23 Ekim Perşembe günü Yad Vaşem Holokost Müzesi’nde düzenlenen bir törenle Almanya Hükümeti, Nazi döneminde Almanya vatandaşı olan 600 bin Yahudi’nin yaşamına ışık tutacak nitelikte bilgiler içeren bir belge sundu.
Almanya Kültür Bakanı Bernd Neumann “1933–1945 yıllarında Almanya vatandaşı Yahudiler Rehberi”ni Yad Vaşem ileri gelenlerine teslim etti. Neumann; “Bu çalışmayla, Nazi Almanya’sında yaşayan Yahudilerin tam bir listesine ilk kez sahip olduk. Bu salt bir liste olmaktan öte bir değer taşıyor; çünkü Almanya’daki yaşama ait bu liste kendi özgün hikâyelerini anlatamayanların hikâyelerini anlatan çok önemli bir belgedir” dedi.
Holokost’un Almanya’da anılması görevinden de sorumlu olan Kültür Bakanı Neumann, bu belgenin, kurbanlara layık oldukları saygıyı bir ölçüde kazandırmasını umduğunu belirtti.
Tören tepesi koniyi andıran, duvarlarındaki raflarda Holokost Kurbanları’na ilişkin tanıklık belgelerinin yer aldığı Yad Vaşem Müzesi’nin “İsimler Salonu”nda gerçekleşti.
Utançla karışık acı
Almanya Hükümeti tarafından hazırlanan bu geniş kapsamlı rehber, Nazi Almanyası’nda yaşamış Yahudilerin isim ve adreslerini içermekte ve 600 bin Yahudi’yi, kurtulanlar, Holokost’ta yok edilenler, kaderleri bilinmeyenler şeklinde sınıflandırmakta. Rehber ayrıca; göç edenler, tutuklananlar, kamplara sevk edilenler, ölüm tarih ve mekânları hakkında ayrıntılı bilgiler sunmakta.
Yad Vaşem Müdürü Avner Shalev; “Bu rehber Almanya’da Yahudilere ne olduğunu daha iyi anlamamıza olanak sağlıyor. Her küçük yeni bilgi, Holokost’ta kaderi belirsiz kişi ve cemaatler hakkında bilgi edinmemize yardımcı oluyor. Bu yeni liste arşivlerimizdeki diğer bilgilerle birleştirildiğinde, mevcut bilgilerimiz arasındaki boşlukları doldurabiliyoruz” dedi.
Shalev ayrıca; Almanya’nın teslim ettiği bu son liste ile Yad Vaşem’in Nazi döneminde Almanya Yahudi yaşamı hakkındaki verilerini tamamlamış bulunduğunu söyledi. Şimdi Polonya ve Doğu Avrupa Yahudileri için aynı nitelikte bir veri tabanı oluşturmayı hedeflediklerini belirten Avner Shalev, toplu kıyımlar ve kasabalarda kitlesel yok etmelerle ilgili resmi kayıtların pek az olduğunu vurguladı.
Yirmi Alman bilim adamının dört yıl süren çalışmaları sonucunda hazırlanan, “1933–1945 yıllarında Almanya vatandaşı Yahudiler Rehberi” 1.57 milyon Euro’ya mal oldu. Birkaç hafta önce bu ciddi çalışmanın sonuçları Angela Merkel’e sunuldu. Merkel, Kültür Bakanı Bernd Neumann’ı dijital bir kopyasını Yad Vaşem’e teslim etmek üzere görevlendirdi.
Alman Federal Arşivleri ile birlikte bu rehberin gerçekleşmesini sağlayan Alman vakfı “Remembrance, Responsibility and Future” a göre, çalışmaya Yahudi ve Nazi arşivleri dahil olmak üzere, bin kaynaktan faydalanarak, yaklaşık 2,5 milyon veri dahil edildi.
“Remembrance, Responsibility and Future” adlı vakfın başkanı Dr. Martin Salm; “Bu rehber göçe zorlananlar ve öldürülenler için bir anıt niteliğini taşıyor. Almanlar tarafından işlenmiş bu cürümün utancı, Almanya’nın kaybının acısı ile harmanlanıyor. Caniler Yahudi ulusunu ve kimliğini yok etmeyi istediler. Ama başaramadılar” dedi.
Vakfın Sözcüsü Franka Kuehn, bu rehberin hayatta kalanlar ve kurbanların soyundan gelenler için Almanya’da aile fertlerine neler olduğu hakkında daha ayrıntılı bilgiler edinmeleri için bir araç niteliğini taşıyacağını belirtti.
