Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt, İkinci Dünya Savaşı sırasında Yahudileri Nazi toplama kamplarına yollamak üzere sınır dışı eden dönemin Belçika Hükümeti adına özür diledi
Yad Vaşem’de 1442 Belçikalı, Uluslararası Dürüstler (Righteous Among the Nations) olarak onurlandırıldı. Bu sıfat, Holokost sırasında Yahudileri kurtarmak için hayatını tehlikeye atmış Yahudi olmayan kişilere veriliyor. Belçika’nın Albertina kütüphanesinin yanındaki gri granit üzerine yerleştirilen bronz plaka bu kahramanların anısına yapıldı.
Mayıs ayının ilk haftasında gerçekleşen açılış töreninde konuşan Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt, plakanın yanındaki yolun Dürüstler Yolu (Alley of the Righteous) olarak yeniden adlandırılacağını belirterek sözlerine başladı.
Açılış törenin Yahudi Cemaati ve hükümet yetkilileri önünde bir konuşma yapan Verhofstadt, Yahudileri sınır dışı edip Nazi kamplarına yollayan dönemin Belçika Hükümeti adına özür diledi ve “Ancak o zamanın hükümetlerinin sorumluluğunu tanıyarak, bunun asla tekrarlanmayacağı bir gelecek inşa edebiliriz” dedi.
Özür, hükümet teminatlı “İtaatkar Belçika” raporunun yayınlandığı gün geldi. “İtaatkar Belçika” raporu ile, 1930’larda Almanya’dan gelen Yahudi göçmenlerin ve onlara politik haklar tanınmamasının antisemitizme ve sağ kanattaki aşırılıkların kökleşmesine nasıl zemin hazırladığı belgeleniyor. Rapor, Naziler ile işbirliği yapan Belçikalı yüksek düzey yetkililer ve belediyelerin sorumluluğunu açıkça ortaya koyuyor. Belçika’da 1930’lu yıllarda 50 bin civarında Yahudi yaşarken, Holokost sırasında bunların yarıdan fazlası öldürüldü.
Verhofstadt bu tür işbirliklerinin Avrupa’nın çok büyük bir bölümüne yayıldığını belirtirken, “Avrupa’da kamu yönetiminden sorumlu çok sayıda yetkili Nazi rejimi ile işbirliğinde bulundu ve Yahudilerin sınır dışı edilmesi için birlikte çalıştı. Bunu kabul etmeli ve üzgün olduğumuzu söylemeliyiz. Aksi takdirde ilerlememiz imkansız” dedi.
Verhofstadt, ülkesinin tarihindeki bu karanlık dönemi, Yahudileri kurtarmak için hayatını tehlikeye atan Belçikalıları överek tamamladı.
1940 yılında Nazi işgali ile İngiltere’ye kaçan Belçika Hükümeti, Naziler ile birlikte çalışmak üzere ülkede kalan memurların işlerine devam etmesi ve Birinci Dünya Savaşı’ndaki Alman işgalinde olduğu gibi ekonomik bir çökünküyü engellemek için talimatlar yayınlamaya devam etti. Savaş sırasında Belçika bu talimatları ile, Yahudilere yapılan zülme de ortaklık etmiş oldu.
Belçika’daki Yahudi Cemaati, Verhofstadt'un bu jestini hoş karşıladı. Uccle Hahamı Samuel Pinson, “Belçika’nın Naziler ile işbirliği yaptığı dönemde yaşananlar için o dönemin hükümeti adına özür dilendiğini duymak Belçika Yahudi Cemaati için çok önemli” dedi. Ancak törene katılan ve çalışmalara dahil olan Senatör Alain Destexhe, daha fazla şeyin açıklanması gerektiğini söyledi. “Hükümet resmi olarak İngiltere’deyken burada yüksek düzey yetkililer ve belediyeler 1942 yılına kadar Naziler ile işbirliğinde bulundu. Genç Belçikalılar bunu bilmiyor” dedi. “Almanlar belediyelerden Yahudilerin listesini çıkarmasını ve sarı yıldız takmaya mecbur edilmelerini isteseydi eminim, ellerinden gelenin en iyisini yapmaya alışmış bu kişiler büyük bir bürokratik heves ile çalışıp, birkaç gün içinde listeleri tamamlamış ve yıldızları dağıtmış olurdu” diye konuştu.
