Nur ŞAUL BARAKAS
Kahvekolik kişiler, her öğün yemek bitiminde veya aldıkları öğün doğrultusunda bir fincan kahve veya kahve çeşitlerinden birini ararlar. Buna karşın çaykolikler de her yemek bitiminde damak zevklerine göre çay içmeyi ihmal etmezler.
Günümüzde, sağlıklı yaşam trendleri ve uygulanan detoks sonuçlarında, çay kullanım sıklığı açısından zirveye ulaştı. Siyah çaydan, Earl Grey harmana, bitki çaylarından yeşil çaya varana dek birçok çeşit, market reyonlarında poşet çay olarak yerini aldı. Özellikle evin dışındaki mekânlarda, çay servisleri poşet çay olarak yapılıyor. Birçok mekânda ise bitki çayı istediğiniz zaman çay çeşitleri özel kutularda seçiminize sunuluyor.
Yaz başında yapılan bir araştırmada, yılda 650 milyon dolarlık üretimin gerçekleştiği çay pazarında, poşetlerin aldığı payın 140 milyon dolara ulaştığını yerel basından okudum.
Yellow Label çay, Türk, Kenya ve Seylan çaylarının karışımından oluşuyor. Buna karşın, İngiltere kraliçesinin vazgeçilmezi olarak tanımlanan English Breakfast çay ise bergamot yağı ile aromalandırılıyor.
Farklı lezzetlere sahip olan Yellow Label, English Breakfast, Earl Grey ve Karadeniz çayı poşete girmesi ile satış grafiğini yukarı çekti.
Çaykolik ülkeler arasında dünya ikinciliğine yükselen Türkiye’de tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte, çay pazarı hızla demlikten poşete akıyor. Yılda 650 milyon dolarlık üretimin gerçekleştiği pazarda, poşet çayların aldığı pay, daha şimdiden 140 milyon dolara ulaştı. Bunda da Kenya, Seylan ve Türk çayının karışımında oluşan Yellow Label’la başlayan, İngiltere Kraliçesi Viktoria’nin tercihi olan Earl Grey ve özel harman Karadeniz çaylarına kadar uzanan siyah çayların poşete girmesi etkili oldu.
Bitki çaylarında ise çeşitler artıyor. Ballısından nanelisinde, meyvelisinden çiçeklisine kadar farklı ürün çeşidine sahip olan bitkisel çaylar, 140 milyon dolarlık poşet çay pazarının aldığı pay, hızla yol alıyor. Yıllık 60 milyon dolarla, yüzde 44’lük pazar payına ulaşması siyah poşet çay üreticilerini de yeni arayışlara itiyor. Çayın içeriğinde değişiklik yapmadan, ambalajında farklılık yaratmaya çalışıyorlar. Fincanımızda süzülen poşet çayların istediğimiz kıvama ulaşınca, kaşık yardımıyla yaptığımız sıkma işlemi sırasında kopan ipi veya patlayan torbası yerini daha kaliteli, piramit ve şeffaf ambalajlarla bıraktı.
Yeni nesil poşet olarak adlandırılan piramit poşetler, tıpkı reklâmlarda olduğu gibi, çayın aromasını, rengini, kokusunu ve tadını suya etki etmesiyle daha iyi demlenmesini sağlıyor. Ayrıca şeffaf yapısı, piramit poşetin içindeki bitkilerin de rahatlıkla görünmesine imkân sağlıyor.
Türkiye yılda 170 bin ton çay üretiyor. Bu rakamın 100 bin tonu evlerde, 70 bin tonu ise kahvehanelerde, çay bahçelerinde ve evin de dışında kullanılan ortamlarda bulunuyor. Son yıllarda bitkisel çay pazarında yaşanan büyüme, tüketim alışkanlıklarının değişmesine sebep oluyor. Sağlıklı yaşam arayışının etkili olduğu pazarda, 16 milyon dolarlık metabolizmayı hızlandıran zayıflama, 10 milyon dolarlık yeşil çay satılıyor.
Dünyanın dördüncü büyük çay pazarı olan Türkiye, kişi başına tüketimde ise ikinci sırada bulunuyor. Türkiye’de kişi başına düşen tüketim ortalama 2.6 kilogramı, hane başına düşen tüketim miktarı ise 6.8 kilogramı buluyor. Dünyanın en büyük çay üreticisi olan Hindistan, Sri Lanka ve Çin’de ise yılda en az dokuz defa hasat alınırken Türkiye’de Karadeniz Bölgesi’nde ise geçim kaynağı olarak nitelendirilen çaydan yılda 3 defa hasat alınabiliyor. Bu nedenle dünya çay ticaretini elinde tutan ülkeler, çay talebini rahatlıkla karşılayabiliyor.
Dünyada özellikle, sağlıklı yaşam bilincinin her geçen gün artması ve bunun sonucunda oluşan doğal ve fonksiyonel besin ihtiyacı ve talebi doğrultusunda bitki meyve çayları, fonksiyonel çaylar ve yeşil çay çeşitlerini tercih edenlerin sayısının da arttığını görüyoruz.
Sonuç olarak, hızla gelişen ve sık sık değişen dünya trendleri, beslenme konusunda da geniş alanda etkili oluyor. Demlik çayların yerini piramit poşetler alırken, değişik çay çeşitleri ise insan vücudunu zinde tutup sağlıklı bir yaşam vaat ediyor.
