İsrail’in mimari açıdan özel sinagogları

Roş Aşana’yı geride bıraktık, önümüzde Yom Kipur var. Yom Kipur Yahudilerin tüm dünya sinagoglarını tıklım tıklım doldurduğu bir gündür. Bazıları gün boyunca üç kez dualarda hazır bulunur, bazısı ise “Kol Nidrei” ve kapanış dualarına katılır.  Yom Kipur öncesinde Ynet, ülkenin önde gelen on mimarından İsrail’in mimari açıdan en güzel on sinagogunu belirlemelerini istedi. Mimarların seçkilerinden bazılarını tanıyalım…

Cymbalista Sinagogu

Mimarların değerlendirmelerinde Tel Aviv’deki Cymbalista Sinagogu listenin en başında yer alıyor. İsviçreli mimar Mario Botta’nın eseri olan Cymbalista Sinagogu ve Yahudi Mirası Merkezi, Tel Aviv İniversitesi arazisi sınırları içinde bulunuyor. Dışardan bakıldığında, bir dürbün veya teleskopu andıran bina Asya’dan getirilmiş özel bir tuğladan yapılmış.

Silindir şeklindeki iki yapının yükseldiği kare şeklindeki temel bina; duaya özel doğuya bakan salonu ve eğitime yönelik batıya bakan kısmı ile iki salondan oluşmakta. Bina aslında ne dış cepheden, ne de içerden bakıldığında sinagog mimarisini andırmıyor.

İniversite kampusundaki kişilerin hizmetinde olan bu sinagog, hafta sonu ve bayram günleri kapalı.

İtalyan Sinagogu

İtalyan Sinagogu, Kudüs’teki Hillel Caddesinde U. Nahon Müzesi’nin İtalyan Yahudileri Sanatı bölümünde yer alıyor. Bu sinagog yerel yönetimin yıkılmasına karar vermesi üzerine 1952’de İtalyan kenti Conegliano’dan İsrail’e taşındı.

Sadelik içinde güzellik yansıtan bu binanın tavanı mimari bir önem taşıyor. Sinagogun içindeki ahşap eşyaları ve duvarları kiraz kaplama. Hafta arası dualara kapalı olan ve müze kapsamı içinde kalan İtalyan Sinagogu Cumartesi günleri ve Yom Kipur’da açık.

Ohel Yaakov Sinagogu

Zihron Yaakov’da yer alan Ohel Yaakov Sinagogu, İsrail’e ilk yerleşimlerin havasını yansıtan eski bir sinagog. 1886’da Baron Edmond de Rothschild tarafından babası Yaakov de Rothschild anısına inşa edildi.

Geçtiğimiz hafta gezmeye gittiğim Zihron Yaakov’da Ohel Yaakov Sinagogu’nu görme olanağını buldum. İç mekanı dikdörtgen şeklindeki bu sinagog geleneklerin ve sürekliğin Yahudilikle güzel bir uyumunu yansıtıyor.

Givat Ram Sinagogu

Diğer bir dikkat çeken sinagog, Kudüs İbrani İniversitesi Givat Ram kampusunda yer alan Givat Ram Sinagogu. David Resnick ile Heinz Rau tarafından tasarımı yapılan sinagog 1956’da inşa edildi.

Havadan ve ışıktan yoksun bir küreyi andıran yapı, klasik sinagog tasarımlarından farklı bir tarz sergilemekte. Hafta boyunca duaya açık olan sinagog, üniversite kampusunda yer alması nedeniyle Şabat ve bayram günleri kapalı.

Megillat Or Sinagogu

Ceasaria’daki Megillat Or Sinagogu mimari açıdan dairesel şekilde inşa edildi. Helezoni bir spiral şeklindeki yapı tek olma özelliğini taşıyor. Modern mimarinin havasını yansıtan yapı, ilkbahar uyanışına benzer bir görünüm arz ediyor. Megillat Or Sinagogu’nu tasarlayan mimarlar binayı Tora Ruloları’nın şeklinden esinlenerek daire olarak inşa ettiler.