Hanuka nedir?” diye sorar. Büyükanne 90 yaşını geçmiş, yüzünde bir tatlı gülümsemeyle gel otur yanıma da anlatayım olmaz mı? diye cevap verir. Minik Shayna çok hareketli, ele avuca sığmayan, bir o kadar da sabırsız bir kızdır. Büyük annesinin eteğini çekiştirir, “Çabuk anlat”. Yılların izini taşırcasına kırışıklıklar yüzüne yerleşen büyükanne, yeşil gözleriyle uzaklara dalar ve anlatmaya koyulur. “Çok çok yıllar önce, hatta yüzyıllar önce Makabi adı verilen küçük bir Yahudi vatandaş grubu kendi gelenek ve yaşam tarzlarını, tehdit edilmelerine rağmen sürdürmek istiyorlardı. O zamanlar Suriyeliler İsrail’i işgal etmişlerdi. Burada din ve geleneklerini yaymak için uğraşıyorlar, Yahudileri baştan çıkarmak ya da etkilemek için çaba sarfediyorlardı. Yahudiler o zamanlar sadece tarımla uğraştıklarından Greklere ilgi duydular ve onların geleneklerini, isimlerini, hatta giyiniş tarzlarını taklit etmeye başladılar.
Bu arada Modiin’de oturan Haşmonayim ailesine mensup büyük haham MATATİAS ve beş oğlu bu duruma karşı çıkmak, Yahudilere yapılan dini baskılara son verilmesini istediler. Bunun için savaşmak gerekiyordu çünkü Hassidim denilen bu insanlar dinlerine ve geleneklerine bağlı insanlardı ve Yahudi kalmak için direnerek tam üç yıl savaştılar ve sonunda Suriyeliler geri çekildiler.
Bu olayın anısına Hanuka Bayramı’nı kutluyoruz. Mabed tekrar açıldı ve Makabiler mabette adanmış ve kullanılmamış bir şişe zeytinyağı buldular. Bu zeytinyağı bir günlük yakmaya yettiği halde mucizevi şekilde sekiz gün bitmeden yanar. Böylece hahamların yeni zeytinyağı hazırlamalarına fırsat verir.
Bayramda 9 kollu Hanuka şamdanlarını yakarız. Bu bize mukaddes mabedin büyük şamdanının görkemli bir şekilde yakıldığını hatırlatır. Şamdanları sekiz gün süre ile yakarız. 9. Şamdana Şamaş denir.
Haham Matatia’nın büyük oğlunun adı Yeuda’dır. Yeuda ordunun kumandanıydı. Ona İbranice “çekiç” anlamına gelen “Makabi” lakabını takmışlardı. Çünkü Yeuda savaşlarda kahramanca savaşır ve düşmanlarını perişan ederdi. Bazıları da ona “Makkap” derlerdi. Ordunun arması olan “Mi Kamoha Ba Elim” rumuzunu hatırlattığı için. “Mi Kamoha ba elim?” ne demektir diye sorar küçük Shayna... “Kim ilahi güç ve kudretler arasında onunla kıyaslanabilir demektir” diye cevaplar anneannesi.
Küçük Shayna oyun oynamak için onu bekleyen arkadaşlarını unutmuş, merakla anneannesini dinlemeye koyulmuştur. “Ya sonra? Ya sonra” diye heyecanla sorar.
“İşte biz bu bayramı her 25 Kislev’de kutlar ve mutlu oluruz. Akşamları hanukiyalar yakarız ve bizler o ışıklarla sevinir, kıvanç duyar ve birbirimize hediyeler veririz” diye devam eder anlatmasına büyük anne. “Büyük anne, büyük anne, bana hediye alacak mısın?” diye sorar minik Shayna. “Bil bakalım neyin eksik” diye sorar büyükanne “Topum yok, spor ayakkabım yok, yeni elbisem yok” diye bağırır küçük kız. Birden arkasında annesi ve arkadaşlarını görür Shayna. “Sen büyük annene ne hediye alacaksın bakalım?” der annesi. Kumbaranda çok paran birikti. Bukleleri havalanır Shayna’nın. Koçarcasına odasına gider ve kumbarasını getirir. İçi bozuk paralarla doludur. Hepsini boşaltır ve birlikte sayarlar. Tam tamamına 80 şekel, 50 kuruş. Shayna hemen düşünür. Bu parayla hem annesine, hem büyükannesine, hem de küçük kardeşine hediye alması gerekmektedir. Hemen Hanuka hikayesini arkadaşlarına dili döndüğünce anlatır ve bir hafta boyunca evi süsler. Annesi evi temizlemiş, hanuka ponçikleri olan Sufganiyalardan yapmıştır. Hanuka günü gelmeden herkese annesinin de yardımıyla hediyeler almış ve paketlemiş, dokuz kollu hanukiyayı getirmiş ve babasının duaya başlamasını beklemektedir. İçi içine sığmamaktadır. Çünkü bu kutlayacağı ilk Hanuka Bayramı’dır. Annesi ona bir Hanuka şarkısı da öğretmiştir. Dualar eşliğinde mumlar yakılır ve şarkılar söylenir. Hanukiya pencere önüne konulur ve daha sonra herkes el çırparak dans eden çocuklara eşlik eder. Bu Shayna’nın hiç unutmayacağı tatlı bir bayram anıdır. Yıllar sonra bunu çocuklarına anlatırken, kendi bukleli torunu da onun eteklerini çekiştiriyordur. “Büyükanne, büyükanne bana Hanuka Bayramı’nda ne hediye alacaksın?” Tam 8 gün boyunca şenlikler devam eder. Hanuka mumları anlamları gibi etrafa sevgi, umut, dostluk, barış ve ışık yayarlar. Shaynaların evleri ve kalpleri aydınlanır. Tüm Musevilerin evleri de Hanuka ışıklarıyla aydınlanır ve parlar.
• Hanuka Işıkları bizleri, ulusumuzu ve karanlıkta olan kalpleri de aydınlatsın.
• Nice mutlu Hanuka Bayramlarına Hag Hanuka Sameah.
