YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / KORBANOT VE SUNULAR (3)

“Ola” (“yakılmış sunu”): Bu sunu türüne en az 14 cins korbanot dahildi. Bunların arasında: sabah ve öğleden sonra (tamid-ben aarbaim”) Yom Kipur’da Koen Agadol’un sunduğu koç; doğum yapmış olan bir kadının getirdiği yakılmış sunu; bir “zav” veya “zava”nın (cinsel organlarından anormal bir akıntı gelen kişiler) getirdiği sunu; inziva süresi biten veya bir ölü ile teması sonunda kesintiye uğrayan bir Nazir’in getirdiği sunu; “metsora” (bir cilt hastalığı –muhtemelen cüzzam) çeken bir kişinin getirdiği sunu; din değiştiren bir kişinin getirdiği sunu; veya herhangi bir kişi tarafından gönüllü olarak getirilen sunu yer almaktadır. Yalulan korbanot boğalar ve erkek keçi gibi sadece erkek hayvanları içerebiliirdi. Ancak kuşlar için cinsiyet farketmiyordu. Hayvanın derisi kahine aitti. Gerisi yakılırdı. Kuşların ise tümü yakılırdı. “Şelamim”: “barış sunusu”. Barış adına kurban edilen hayvan, her iki cinsiyetten de olabilirdi. “İmurim” (hayvanın iç organlarından bir kısmı- yağlar, böbrekler, karaciğerin merkezi dahil) sunu yerinde yakılıyordu. Hayvanın etiyse, yeniyordu. Dört cins “şelamim” mevcuttu. a) “Şalmei tsibur”: “cemaatin barış sunusu”b) “Şalmei hagiga” ve “şalmei simha”: “bayram için barış sunusu” ve  ve “kutlama türü barış sunusu” – bunların birinci birey tarafından bir bayramın kutlanması, diğeri de Tanrı’ya şükran için yapılırdı; c) “Neder Şelamim” veya “nedava” adak şeklide vaadedilen bir hayvan veya kuş takdimesiydi; d) “Şalmei Nazir”; bir Nazir tarafından inziva süresi sonunda getirilirdi. Bu “şelamim”in ilkinde eti Koenler yerdi. Diğer üçündeyse korbanı, getiren kişi ailesi ve arkadaşlarıyla yerdi. Keza ilk vakada hayvanın derisi kahinlere, diğer üç vakada da korbanı getiren bireye ait olurdu.
“Hatat”: “Günah sunusu”. Bu korban, bir kişi veya tüm cemaat ihmal sonucunda bir mitsvayı ihlal ettiğinde uygulanırdı. Ayrıca bu mitsvanın ihlalinin kasıtlı olmuş olduğu durumda “karet” (toplumdan uzaklaştırma) cezası uygulanırdı. Söz konusu olan “Hatat”ın cinsine göre; iki-üç yaşında bir öküz, bir yaşında bir keçi veya kuş takdim edilirdi. “Hatat”ın Koen Agadol’un veya tüm cemaatin bir suçunun kefareti için yapıldığı durumlarda hayvan veya kuş, Kutsal Mabet dışında yakılıyordu. Diğer bütün durumlarda kahinler etleri yerlerdi. “Aşam”: suç takdimesi – şayet bir kişi diğer bir kişiye borçlu olmadığına dair yalan yere yemin etseydi, bu meblağ artı beşte birini ödemeli, ayrıca iki yaşında bir koçu da kurban etmeliydi. b) “Aşam meilot”: Şayet bir kişi Kutsal Mabet’in eşyalarından hakkı olmadığı halde yararlandığı taktirde, o kişi bu kullanımının bedelini beşte bir fazlayla ödemeli, ayrıca iki yaşındaki bir koçu da takdim etmeliydi. c) “Aşam şifha harufa”: Şayet bir adam yarı köle, yarı özgür (iki efendiye ait olup biri tarafınan azad edilen) bir köleyle cinsel ilişkide bulunmuşsa ve bu kadın Yahudi bir köleyle evliyse, iki yaşındaki bir koçu kurban ettirmeliydi. d) “Aşam Nazir”, inziva süresi dahilinde bir ölüyle temas sonucunda ritüel açıdan kirlenen bir bir Nazir’in getirmesi gereken bir yaşındaki bir koyundu.  e) “Aşam Metsora”:  “metsora” (cüzzam) hastalığına yakalanmış birisinin ritüel bakımdan saflandığı gün getirmesi gerekli olan takdimeydi. Zengin bir adam bir yaşında bir koyun, fakir bir adamsa bir kumru veya güvercin getirmeliydi. f) “Aşam Talay”: “kuşkulu suç takdimesi” – bir mitsvaya aykırı hareket edip etmediğinden emin olmayan bir kişi tarafından yapılırdı. Bu kişi suçu gerçekten işlemişse, “bir hatat” gerekirdi. Bu tür vakalarda kişi iki yaşında erkek bir koyun getirmeli ve eti de kahinlere dağıtılmalıydı.

devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III,
Yusuf Besalel