Aslen Ukraynalı John Demjanjuk Polonya’da bulunan Sobibor Nazi Ölüm Kampı’nda 29.000 kişinin cinayetine yardımcı olmakla suçlanıyor. Ohio’daki evinden çıkarılarak sınır dışı edilen 89 yaşındaki adamın Almanya’da yargılanması bekleniyor
Geçtiğimiz hafta, Alman bir yargıç kendisini bir Nazi Ölüm Kampı’nda 29.000 kişinin cinayetine yardımcı olmakla suçlayan 21 sayfalık kararı okurken, tekerlekli sandalyede oturan ve burnuna takılı bir tüp aracılığıyla nefes alan emekli otomotiv sanayi işçisi John Demjanjuk sessizce dinledi.
Munih savcıları Ohio’da oturan Demjanjuk’un Almanya’ya geldikten sonra resmi suçlamanın bildirilmesinin haftalar sürebileceğini ve 89 yaşındaki adama karşı davayı hızlandırmayı umduklarını belirttiler.
Demjanjuk’un avukatı Guenther Maull’un gazetecilere yaptığı açıklamaya göre, karar tercümanlar tarafından kendisine ana dili Ukraynaca okunduktan sonra Demjanjuk hiç bir şey söylemedi. Karardan hemen sonra bildirdiği itirazında delillerin sağlam olmadığını, Alman yargı yetkisinin de sorgulanabilir olduğunu belirten Maull “Kendisine okunanı anladı,” dedi.
Demjanjuk, Kızıl Haç Ordusu askeri olduğunu, II. Dünya Savaşı’nı Nazi savaş tutsağı olarak geçirdiğini ve kimseye zarar vermediğini belirtti.
Ancak A.B.D. adalet yetkilileri tarafından elde edilen ve Alman savcılarla paylaşılan Nazi dönemi belgeleri Demjanjuk’un Sobibor Ölüm Kampı’nda gardiyan olarak fotoğraflı kimliğini de içeriyor. Bunlara göre kendisi Trawniki’de bulunan gardiyanlar için özel SS binasında eğitilmişti. Her iki yer de Nazi işgalinde olan Polonya’daydı.
‘Cani suçlar ile suçlanıyor’
Demjanjuk’un aleyhinde dava açma çabaları 1977’de başladı ve üç kıtadan, beş ülkeden mahkeme ve devlet yetkilisi konuyla ilgilendi.
1942 baharında Sobibor’a geldiğinde 16 yaşında olan ve hayatta kalmayı başaran Holokost kurtulanı Samuel Lerer ise, Demjanjuk’un sınır dışı edilmesini kararını çok olumlu buldu. Lerer, New Jersey’deki evinden Associated Press’e yaptığı açıklamada “Benim adalet hissim onun mahkemede yargılanması,” dedi.
Bavarya Eyaleti Adalet Bakanı Beate Merk “Bu 29.000 kişinin katliamına yardımcı olmakla ve canice suçlar ile ilgili bir suçlama. Bu konuyu aydınlatmayı kurbanlara her zaman borçluyuz,” dedi ve sözlerine devam etti “Her şeyden önce, Almanya’da bizim çok büyük bir sorumluluğumuz var.”
Almanya’da cinayete yardımcı olma suçlaması en fazla 15 yıl hapisle cezalandırılıyor.
Suçların ölçülmesi
Savcılar “temize çıkaran deliller” olmaması durumunda resmi olarak suçlamaların “birkaç hafta içinde” gerçekleşebileceğini belirttiler. Almanya adalet sisteminde suçlamaların yapılmasının aylar alabileceği düşünülürse, bu oldukça hızlı.
Önemli bir adım daha var: Demjanjuk’un mahkemeye çıkacak kadar sağlıklı olup olmadığının belirlenmesi. Demjanjuk’un oğlu Pazartesi günü babasının lösemili ilik kanserinden ölmekte olduğunu ve trans-Atlantik uçuşu kaldıramayacağını belirtti.
Geçen ay, ilk Almanya’ya sınır dışı edilme teşebbüsü sırasında, göçmen bürosu görevlileri kendisini Seven Hills, Ohio’daki evinden çıkarırken Demjanjuk’un acıyla çektiğini gösteren dramatik fotoğraflar gösterilmişti. Ancak, A.B.D. Hükümeti’nin ele geçirdiği ve sadece birkaç gün önce çekilmiş fotoğraflar kendisini arabaya yardımsız binerken gösteriyordu.
Münih yargıçlarının sözcüsü Anton Winkler, bir bilirkişi çağırdıklarını belirtti. Winkler durumun belirlenmesinin iki hafta kadar sürebileceğini, çünkü bir doktorun Demjanjuk’u muayene edip belli bir süre gözlemlemesi gerekeceğini ekledi.
Kendisini muayene eden bir doktora göre Demjanjuk’un Almanya’ya vardığında sağlığının tatmin edici olduğunu ima etti. Winkler, Demjanjuk’un kendisine söylenenleri anladığını ve Almanca “evet” ve “hayır” şeklinde cevap verdiğini belirtti.
