k) Toplumla ilgili emirler: Her erkek her yıl Tanrı'ya canın fidyesi olarak Makdis'e yarım şekel vermelidir. (Çıkış, 30: 12-13) Bir Peygamber'e itaat etmelisiniz (Tesniye 18:15) ve bir kral tayin etmelisiniz. (Tesniye, 17:15) Ayrıca kâhinler topluluğuna itaat etmelisiniz (Tesniye, 17:11). Adaleti bölmeden çoğunluğa uyunuz (Çıkış, 23:2)... Her kim şahit olabileceğinin farkındaysa, şahit olarak mahkemeye müracaat etmelidir. (Levililer, 5:1) Bir insan katledilmiş olarak bulunursa ve katil ele geçirilemezse, "genç ineğin boynunun kırılması" geleneği yerine getirilecektir. (Tesniye 21: 4). (Kasten olmamak kaydıyla) Adam öldürmüş kişinin sığınması için altı şehir (Are Miklat) oluşturulmalıdır (Tesniye, 19:3).
l) Putperestlikle ilgili emirler: Putperestlik ve buna bağlı olan şeyler ve kimseler imha edilmeli (Tesniye, 12:2, 7:5) ve yoldan çıkmış bir kent yasaya göre muamele görmelidir (Tesniye, 13:17). Sana yedi Kenaan ulusunu imha etmen (Tesniye, 25:17 ve Amalek'in hatırasını ortadan yok etmen ve Yisraeloğulları'na neler yaptıklarını hatırlaman emredildi (Tesniye, 25:19 ve Tesniye 25:17).
m) Savaşla ilgili emirler: Tora'da emredilen savaşların haricindekiler için talimatlara uyulmalı (Tesniye, 20:11-12) ve savaş zamanındaki özel görevler için bir kâhin atanmalıdır. (Tesniye, 20:2) Ordugâh, Tanrı'nın mevcut kutsallığına yaraşır bir durumda muhafaza edilmelidir. (Tesniye, 23: 14-15) Bu maksatla her askere gerekli teçhizat sağlanmalıdır. (Tesniye, 23:14)
n) Sosyal konularla ilgili emirler: Çalınmış bir mal sahibine iade edilmelidir (Levililer, 6:3). Fakirlere yardım ediniz (Tesniye, 15:8, Levililer 25:35-35). Bir İbrani köle azad edildiği zaman, kendisine hediyeler verilmelidir. (Tesniye, 15:14). Fakirlere faiz almadan borç veriniz (Çıkış, 22:24); yabancıya faiz karşılığında borç verebilirsin (Tesniye, 23:20)... İşçiye ücretlerini zamanında öde (Tesniye, 24:15); ona işlediği üründen yiyebilmesine izin ver (Tesniye, 23:24-25). Bir hayvanın üzerindeki yükün boşaltılmasında gerekliyse yardımcı olmanız lazımdır (Çıkış, 23:5) ve ayrıca bir adamın veya hayvanın yüklenmesine de yardımcı olmalısınız (Tesniye, 22:4). Günahkârı ispat etmeniz gereklidir (Levililer, 19:17) fakat arkadaşınızı kendiniz kadar sevmelisiniz (Levililer, 19:18). Dininize giren kişiyi sevmeniz size emredilmiştir (Tesniye 10:19). Dirhemleriniz ve ölçüleriniz doğru olmalıdır (Levililer, 19:36).
o) Aile ile ilgili emirler: Deneyimli, akıllı yaşlıya hürmet ediniz (Levililer, 19:32); anne ve babanıza saygı gösteriniz (Çıkış, 20:12) ve onlardan korkunuz (Levililer, 19:3). İnsan soyunu evlenerek sürdürmek mecburiyetindesiniz (Yaratılış, 1:28) ve bunu yasaya göre yapmalısınız (Tesniye, 24:1). Erkek çocuklar sünnet edilmelidir (Yaratılış, 17:10, Levililer, 12:3). Şayet bir adam çocuksuz olarak ölürse, onun erkek kardeşi ya onun dul eşi ile evlenmeli (Tesniye, 25:5), ya da serbest bırakmalıdır ("halitsa") (Tesniye, 25:9). Bir bakireyi iğfal eden onunla evlenmeli ve ondan hiçbir zaman boşanmamalıdır (Tesniye, 22:29). Şayet bir adam karısını haksız yere evlilik dışı ilişkiyle suçlarsa, kırbaçlanacak ve onu hiçbir zaman boşayamayacaktır (Tesniye, 22:18, 19). Boşanma, ancak yazılı bir evrakla gerçekleşir (Tesniye, 24:1). Zina yaptığından şüphe edilen kadının gerekli araştırmadan geçmesi icap eder (Sayılar, 5:15-27).
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel
