Savaşın galibi yoktur

“Bombalar Altında” 2006 İsrail – Lübnan savaşı sonrasında, oğlunu arayan bir annenin dramını anlatıyor

2006 Temmuz’unda İsrail’in Lübnan’ı bombaladığı 33 gün süresinde, savaşın yarattığı büyük enkazda oğlunu arayan bir annenin öyküsünü anlatan “Bombalar Altında / Sous Les Bombes”, gerçekçi görüntüleriyle, belgesel tadında bir film.

Beyrut doğumlu Philippe Aractingi’nin bu ikinci uzun metraj denemesi, akla İsrailli Joseph Cedar’a 2006 Berlin Film Festivali’nde En İyi Yönetmen Gümüş Ayı Ödülü’nü kazandıran “Beaufort” filmini getiriyor.

Bu yılın En İyi Yabancı Film Oscar’ının 5 adayından biri olan “Beaufort” 1982’deki 1. İsrail Lübnan Savaşı’nın son günlerinde, İsrail askerlerinin, Hizbullah’ın bombaladığı Beaufort Kalesi’nden çekilişini anlatıyordu. Askerliğini Lübnan sınırında yapan, Hizbullah’a karşı savaşan yönetmen, filminde harbin sadece vahşi yönünü değil, insani boyutunu ve savaşan askerin psikolojisini yansıtıyordu. Savaş zamanı çekildiği,  arka planda savaşın vahşetini yansıtan gerçek görüntüleri sergilediği, Lübnan halkının acılarını perdeye artardığı için Philippe Aractingi’nin filmi oldukça etkileyici.

Bu Fransız – Lübnan ortak yapımının bir eksiği var: Yönetmenin Michel Leviant ile müştereken yazmış olduğu senaryo, bombardıman günlerini ve ateşkes sonrasını anlatmakla sınırlı. Bombardımana yol açan sürece senaryoda hiç yer verilmemiş.

2. İsrail – Lübnan savaşına yol açan süreci hatırlamaya çalışalım. Nasrallah liderliğindeki Hizbullah’ın 12 Temmuz 2006’da iki İsrail askerini kaçırıp, sekizini öldürmesinden sonra İsrail’in tepkisi ağır oldu. İçlerinde sivil hedeflerin de olduğu Lübnan toprakları, karadan topçu ve tank birlikleri destek verdi.

BEYRUT ENKAZ ALTINDA

Hizbullah’ın askeri kanadı İslami Direniş’in İsrail’in kuzeyindeki şehir, kasaba ve köylerine atılan Katyuşa füzeleri, 40’tan fazla sivilin ölümüne yol açtı. Savaş süresince 116 askerini yitiren, yüzlerce askeri yaralanan İsrail, misilleme olarak, resmi bina, okul, hastane, köprü ve yolları bombaladı.

Ortadoğu’nun Paris’i Beyrut harabeye döndü. Maddi izarar 2,5 milyar dolar olarak hesaplandı. Birleşmiş Milletler’in devreye girmesiyle İsrail – Hizbullah savaşının 34. Gününde ateş-kes ilan edildi.

Film, bombardıman sırasında ve ateşkesten sonra Lübnan’da bulunan yönetmen Aractingi’nin elinde bir senaryo olmadan işgalin sıcak günlerinde çektiği görüntülerdeki gerçekçilik ise önem kazanıyor.

Film boyunca, Dubai’de yaşayan, kocasından boşanmak üzere olan Zeina’nın, oğlunu evdeki tatsız ortamdan uzaklaştırmak için yolladığı Lübnan’daki kızkardeşi arayışını izliyoruz. Türkiye yoluyla Beyrut’a ulaşan genç kadını bir taksi şoförü güneye götürür. Kızkardeşinin yaşadığı Kherbet Selem’e vardıklarında evin bulunduğu binanın yıkılmış olduğunu görürler.

UMUTSUZ, KARAMSAR BİR FİNAL

Görgü tanıkları, teyzesi ölen çocuğun bir Fransız gazeteci tarafından götürüldüğünü söylerler. Bombalanmış yollar ve çöken köprülerin  arasında yol alan Müslüman kadın ile Hıristiyan şoför arasında bir yakınlaşma başlar. Filmin, bölge halkının umutsuzluğunu yansıtan kötümser bir finalı var.

Filmde bu iki rolü oynayan oyuncuların dışında profesyonel yok. Savaşı yaşamış yerel halk diğer amatör oyuncuları. “Bombalar Altında” savaşın dehşetini gözlere seren savaş aleyhtarı, iyi niyetli bir film.. Ancak senaryosunun derinliği yok. Lübnan’ı o günlere getiren 1970’lerde başlayan, 1982’lerde Hıristiyan lider Bashir Cemayel’in öldürülmesiyle alevlenen, 1899’da tekrarlanan iç savaşın izine filmde rastlamak mümkün değil. Günümüzde Lübnan’ın kaderinde söz sahibi olan Hizbullah’tan film pek söz etmiyor.

Tüm savaş aleyhtarı filmlerin ortak mesajı “Bombalar Altında”da var: “Savaşın sahici galibi yoktur. Sadece yaralanan ve ölenler vardır.”

Sous Les Bombes

Yönetmen: Philippe Aractingi

Oyuncular: Nada Abou Farhat,

Georges Khabbaz, Rawia Elchab,

Bshara Atallah