Hesed Le Avraam Sinagogu 1900’lü yıllarda Büyükada’ya sayfiyeye giden Yahudilerin dini ibadet ihtiyacını karşılamak için Avram Arslan Efendi’nin hibe ettiği arsa üzerine inşa edildi. Bu nedenle mabede "Avram’ın İyiliği" anlamına gelen Hesed Le Avraam ismi konuldu. Or-Ahayim Hastanesi’nin mimarı Gabriel Tedeschi’nin çizdiği projeyi Behor Parali hayata geçirdi. Sinagog 1 Eylül 1904 senesinde Hahambaşı Moşe Levi tarafından ibadete açıldı.
Büyükada Sinagogu Gabayı: Kurtuluş Morhayim
Sinagogun gabayı Kurtuluş Morhayim ile yaptığımız söyleşide kendisini tanımanın yanı sıra Büyükada Sinagogu’nda gerçekleşen birçok yeniliği de öğrenme fırsatı bulduk
Kurtuluş Morhayim kimdir?
1971 senesinde rahmetli Şaul Kapeluto sayesinde cemaatte görev almaya başladım. Bir dönem Hamursuz fırınının başkanlığını yaptım. İhtiyarlara Yardım Derneği’nde Pansiyoner Kabul Komisyonu başkanıyım. Tüm aile fertleri cemaatin birçok kurumunda çalışmaktayız. Oğullarımdan biri Neve Şalom Vakfı’nda, diğeri ise Ortaköy Cemaati’nde görev almaktalar.
Cemaat çalışmaları yanı sıra 1981 yılında Anavatan Partisi’ne girerek yönetim kurulunda görev aldım. Rahmetli Recep Koç zamanında partide çok çalıştım. Adalar Belediye Başkanı Coşkun Özden ile de çalıştım. Daha önce Adalar Güzelleştirme Derneği ikinci başkanlığı da yapmıştım. Bedrettin Dalan döneminde Su Sporları Kulübü’nün temelini beraber attık. Bunun yanı sıra Anadolu Kulübü’nde Ankara delegesiyim. Anlayacağınız adaların hayatımda önemli bir yeri var.
Gabaylık görevini nasıl yüklendiniz?
1971’de çırak olarak başladığım bu görevi yaklaşık 12 senedir birinci gabay olarak devam ettiriyorum. Aynı sene annemi kaybettim. Annem dinine çok bağlı bir insandı. Halbuki ben tam aksine oldukça uzaktım. Nedenini bilmediğim bir şekilde onu kaybedince sinagoga bağlanmaya başladım. Sürekli ibadethaneye gidişim dikkati çekti ve beni bu göreve layık gördüler. O günden beri de büyük bir keyifle görevimin başındayım.
Sizce bir gabay hangi özelliklere sahip olmalı?
Öncelikle cemaati, yahidleri çok iyi tanımalı, maddi, manevi durumlarını yakından takip etmeli ve kendini sevdirerek insanların güvenini kazanmalı.
Hesed Le Avraam Sinagogu’nun işleyişini paylaşır mısınız?
Büyükada Hesed Le Avraam Sinagogu özerk bir cemaattir. Milletvekili seçimleri gibi sandık ile yönetim kurulu seçilir. Dört senede bir seçim yapılır. Lazar Yakar ile Yönetim Kurulu Başkanlığını paylaşmaktayız. Son seçimlerde aramıza üç genç arkadaş katıldı. Onlardan ve fikirlerinden çok faydalanacağımıza eminiz. Hahamlarımız Rıfat Romi, Cako Sarfati ve Gabi Eskenazi ile Haham Hakalımız Rav Moşe Benveniste dualarımızı yönetmekteler. Sinagogumuzda birkaç senedir uyguladığımız bir yenilik de yeni Bar-Mitzva yapan gençlerimizi sırasıyla her Cumartesi Tora’ya çağırıyoruz. Böylece onları onurlandırarak sinagoga gelmelerini teşvik etmiş oluyoruz.
1977’de sinagogu genişlettik. Özellikle bayramlarda yahidlerimiz ayakta kalıp mağdur oluyorlardı. O günden beri bu sorunumuz da hallolmuş oldu. 1981 senesinde personelin kalabilmesi için dört lojman oluşturduk. 1997 yılında Hahambaşı veya yurt dışından gelen misafirlerimiz için bir misafir evi yaptık.
Sinagog’da hangi faaliyetler gerçekleşiyor?
15 sene öncesine kadar burada Bar-Mitzva günü bulabilmek için insanlar yarışırdı. Maalesef dört senedir hiç Bar-Mitzva yapılmadı. Sadece tefilim gerçekleşiyor.
Ayrıca bu sene aramıza katılan genç arkadaşların destekleriyle bir kültür merkezi oluşturduk. Onların önderliğinde ve bağış severlerin katkılarıyla virane bir durumda olan mekanı oldukça modern, şık ve kullanılabilir bir duruma getirdik. Bir bilgisayar sistemi oluşturduk. Amacımız çocukların, gençlerin ilgi alanlarını belirleyerek onların burayı kullanmalarını sağlamak. 4-10 yaş arası çocuklara yönelik el becerileri ile ilgili etkinlikler de yoğun ilgi görmekte.
Kültür Merkezimizde aklınıza gelebilecek her türlü faaliyet düzenlenmekte. Örneğin doğum günleri, vijolalar, tefillin törenleri, Şabat yemekleri, söyleşiler, toplantılar…
Son olarak gerçekleşen Şabat yemeğinde 130 kişilik bir katılım vardı. Bu bizler için büyük bir mutluluk oldu. İkramlar konusunda belirli bir yerle anlaşmamız yok. Dini kurallara uyulması şartıyla her türlü yemek servisi gerçekleştirilebiliyor. Masalı oturma düzeninde 160 kişiye kadar servis verilebilmekte. Sinagogumuzda düğün yapmak en büyük arzum ve hayalim.
Yalnız yaz döneminde mi açıksınız?
Yaz döneminin kısalması, okulların geç kapanıp erken açılmaları nedeniyle adalar çok erken boşalmaya başlıyor. Tabii ki bu da sinagogumuza gelen yahid sayısını oldukça azaltıyor. Şavuot veya Şavuot’tan bir iki hafta önce kapılarımızı açar Kipur bitiminde kapatırız. Yahidlerimize kolaylık sağlayabilmek için Kipur Bayramı için özel deniz otobüsü kiralıyoruz. Eskiden Sukot Bayramı’nda da açardık ancak ne yazık ki artık bunu gerçekleştiremiyoruz.
Gabaylık görevini gönül rahatlığı ile teslim edeceğiniz gençler yetiştiriyor musunuz?
İki, üç genç arkadaşım var ki; bu görevi zamanı geldiğinde rahatlıkla devralabilecekler. Onlara çok güveniyorum. Hiçbir endişe duymuyorum. Her zaman söylediğim gibi gençler bizim geleceğimiz.
