Polonya`da Yahudi kültürü canlandiriliyor

Nelly BAROKASBir zamanlar Nazi ölüm kamplarının yer aldığı, pogromlara sahne olan, Sovyetler döneminin katı kuralları altında ezilen Polonya`da yok edilmiş Yahudi kültürü yeniden canlandırılıyor.

Kültür
9 Ocak 2008 Çarşamba
Polonya’da bazı lokantalar Yahudi mutfağının spesiyalitelerini sunuyor, Klezmer grupları özgün müzikler çalıyor, yıkılan sinagoglar onarılıyor. Her haziran ayında düzenlenen Yahudi Kültür Festivali’ne katılan binlerce kişi Yahudi şarkıları söylüyor, Yahudi dansları ediyor.
Bu festivalin kurucusu ve yöneticisi olan Janusz Makuch Roman-  Katolik bir aileden geliyor. Festivalin bu denli ilgi görmesini, “Bir zamanlar Polonya kültürüne büyük katkıda bulunmuş bir halka saygının bir göstergesi” sözleri ile açıklıyor.
Tüm Doğu Avrupa’da Yahudi Cemaatleri, Naziler ve Komünizm tarafından yok edilen Yahudi kültürünün kurulan Yahudi okulları aracılığı ile genç nesillere aktarılmasına çalışıyor. Günümüzde Polonya’da iki Yahudi okulu, belli kentlerde sinagoglar ve dört din adamı bulunuyor.
Hitler’in bu ülkeyi işgalinden önce Polonya 3.5 milyon Yahudi nüfusu ile Avrupa’nın en yoğun Yahudi nüfusuna sahip ülkesi konumundaydı. On Polonyalıdan biri Yahudi’ydi. 3 milyon Yahudi Holokost’ta yaşamını yitirdi. Günümüzde 39 milyon nüfuslu Polonya’da 10 bin Yahudi yaşıyor. Holokost’ta yok edilen tüm bir halkın yemek, müzik, dans, edebiyat, tiyatro, resim, mimari alanlarındaki kültürü de yok oldu Kısaca Polonya’da Yahudi kültürünün izleri tümüyle silindi.
Janusz Makuch’un Krakow’da başlattığı Yahudi Festivali 1994’ten beri her yıl gerçekleşiyor. Ayrıca Varşova, Wroclaw ve Tarnow kentlerinde de benzer festivaller yapılıyor. Krakow Festivali kentin eski Yahudi Mahallesi olan Kamizierz’in de canlanmasına yol açtı. Bu yıl 200 etkinliğin yer aldığı festivali, pek azı Yahudi olan 20 bin kişi ziyaret etti. Festivalin 800 bin Dolarlık bütçesinin yarısı hükümet tarafından, diğer yarısı da özellikle ABD’li yardımseverler tarafından karşılanıyor.
Bazı kişiler; Yahudi kültürü kutlamasının, milyonlarca Yahudinin öldürüldüğü Nazilerin Auschwitz kampına bir saatlik mesafede bir kentte gerçekleşmesini tarihin zaferi olarak nitelendirmekteler.