’teki anma törenine katılan Holokost’tan kurtulmuş bazı yaşlı Yahudi ve Romanlar, kurbanlar anısına bir anıt yapılmasından duydukları mutluluğu dile getirdiler. Yazar Oliver Lustig, “Romanya hükümetinin vahşetin sorumluluğunu nihayet paylaşmış olması biz Holokost Kurtulanlarını bir nebze rahatlatıyor” dedi. Bugün 79 yalında olan Lustig, 17 yaşındayken ailesi ve altı kardeşi ile birlikte Auschwitz-Birkenau’ya gönderilmişti.
