Bağdat`tan kaçiş yok

1950 yılının bir eylül günü dul bir kadın olan Regina Levy üç çocuğu ile birlikte Bağdat`ı terk etti. Yarım yüzyıldan fazla bir süre sonra torunu, yazar Marina Benjamin, Yahudi cemaatinin durumunu görmek üzere Irak`ın başkentine geri döndü

Kültür
9 Ocak 2008 Çarşamba
Marina Benjamin’in kendi ailesinin öyküsünün yanı sıra, Bağdat Yahudilerinin tarihini ve dünyaya dağılışlarını konu edinen “Last Days in Babylon” kitabı tüm dünyada ilgiyle karşılandı.
Marina Benjamin’in büyükannesi çocukları ile bir süre Hindistan’da yaşadıktan sonra İngiltere’ye göç etti. Marina ve kız kardeşi lisandan dekoruna dek, Irak kültür ve geleneklerinin hüküm sürdüğü bir ortamda büyüdüler. Iraklı Yahudilerin evleri birbirlerinin adeta eşi, Marina’nın gittiği diğer evlerden ise çok farklıydı. Iraklı aile dostlarının evleri de Irak havasını yansıtırdı. Bu nedenle, ülkenin toplumuna ve kültürüne tamamen uyum sağlamasına ve kendini İngiliz hissetmesine rağmen Iraklılık, Marina Benjamin’in kişiliğinin oluşmasında çok belirleyici ve etkin bir unsur oldu. Arkadaşları İngiliz’di, geçmişteki flörtlerinin sadece biri Yahudi’ydi, fakat Marina doğu ile batıyı kendinde dengeli bir şekilde sentezlemişti.
Marina Benjamin’in bir kız çocuğu olduğunda, kızına ve gelecek kuşaklara Irak Yahudi kimliğinin nasıl kazandırılabileceği sorusu aklını kurcalamaya başladı. O dönemde İngiltere ve ABD, Irak’a girdi.
Kitabını yazabilmek için Bağdat’a gitmeye karar verdi. 2004 yılında orada kaldığı iki hafta boyunca Batı Bağdat’ın otelleri bombalanırken, gecelerini otelinin penceresiz odasının yatağında geçirdi. Gündüzleri bir elinde Bağdat’ın son Yahudilerinin adresleri, diğerinde de onlara taşıdığı koşer gıdalarla sokak sokak dolaşıyor, iyi bildiği Arapça sayesinde insanlarla iletişim kuruyordu.
Marina Benjamin kitabında orada kalan son Irak Yahudilerinin günlük yaşamından kesitlere geniş yer verdi. Ayrıca bu toplumun Irak kimliğine saygı duyulacak bağlılığını ve tabii ki Yahudi kimliklerini korumak için gösterdikleri çabayı anlattı. Marina Benjamin’e göre, kendilerini tamamen Iraklı hisseden Bağdat Yahudileri orada kalmakla büyük bir riski göze alıyorlar. Ülke koşulları daha güvenli olacağı zaman Marina Benjamin Bağdat’ı yeniden ziyaret etmek istiyor. Ancak Saddam Hüseyin’in devrilmesi ile gelen iyimserlik havasıyla birlikte Yahudilerde ülkenin demokratik yapılanmasında fiilen etkin olma umutlarının giderek yok olduğunun da altını çiziyor. “Last Days in Babylon” kitabı yitirilmiş güçlü bir cemaate bir methiye niteliğini taşıyor.

Kaynakça: Jewish Chronicle