17. yüzyılda Hollanda`nın Amsterdam kentinde yaşayan Yahudiler, Diaspora tarihinin altın sayfalarından birini yazdılar. Bu ayrıca küçük bir Hollanda nüfusunun içinde bile yükselinebileceğinin öyküsüdür.Sara YANAROCAK
Domuz etinin kaşer olmayan gıdalar arasında olması nedeni olarak şunlar vardır: Talmud, domuz (“hazir”) yetiştirilmemesi gerektiğini, yetiştirenin de lanetli olacağını söyler. Alimler, bunu M.Ö. 2. yüzyılda Antiokhus Epifanes’in Bet- Amikdaş’ta Yahudiler’i domuz kurban etmeye ve onların etini yemeye zorlamasına bağlar. Diğer bir neden ise, 70 yılında Bet- Amikdaş’ı yıkan Romalılar’ın kabul etmiş olduğu simgelerden birisinin domuz oluşudur... Buna karşın Tora’da (Levililer, 11.20- 23) belirtildiği gibi birçok böcek kaşer kabul edilmiyorsa da; arının ürünü olan bal kaşerdir. Talmud, bunun arının çiçekten peteğe bir taşıyıcı olduğunu belirterek açıklar.
Ekmeğin yendiği bir yemek düzenli bir öğün olarak kabul edilir ve böyle bir yemekten evvel eller yıkanmalıdır. Ekmek içermeyen yemeklerde bu şart değildir. Çünkü Bet- Amikdaş’ın yıkılmasından sonra bu kez en temel gıda olan ekmeğin yenmesinden evvel devam ettirilmiştir. Tora’da ekmeğin yapıldığı tahıl olan buğday, diğer bütün gıdalardan evvel zikredilir. Onun için ekmek içeren bir yemekten evvel söylenen “amotsi” duası bütün yemeği içerir.
Yahudi geleğinde tuz da önem taşır. Tora (Levililer, 2:13) “Bütün öğünlerinize tuz serpeceksiniz” der. Talmud (Menahot, 20a) bunun kurban etlerine de uygulanmasını zikreder. Çünkü kurban etleri hemen yenmezdi ve tuz bir koruyucudur.
Kaşeruta uymanın yararları 5 grupta toplanabilir. 1- Kimliğimiz ile ilgili nedenler, 2- Ahlaki nedenler, 3- Hijyen ve temizlik, 4- Mistik nedenler 5- Disiplin Kaşer olmayan yiyecekler ruhani gelişmeyi engeller ve insana belli bir pozitif enerjinin akmasını engeller. Kaşer, nefsi disipline etmeye yorar.
Kaşerut, Yahudiler’in binlece yıldan beri yaşam torzlarını oluşturan önemli geleneklerden biri olmayı sürdürmektedir.
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III,
Yusuf Besalel
