Yahudi dünyasindan

Bu proje İsrail’de sayıları giderek azalan Yahudi partizanlar tarafından yıllar önce ortaya atıldı. Ancak projenin gerçeğe dönüşmesi, genç bir işadamının gerekli maddi yardımı ve anıt için onurlu bir mekanı sağlama sözü vermesi ile mümkün oldu.
Anıtın tasarımcısı aynı zamanda eski bir partizan olan ünlü sanatçı Alexander Bogen. Bogen, artık çok yaşlı olan partizan arkadaşlarının bir efsaneyi genç nesillere aktarma niteliğini taşıyacak anıtın tamamlanmasına dek hayatta kalma mücadelesi vereceklerini söyledi.
“İsrail Devleti’nde bugüne dek Yahudi partizanlar için bir anıtın bulunmaması kabul edilecek bir şey değil. Bizim de Massada gibi simgesel anlamı olan bir anıta çoktan sahip olmamız gerekirdi” dedi.
Bugün 92 yaşında olan Alexander Bogen, doğduğu Lituanya’nın Vilna kentinin sanat akademisinden mezun oldu. Alman işgali sırasında Naziler tarafından yakalandı Vilna Gettosu’na gönderildi. Kaçmayı başaran Alexander Bogen ormanda partizanlara katıldı. Abba Kovner’in liderliğinde Bogen, gettonun yeraltı örgütü ile kurduğu ilişki sayesinde bazı kişileri getto sınırları dışına kaçırmayı başardı. Savaş sonrasında Alexander Bogen Polonya’daki parlak kariyerini geride bıraktı, İsrail’e göç etti. 1950 yılından itibaren “Partizanlar Kuruluşu”, “Yer altı Savaşçıları”, Vilna Gettosu yer altı liderlerinden olan Baruch Shuv’un başkanlığını yaptığı “Getto İsyancıları” gibi kuruluşlarda faaliyet gösterdi. Yaklaşık 10 bin Yahudi’nin işgal altındaki Avrupa’da Nazilere karşı savaştığı ileri sürülüyor. Ülkenin bazı yerlerinde partizanların anısına plaketlerin bulunmasını yeterli görmeyen Bogen, “Buna rağmen İsrail’de partizanlar hak ettikleri saygıyı görmediler” demekte. Alexander Bogen’in Kudüs taşından yapılmış tasarımı, su dolu bir havuzun içinde sekiz metrelik yatay bir temel ile aynı orantıda bir dikilitaştan oluşuyor. Yatay temel ölüme giden insan selini, dikilitaş ise savaşçıların umudunu simgeliyor.
Partizanlar anılarını yaşatacak bir anıtın onurlu bir mekanda yer alması için yıllarca mücadele ettiler. Fakat onlara “geçmişte kalmış, öyküleri tamamlanmış kişiler” gözüyle bakıldı. Ta ki, 40 yaşındaki Noam Lanir’in eski bir partizan olan İsrael Berestitzki’nin otobiyografisini okuyuncaya dek. Yazarla ilişkiye giren Noam Lanir, Herzl Tepesi’nde partizanlar adına bir anıtın dikilmesi yönünde karşısına çıkan tüm bürokratik engellerle mücadele etti. Partizanların ruhunu yaşatacak heykelin açılışı önümüzdeki ay gerçekleşecek.

“Gökle toprak arasında”
Ünlü ressam Marc Chagall’in doğumunun 120. yılı vesilesi ile İsviçre’nin Martigny kentinde bir sergi açılıyor
Rusya’nın Vitebsk kasabasında 6 Temmuz 1887 tarihinde doğan Marc Chagall, doğumunun 120. yılı vesilesi ile Gianadda Vakfı tarafından gerçekleştirilen sergi ile anılıyor. “Entre le ciel et terre” (Gökle toprak arasında) adı verilen sergide çoğunlukla sanatçının Rusya’da yaşadığı dönemde yaptığı Moskova Tretiakov Müzesi’nden getirilen ilk eserlerine yer veriliyor. Kırmızı inek, çiçek buketleri, rabbiler, oğlaklar ve keçi görüntüleri galeriyi dolduruyor. Bu tablolarda müzik ve dans geleneğinin, sade dindarlık geleneğinin, ailece kutlanan Şabat’ın, ışıldayan Şabat mumlarının canlılığı var. Sadelik ve masumiyet temeline dayanan yok edilmiş bir yaşam şekli.
Yedi kız kardeşi, bir erkek kardeşi olan Moishe Segal (Marc Chagall) 89 yaşında çok sevdiği Fransa’da yaşama veda etti. 1937’de Fransız vatandaşlığını alarak adını Marc Chagall olarak değiştirdi ve ülkenin en ünlü ressamları arasında yer aldı.
Çok verimli bir sanat yaşamı olan Chagall, çocukluk döneminin anılarını yapıtlarına yansıttı.

Almanya, Nazilerinin peşinde
Almanya’nın Avusturya’nın yardımı ile, Nazi savaş suçlularından birinin yakalanmasına hız verilmesi yönünde çaba gösterdiği belirtildi.

İzini kaybettirmesinden 45 yıl sonra Alman makamları Avusturya ve İspanya’da temerküz kamplarında 300’den fazla kişinin ölümünden sorumlu SS doktoru Aribert Heim’in yakınlarını ve dostlarını arıyor. Kaynağı belirtilmeyen ve Der Spiegel’de yayınlanan habere göre, bugün 93 yaşında olması gereken Aribert Heim hakkında bilgi toplama girişimine Avusturya da katıldı. Almanya, Avrupa veya Güney Amerika’da gizlendiği öngörülen Heim’in yakalanmasına yardımcı olacak kişiye 130 bin Euro ödül verileceğini açıkladı. Avusturya da bu ay Heim’in ve Holokost’un mimarı Adolf Eichmann için çalışan Alois Brunner’in yakalayacaklara 50 bin Euro’luk ek ödül vaadinde bulundu. Der Spiegel, adı haberde belirtilmeyen ABD’li bir işadamının da bu amaca yönelik aynı miktarda bir ödül vereceğini yazdı.
Aribert Heim’in Avusturya’nın kuzeyindeki Mauthausen kampında yüzlerce esiri kalplerine zerk ettiği zehirli iğnelerle öldürdüğü biliniyor. 1962’de ortadan kaybolan Heim’in izine iki yıl önce İspanya’da rastlandı. Simon Wiesenthal Merkezi uzun yıllar Avusturya’yı Nazi savaş suçlularının yakalanmasını engellemekle suçlamıştı.