Geçtiğimiz hafta, Gazzelilerin Sina sınırını aşıp Mısır’a akın etmesi, Ortadoğu’nun yeni sorunu haline geldi. Mısır, Haziran’dan beri Hamas’ın kontrolünde olan Gazze Şeridi sınır geçişlerinin FÖY kontrolünde olmasını istiyor
Geçtiğimiz hafta Çarşamba günü Hamas’ın Gazze Şeridi’ni Mısır’dan ayıran sınırın bir kısmını ortadan kaldırması üzerine yüz binlerce Gazzeli Mısır’a akın etti. Mısır, sınıra mevzilenen destek güçlerine rağmen topraklarına akın eden Gazze vatandaşlarını durdurmayı ya da sınır kargaşasını idare etmeyi başaramadı. Pazartesi günü yaptığı açıklamada Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Aboul Gheit, AB ve ABD’ye Gazze sınırına Filistin Özerk Yönetimi (FÖY) kuvvetlerinin konuşlandırılmasının ve İsrail’in bu konuda işbirliğini yapması gerektiğinin önemini vurguladı. Haziran ayından beri Hamas’ın yönetiminde olan sınır geçişlerinin, FÖY yönetiminde olması isteniyor. FÖY lideri Mahmud Abbas ve Hamas lideri Kaled Meşal’ın sınır meselesini tartışmak için bu hafta Kahire’ye gitmeleri bekleniyor. Kahire’de Pazar günü yer alan acil durum toplantısında, Arap dışişleri bakanları Abbas’ın Gazze sınırının kontrolünü yeniden ele alma önerisini olumlu karşıladı.
Bu esnada, Mısır Güvenlik Kuvvetleri ve Hamas militanları, sınıra dikenli tel çekerek, Gazze-Sina sınırının açılmasının altı gün sonra sona erdiğine dair işaret verdiler.
Salah Eddin ana kapısında, Filistinli ve Mısırlı güvenlik kuvvetleri, geçiş noktalarına güvenlikler koyarak sivil arabaları durdurup, kamyonlara geçiş hakkı tanıdılar. Sınırların kapanma korkusu siviller arasında alışveriş çılgınlığına sebep oldu; yiyecek satan dükkânlar neredeyse tamamen boşaltıldı.
Sınır kapanma tehlikesi, geçiş noktalarının daha iyi bir sistemle yönetilmesi sorununu gündeme getirdi. AB, geçiş noktaları Hamas tarafından yönetilmediği takdirde, kendi görevlilerini sınırı gözlemlemek için gönderebileceğini belirtti. İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, Pazartesi günü yaptığı açıklamada Gazze sınırının kapalı kalacağını, sadece benzin ve insani yardımlar yapılabileceğini açıkladı.
Mısırlı dükkân sahipleri hükümet kararları yüzünden mallarını tedarik edememekten korkuyor. Rafah’taki en büyük bakkal dükkânlarından birine sahip olan Muhammed Brahmah, fiyatların yükseleceğinden ve Rafahlıların aç kalacağından endişe ettiğini söyledi. Kahire’deki güvenlik kuvvetleri, sevkıyatların engellendiği yolunda çıkan söylentileri reddetti.
Abbas, Gazze’ye rağmen kararlı: ‘Hamas geri çekilsin’
Mısır-Gazze sınırındaki gerginliğin artmasından sonra Mübarek’in yaptığı görüşme teklifine Hamas olumlu yanıt verirken, Abbas’ın Mısır temsilcisi Nabil Şath El-Fetih’in henüz karar vermediğini ancak Abbas’ın duruşunun net olduğunu belirtti: “El-Fetih her zaman diyaloga hazırdır, ancak önemli olan böyle görüşmelerin sonucudur. Ve Hamas, Gazze’nin askeri kontrolünden vazgeçmeye hazır olduğunu açıklamadığı sürece bir sonuca varılamaz.” Şath ayrıca Abbas’ın Pazar günü İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile görüştükten sonra Mübarek’in teklifi hakkında tartışmak üzere Mısır’a gideceğini açıkladı.
Abbas ise Cumartesi günü yaptığı açıklamada Hamas ile yeniden temas kurulması için katı koşullara bağlı kalınacağını belirtti. Abbas, Hamas’ın Gazze’yi ele geçirmesini suç sayarken görüşmelerin devam edebilmesi için İslami militanların geri adım atmaları gerektiğini söyledi.
Mübarek, açıklama yaptığı gazetelerden birinde “Bu şiddet dilinin durmasını istiyorum.” derken, bir diğerinde “Barış, ‘Filistin Devleti’nin kurulmasını talep eden uluslar arası karar ve uzlaşmalarla sağlanabilir.” dedi. Bu ayın başlarında Hamas lideri İsmail Haniye de Mısır ve El-Fetih ile görüşmek için çağrıda bulunmuş, Gazze sınırı konusunda yeni ve ortak bir düzenlemeye gidilmesini istemişti.Mübarek’in teklifi, ülkesinin Ortadoğu’nun barış simsarı rolünü artırma ve Gazze’den Mısır’a akın eden Filistinlilerin sebep olduğu gerginliği hafifletme çabasının bir sonucu olarak görülüyor. Hamas kontrolündeki Gazze’de yaşanan kargaşanın kendi topraklarını etkilemesinden uzun zamandır korkan Mısır, Hamas ile arasına mesafe koymaktaydı. Hamas ve Fatah’ın Kahire’de buluşması en son 2005 yılında gerçekleşmişti.
Cuma günü Suriye’deki radikal Filistinli gruplar da iki rakip grubun konuşmaya başlaması ve aralarındaki iktidar mücadelesini sona erdirmeleri için çağrıda bulundu. Üç gün süren Ulusal Filistin Konferansı’nın sonunda yapılan bildiride Gazze’deki durumun kötüleşmesi İsrail’in ablukasına bağlanarak İsrail’le yapılacak bir barışa karşı çıkıldı ve Filistinlilerin birleşmesi gerektiğine dikkat çekildi. Gruplar, Filistinliler arasındaki farklılıkları çözmenin tek yolunun diyalog olduğunu vurguladı.
