İsrail ile Suriye arasinda gizli bariş görüşmeleri

Eylül 2004 ile Temmuz 2006 tarihleri arasında İsrailli ve Suriyeli yetkililerin gizli olarak Avrupa’da buluşup sürdürdükleri görüşmelerin sonunda İsrail ve Suriye arasında imzalanacak bir barış antlaşması için ön koşullarda anlaşıldı.
Görüşmeler sonucunda alınan kararlar şu şekilde:
• Prensipte anlaşıldığına dair imza atacak bu iki ülke, gerekli önkoşulları tamamladıklarında iki ülke arasında bir barış antlaşması imzalanacaktır.
• Anlaşma koşullarına göre İsrail Golan Tepelerinden 4 Haziran 1967 sınırlarına çekilecek. Çekilme konusunda anlaşılmış olunsa da Suriye beş yılda İsrail ise on beş yılda çekilmeyi tamamlamak istiyor.
• Golan Tepelerinin önemli bir bölümünü kapsayan ve iki ülkenin halkının rahatlıkla kullanabileceği bir park inşa edilecek.
• Ürdün Nehri ve Kinneret Gölü sularının kontrolü İsrail de kalmaya devam edecek.
• İsrail – Suriye sınır bölgesindeki askerler ülke yüzölçümüne göre dörtte bir oranında İsrail lehine azaltılacak.
• Suriye yönetimi, Hamas ve Hizbullah’a yaptığı desteği sonlandıracak, İran’dan uzaklaşacak.

Ağustos 2005’te hazırlanan ve günümüze kadar Avrupa’da gerçekleşen gizli toplantılarla son haline getirilen bu koşullar bir antlaşma olarak değil politik bir önkoşul görüşmesi olarak adlandırılıyor ve yasal dayanağının olmadığı vurgulanıyor. Görüşmeler, İsrail eski Başbakanı Ariel Şaron’un üst düzey yardımcılarının bilgisi ışığında yapıldı.
Ülke liderleri toplantılar sırasındaki gelişmeleri Avrupalı arabulucular ve tüm toplantılara katılan Dışişleri Bakanlığının eski Genel Müdürü Dr. Alon Liel’den bilgi alarak takip ettiler. Suriyeli yetkililer Başkan yardımcısı Faruk Şara ve Dışişleri Bakanı Walid Muallem’e gelişmeleri güncel olarak aktardılar.
Suriye İsrail ile barışı sağlarsa ABD ile arasının düzeleceğini ve ABD’nin Suriye’ye koyduğu ambargoyu kaldıracağını umuyor. Suriye aynı zamanda petrol gelirlerindeki bir düşüşün ülkede ciddi bir ekonomik kriz yaratabileceği ve Esad rejimini etkileyeceğinden endişeleniyor.
Amerikan Ortadoğu Barışı adlı derneğin bir yöneticisi olan Geoffrey Aronson, İsrail ile Suriye arasında yapılacak bir barış anlaşmasının ABD garantörlüğünde yapılmasını tavsiye ediyor. Bu şekilde Suriye’nin gerçek anlamda terör örgütlerini desteklemeyi bırakacağını belirten Aronson, Hamas’ın Şam’da bulunan politik büro şefi Halid Meşal’in de ülkeyi terk etmesi gerektiğini hatırlattı.
Antlaşma gerçekleştiği takdirde, Suriye’nin Şii Lideri ile görüşerek Irak’taki etnik çatışmayı durdurabileceği belirtiliyor. Golan Tepelerinin bir parka dönüştürülmesi ile Suriye’nin talebi olan, İsrail’in 1967 sınırlarına gerilemesi, gerçekleşebilecek, İsrail’in de Kinneret Gölüne olası bir Suriye saldırısından çekinmesine gerek kalmayacak.

Her şey Türkiye’de başladı
Ocak 2004’te Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad bazılarınca bir dönüm noktası olarak nitelenen bir Türkiye ziyaretinde bulundu. Aynı tarihlerde İstanbul’da bulunan İsrail Dışişleri Bakanlığının eski Genel Müdürü ve Ankara’nın İsrail eski Büyükelçilik Yetkilisi Dr. Alon Liel, Esad ile aynı otelde kalıyordu. Liel’in Türkiye Dışişleri Bakanlığında çalışan bir tanıdığından aldığı bilgiye göre Esad ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmelerin merkezinde İsrail ve Suriye’nin İsrail ile ilişkileri konuşuldu..
İsrail’e dönen Liel, Türkiye’nin İsrail Büyükelçisi Feridun Sinirlioğlu tarafından Türk Büyükelçiliğine davet edildi. Yapılan toplantıda Esad’ın Erdoğan’dan İsrail ile Türkiye arasındaki iyi ilişkileri kullanarak İsrail ile Suriye arasında görüşme yollarını açmasını talep etti. Liel, Ariel Şaron ile görüşerek bu talebi bildirdi ve arabulucu olarak Amerikan Ortadoğu Barışı adlı dernekten Geoffrey Aronson atandı.

İki tarafta görüşmeleri red etti
İsrail ve Suriye arasında görüşülen ve olası bir barış antlaşması için önkoşullarda anlaşıldığı haberi Suriye ve İsrail tarafından inkar edildi. Suriye Dışişleri Bakanlığından bir görevli, konu edilen görüşmelerin hiç yapılmadığını ve hiçbir pazarlığın gerçekleşmediğini açıkladı. İsrail eski Başbakanı Ariel Şaron’un büro şefi Dov Weisglass ise yaptığı açıklamada Şaron’un bu konu ile ilgili hiç bilgilendirilmediği, bir dönem bir söylenti olarak duyulduğunu fakat hiçbir zaman pazarlıkların gerçekleşmediğini açıkladı.