Haftanin İzi

Hazar Denizine kıyısı bulunan ülkeler devlet başkanları zirvesine katılmak üzere Tahran’a gelen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 64 yıl aradan sonra İran’ı ziyaret eden ilk Rus devlet başkanı unvanını aldı. İran’ı en son 1943 yılında Joseph Stalin ziyaret etmişti.
Sadabad Sarayı’nda gerçekleştirilen zirveye Rusya dışında, Türkmenistan, Azerbaycan ve Kazakistan da katıldı.
Zirvede söz alan Putin, “Başka ülkelerin topraklarının Hazar Denizi ülkelerine saldırı için kullanılmasına izin vermeyeceklerini” söyledi. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad ise, Hazar Denizi ülkeleri arasındaki iş birliğinin geliştirilmesinin bölgesel barış ve güvenliği artıracağını söyledi.
Beş ülke liderinin imzaladığı zirvenin sonuç bildirgesinde, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na (NPT) bağlı kalınması ve nükleer enerjinin barışçıl amaçlı kullanılmasına vurgu yapıldı.
Bildiride öne çıkan başlıklar ise şöyle: “Hazar Denizi’nin hakimiyeti sadece beş ülkeye aittir ve buradaki kaynaklardan sadece bu beş ülke yararlanabilir. Hazar Denizi’ne kıyısı bulunan beş ülke, hiçbir zaman, karşı tarafa saldırmak için bu denizi kullanmayacak. Hiçbir ülke, başka bir ülkenin Hazar Denizi’ne kıyısı bulunan bir ülkeye saldırması için topraklarını kullanmasına izin vermeyecek. Hazar Denizi’nin statüsünü belirlemek için müzakereler, uluslararası kurallar, hukuki eşitlik ve barışçıl bir yöntem çerçevesinde devam edecek. Hazar’ın statüsü belirlenene kadar komşu ülkeler gemilerine kendi bayraklarını asacak. Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’na bağlı kalınacak ve nükleer enerji sadece barışçıl amaçlar için kullanılacak.”
Zirve sonrası Putin İranlı yetkililerle özel olarak, İran’ın nükleer enerji faaliyetleri, ikili ilişkiler, bölgesel ve dünya meseleleri gibi konularda da görüşmelerde bulundu.

Afrika
• Somali: Yiyecek yardımı durdu
Birleşmiş Milletler, Somali'nin başkenti Mogadişu'da, hükümet birliklerinin BM bürolarına baskın düzenlemesinin ve Dünya Gıda Programı'nın yerel temsilcisini de tutuklanmasının ardından, bu ülkedeki gıda dağıtımını durdurduğunu açıkladı. BM, başkent Mogadişu'da belediye başkanının gözetiminde 75 bin kişiye camiler aracılığıyla gıda yardımı sağlıyordu.

Amerika
• ABD: Nobel Ödüllü Watson açığa alındı
“Siyahların, beyazlardan daha az zeki olduğunu” savunarak dünya kamuoyu ve bilim çevrelerinde büyük tepki toplayan Dr. James Watson, ABD’de bulunan ve  kanser ile genetik araştırmalarında dünya öncüsü kabul edilen Cold Spring Harbour Laboratuvarı'nın başkanlığı görevinden açığa alındı. Londra'daki Bilim Müzesi, DNA'nın yapısını keşfeden bilim adamlarından, Nobel ödülü sahibi James Watson'ın bu hafta yapması planlanan konuşmayı aynı sebep ile iptal etti. Watson, gelen tepkiler üzerine, sözlerinin görüşlerini tam olarak yansıtmadığını belirterek özür diledi.
• ABD: Çin bankası ABD'de şube açıyor
Çin'in en büyük devlet bankası 'Industrial and Commercial Bank of China' (ICBC) küresel düzeyde büyüme programı çerçevesinde, ABD'de ilk şubesini açmaya hazırlanıyor. ICBC ayrıca Dubai, Katar ve Rusya'da bir şube açmayı ve Sydney'deki bir bankayı satın almayı planladığını duyurdu. 2006 yılında Endonezya'daki 'Bank Halim'i satın alarak başladığı dışa açılma kararı sonucunda günümüze kadar Hong Kong, Macau, Singapur, Tokyo, Frankfurt, Lüksemburg, Seul ve Pusan kentlerinde şubeleri var.
• Meksika: Kaçak teknesi battı
Meksika’nın Oaxaca eyaleti yakınlarında, ABD’ye gitmeye çalışan kaçak göçmenleri taşıyan bir teknenin batması sonucu 24 kişi öldü. Geçen yıl da aynı bölgede 20 kadar El Salvadorlu ve Guatemalalı kaçak göçmen, teknelerinin batması sonucu ölmüştü.
• Venezüella: Küba ile konfederasyon
Havana ziyaretinde Küba ile petrol, madencilik, balıkçılık ve turizmin de aralarında bulunduğu 14 sektörde yeni anlaşmalar yapan Venezüella Devlet Başkanı Hugo chavez, Küba ile aralarındaki işbirliğinin konfederasyonla sonuçlanabileceğini belirtti. Dünyanın beşinci büyük petrol üreticisi Venezüella, yaptığı ikili anlaşmalarla, ticari ambargolar nedeniyle zorlanan Küba’ya ciddi destek veriyor.

Asya
• Kırgızistan: Anayasa oylaması
Kırgızistan'da halk, anayasa değişikliği için sandık başına gitti. 5,2 milyon nüfuslu Kırgızistan'da kayıtlı 2,7 milyon seçmen bulunuyor. Devlet Başkanı tarafından referanduma sunulan anayasa değişikliğinin en önemli maddesinin genel seçimlerde ilk kez siyasi partilerin yer alması. Kırgızistan'da halk, anayasa değişikliği için en son 2003 yılında sandık başına gitmiş ve "evet" demişti.
• Pakistan: Bir patlama daha
Pakistan eski Başbakanı Benazir Butto'nun sürgünden dönüşünde yandaşlarının Karaçi'deki gösterileri sırasında düzenlenen, 136 kişinin öldüğü saldırının ardından bu hafta da bir patlama haberi alındı. Pakistan'ın güneybatısında bulunan Belucistan eyaletindeki aşiret kasabası Dera Bugti'de boş bir otobüsün hedef olduğu bombalı saldırıda çevrede bulunan 7 kişi öldü, 6 kişi yaralandı.
• Çin: Üç önemli istifa
Çin’i yöneten dokuz üyeli komiteden yaşlanan Zeng Qinghong (68), Wu Guanzheng (69), Luo Gan (72) adlı üç üyesi istifasını verdi. İstifa eden üç üye ile 2007 başında vefat eden Huang Ju yerine seçilecek kişiler Komunist Parti Genel Komitesi tarafından belirlenecek. Çin’de yazılı olmayan kurala göre yaşı 70’e yaklaşan üyeler istifa ediyor. Çin’de Tüm ülkenin temsil edildiği 2235 üyeli Genel Komite sadece beş yılda bir toplanıyor.

Avrupa
• AB: Reform Antlaşması imzalandı
Portekiz'de biraraya gelen AB liderleri, Hollanda ve Fransa referandumlarında reddedildikten sonra rafa kalkan Avrupa anayasasının yerini alacak 'Reform Antlaşması' üzerinde uzlaşmaya vardı. Avrupa Birliği'ndeki karar alma mekanizmalarını hızlandırmayı hedefleyen Reform Antlaşması üzerindeki anlaşmazlık, Polonya ve İtalya'ya son dakikada verilen ödünler ile aşıldı. Polonya, Avrupa Birliği kararlarını erteleme hakkını garantiye alırken, İtalya da Avrupa Parlamentosu'nda fazladan bir sandalye hakkı kazandı. Bununla beraber, bayrak ve marş gibi ortak sembolik unsurlardan vazgeçildi.
• Fransa: İlk grev
Fransa'da kamu toplu taşıma araçlarında perşembe günü başlatılan ve trafiğin felce uğramasına yol açan iki günlük grevden sonra, seferler tekrar başlarken, bazı bölgelerde ulaşımın hala aksıyor. Grev yüzünden perşembe ve cuma günleri, başta başkent Paris olmak üzere ülke genelinde ulaşım felce uğramıştı. Ulaştırma sendikaları, Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin, bütçe açığını düşürmek amacıyla emeklilik sisteminde yapmak istediği radikal değişikliğe karşı çıkıyor. Fransa'da yürürlükte olan ve Sarkozy tarafından değiştirilmek istenen emeklilik sistemi, diğer işçilere oranla daha fazla fiziksel çaba göstermesi gereken maden işçileri, otobüs şoförleri ve makinistlere ilave sosyal haklar tanıyor. Nicolas Sarkozy'nin Cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası ilk kez ülke çapında greve gidildi.
• İngiltere: Güney Kutbu'na gözünü dikti
İngiltere, Güney Kutbu açıklarındaki önemli büyüklükte bir deniz yatağında hak ilan etmeye hazırlanıyor. Talep ettiği hakkı elde etse bile, İngiltere, hak ilan ettiği bölgede deniz yatağında petrol ve gaz aramayı yasaklayan anlaşmaya uyması gerekecek. Açıklamayı yapan İngiltere dışişleri sözcüsü, bu adımı deniz anlaşmalarının iptal edilmesi gibi durumlara karşılık ve "ileriye yönelik bir güvence" olarak niteledi. Bu adımla birlikte, İngiltere de son dönemlerde hız kazanan ve gelecekte koşulların değişmesi durumunda deniz dibindeki potansiyel petrol ve gaz kaynaklarını güvence altına alma yarışına katılmış oluyor. Daha önce de Rusya, Kuzey Kutbu'nun dibindeki bir dağ dizisinin Rus kıta sahanlığının uzantısı olduğu iddia etmişti.

Ortadoğu
• İran: Blair'den ağır suçlama
New York'da düzenlenen Alfred E. Smith'i Anma Vakfı'nca düzenlenen geleneksel akşam yemeğinde söz alan İngiltere eski Başbakanı Tony Blair, İran'ı terörizme arka çıkmakla suçladı. Blair, 'aşırı İslamcı ideolojinin şimdi bir devleti var, İran." dedi.  Halen Ortadoğu Dörtlüsü'nin özel temsilcisi görevini yürüten Blair, 'dünya 1920'lerdeki gibi yükselen bir faşizmle karşı karşıyayken geri adım atılmaması" uyarısında bulundu.
• İran: Nükleer başmüzakereci istifa etti
İran’da hükümet sözcüsü, İran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi (UYGK) Genel Sekreteri ve nükleer konulardaki başmüzakerecisi Ali Laricani’nin istifa ettiğini ve yerine kimin atanacağının yakında açıklanacağını duyurdu. Daha önce defalarca istifasını sunan Ali Laricani’ni, Mahmud Ahmedinejad’ın Haziran 2005’te cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra UYGK Genel Sekreterliği ve başmüzakerecilik görevine getirilmişti. Laricani, istifa haberinden iki gün önce, AB Yüksek Temsilcisi Javier Solana ile salı günü Roma’da, İran’ın nükleer konusunu görüşmek üzere bir araya geleceğini açıklamıştı.