SUKOT -5769

Sukot bayramının ilk gün (Diasporada ise ilk iki günü) her türlü işin yasaklandığı Yom Tov, diğer günleri de çalışmanın yasaklanmadığı ana günler Hol ha Moed diye adlandırılır. Yedi günlük Sukot bayramından hemen sonrasında 8. gün (Diaspora 8. ve 9. günler) görkemli toplantı günü olan Şemini Atzeret’dir.

Tora’da anlatıldığı gibi, atalarımız Mısır’dan ayrıldıktan sonra kutsal topraklara varmadan önce çöllerde 40 yıl boyunca dolaşmışlardı. Bu dönem içinde yerleşik düzenleri olmayan Bene İsrael, etrafta bulabildikleri kuru çalı ve dallardan yaptıkları kulübe ve çardaklarda yaşarlardı.

Tora’da İsrailoğullarına o günlerin anısına yedi gün boyunca çardakta oturmalarını emreder.

• Suka

Suka ahşaptan yapılan, dallar ve bitkilerle süslü oturulan yerden yukarıya bakıldığı vakit gökyüzünün, yıldızların göründüğü çardağa verilen addır.

"Bunu her yıl yedi gün Rab’bin bayramı olarak kutlayacaksınız. Kuşaklar boyunca bu sürekli bir yasa olacak. Bayramı yedi gün kutlayacaksınız. Yedi gün çardaklarda kalacaksanız. Bütün yerli İsrailliler çardaklarda yaşayacaklar, öyleki gelecek kuşaklar İsrail halkını Mısır’dan çıkardığımı onları çardaklarda barındırdığımı bilsinler. Tanrınız Rab benim."

(Levililer 23:41-43)

Sukalar avlularda, bahçelerde, çatılarda veya balkonlarda düzenlenebilir. Sukanın üstü tahtalarla tam olarak ötrülmeyip, aralıkla yerleştirilen ince dallarla hazırlanır. Anne ve çocuklar çatıyı elma ve narlarla üzüm salkımlarıyla, mısır ve çeşitli çiçeklerle süslerler.

Yedi gün ve gece boyunca Suka geçici bir yerleşim yeri özelliğini taşır. Sukanın dışında ana öğünlerden birini yemek ve Sukanın dışında uyumak yasaktır. Özellikle bayramın ilk gecesi sukada yemek yenilmesi şarttır.

• Dört çeşit (Arba Minim)

Tora bizlere Tanrımızın iyiliğine ve cömertliğine karşılık yedi gün boyunca kutlanan Sukot Bayramı’nda dört çeşidi bulundurmamamızı emreder.

Bu dört çeşit, güzel ağaçların meyvelerini simgeleyen Etrog (ağaç kavunu), lulav (hurma dalı), sık yapraklı ağacı simgeleyen hadas (mersin dalı) ve Arava (dere söğüdü)dür.

Şabat hariç, Sukot’un 7 günü boyunca sabahları bu dört çeşit bitki ele alınıp duaları okunur.

Dört çeşidin neler simgelediği hakkında birçok yorum bulunmasına rağmen, en çok kabul görenler şöyle sıralanır.

Etrog insanın kalbi gibidir. Lulav insanın belkemiğini, mersin dalının tomurcukları gözlerini, dere sögütleri ise dudaklarını simgeler.

Bu dört çeşit Yahudi halkını da simgeler; Etrog; tadı güzel, hoş kokulu bir meyvedir. Hurmanın (lulav) tadı güzeldir ancak kokusu yoktur. Mersinin (hadas) kokusu güzeldir ama tatsızdır. Dere sögüdü (arava) ne güzel kokusu vardır, ne de tadı güzeldir.

Arba Minim bu yorumuyla, toplumu oluşturan kişiler arasında benzerlikler kurar.

- Etrog: Bazı kişiler hem Tora bilgisine, hem de iyi özelliklere sahiptirler.

- Lulav: Bazıları iyi değerlere sahip olmalarına rağmen Tora bilgisinden yoksundurlar.

- Hadas: Bazıları Tora’yı iyi bilmelerine rağmen iyi özellikler taşımayabilirler.

- Arava: Bazıları da ne Tora’yı iyi bilirler, ne de iyi özelliklere sahiptirler.

Yüce Tanrımız bu dört çeşit yapıdaki insana zarar vermez. Hiçbirini yok etmez. Tam aksine onları kardeşlik bağıyla birbirlerine bağlayıp, karşılıklı hoşgörü içinde olmalarını ister.

• Simha Tora

Sukot’un 9. Gününe (İsrail’de 8. Gün) verilen addır. Bu gün Tora’nın tümü tamamlanmış olup, tekrardan başa dönülerek "Bereşit" kısmından okunmaya başlanır.

Simha Tora gününde tüm Sefer Tora’lar çıkarılıp, şarkı ve danslar eşliğinde sinagogda dolaştırılır. Sefer Toralar kucaklanıp dansedilir. Türkiye’de Sukot bayramı, sinagoglarda kurulan sukalarla kutlanır. Hazırlanan tabaklarda börek, yumurta, üzüm ve ekmek yenir. Simha Tora da sinagoglarda neşe ve heyecanla kutlanır. Sefer Toralar yerlerinden çıkartılarak neşeyle ve şarkılarla sinagog içinde dolaştırılırlar ve sonra yeniden yerlerine yerleştirilirler.

"Yedinci ayın tam 15. gününde, memleketin mahsulünü devşirmiş olduğunuz zaman, yedi gün Rab’bin bayramını tutacaksınız."

(Levililer 23:39)