“12 Öfkeli Adam”, “Serpico”, “Köpekler Günü”, “Şebeke” gibi unutulmaz filmlere imza atmış Sidney Lumet’in “Şeytan Duymadan Önce / Before The Devil Knows You’re Dead” ile hala formunu koruduğunu, üretkenliğini sürdürdüğünü görmek memnuniyet verici. Aktör babası Baruch Lumet’in henüz 15 yaşındayken New York’taki Yiddish Theatre’a götürdüğü Sydney, figüranlık, tiyatro oyunculuğu, radyoculuk deneyimlerinden sonra sinema yönetmenliğinde karar kıldı, yarım yüzyıldır, sosyal dram ve gerilim türünde film üretmeyi sürdürüyor. İnsanı suç işlemeye yöneten koşulları inceleme konusu ettiği son filmi “Şeytan Duymadan Önce”de Lumet bizlere bir aile dramı anlatıyor.
Gelirleri harcamalarını karşılamadığı için bir soygun ile düzlüğe çıkmayı planlayan iki kardeşin öyküsü, 2 ay önce izlediğimiz, Woody Allen’in “Cassandra Rüyası” ile benzerlikler taşıyor. Güzel karısı Gina’yı (Marisa Tomei) çok seven muhasebeci Andy (Philippe Seymour Hoffman) şirketin parasını zimmetine geçirmektedir. Kardeşi Hank (Ethan Hawke) boşandığı karısına nafakasını ödeyemeyecek kadar sıkıntıdadır. İki kardeşin, anne-babalarına (Rosemary Harris – Albert Finney) ait kuyumcu dükkanlarını soyacak kadar gözleri dönmüştür.
Sydney Lumet, soydaşı Woody Allen gibi, insanı suç işlemeye yöneten koşulları otopsi masasına yatırmış. Orta sınıfın paraya doymazlığını anlatan filmi, “Cassandra’nın Rüyası”ndan daha başarılı. Bu çağdaş kent gerilimi, içten çürüyen bir aileyi, klasik bir trajedya işler gibi, ustalıkla anlatıyor.
Hank’in sabıkalı bir arkadaşını soyguna dahil etmesi, her Cumartesi dükkanda çalışan yaşlı tezgahtar yerine annenin nöbeti devralması, alarmı çalıştıran yaşlı kadının soyguncu tarafından öldürülmesi, gözü yaşlı babanın olayı bizzat çözmeye çalışması öyküyü bir kabusa dönüştürür.
Soygun planındaki aksilikten kaynaklanan, iki ölümle neticelenen durumdan sonra, ailede ortaya çıkan sırlar herkesi birbirine düşürür, izleyici, dehşet içinde “ne aile ama” diye hayretler içinde kalır.
Bu kusursuz kara filmde (başta Philip Saymour Hoffman ve eski tüfek Albert Finney olmak üzere) oyuncu performansları öne çıkıyor.
