(Yaşamı, eserleri ve felsefesi)
Maimonides, metafizik konuları geliştirmedeki Yahudi çabalarının zaman içinde kaybolduğunu, fakat bunlarla ilgili bilgilerin Talmud'la karşımıza çıktığını belirtir. Bu bilgiler kalın bir kabukla örtülü çekirdekler gibidir. Maimonides, bu kabuklardan geçerek Tora'nın gizlerinin çekirdeklerine erişmiştir. Her gerçeğin temeli de Tanrı'yı tanımaktır. Varolan herşeyin nedeni O'dur. Maimonides; evreni bir bütün, bir tek birey olarak düşünür. Dünya dolu ve katı bir cisimdir. Dünyanın çevresinde su, suyun çevresinde hava, havanın çevresinde ateş ve onun da çevresinde gök yuvarlarının maddesini oluşturan "eter" adlı bir madde vardır. Eter, aralarında hiçbir boşluk olmayan, birbiri içine girmiş birçok yuvardan oluşur. Bu yuvarlardan herbiri hızlı veya yavaş devinir. Evren yuvarlarındaki her yıldız, yerinde durağan kaldığı küreye katılmıştır. Evrende üç tür yaratık bulunmaktadır: 1. Üreyebilen, bozulabilen ve hayvan, bitki ve madenler gibi madde ve biçimden oluşanlar. 2. Biçim ve maddeden oluşmakla beraber değişmeyen yuvar ve yıldızlar gibi devinmelerine karşın biçimlerini yitirip yayılmayanlar, 3. Melekler gibi maddeden oluşmayan, dereceleri ve gizleri olan yaratıklar. İnsan bedeninde olduğu gibi evrende de egemen olan ve egemenlik altında bulunan parçalar vardır. Tanrı, son biçim ve her varoluşun son amacıdır. Maimonides'in kuramına göre yaratılmış dünyanın amacı vardır ve her cismin bileşik oluşu sözkonusudur. Bu durumda Aristoteles gibi dünyanın eskiden beri var olduğunu kabul etmek gereklidir.
Halbuki Maimonides, Tevrat'ın belirttiği gibi Tanrı'nın istemiyle dünyayı belirli bir amaçla yarattığını savunur. Maimonides'in kehanetle ilgili düşünceleri de aynı yayılma öğretisine paraleldir. Bu düşünceler arasında şunlar yer alır: Tanrı, insanların içinden istediğini seçebilir. Bir kişinin bilgili, bilgisiz, genç veya yaşlı olmasından ziyade iyi bir insan olması gerekir. Buna karşıt bir düşünceye göreyse, bilgisiz bir insan peygamber olamaz ve ölçülü ve ahlaki niteliklere sahip üstün düşünce de Musevi dininin anlayışıdır. Peygamber olmaya uygun bir insanın yeteneğine Tanrı'nın da isteğinin eklenmesiyle peygamber olunabilir. Peygamberin, bedenindeki ruha bağlı kusursuz bir düş gücüne de gereksinimi vardır. Peygamber olmanın bütün çeşitli dereceleri için gerçekleşmemiş şeyleri önceden sezmek şeklinde fizikötesi bilgileri sezme ve bulma yetenekleri gerekir. Öte yandan "Eğer herşey Tanrı'nın iyiliğinden ve ışığının bolluğundan ileri geliyorsa, nasıl oluyor da evrende "mutluyum" diyebilecek tek yaratık yoktur?" sorusunu ise Maimonides şöyle yanıtlar. Önce ayrılan olumlu anlamda var olmadıklarını saptar. Örneğin doğuştan kör veya sağır birinin kusurlarının asıl nedeni onu oluşturan maddedir. Tanrı yalnızca yaratığı oluşturur. Her yaratık bir iyiliktir.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel
