7 yıldır UÖMO’da Kimya öğretmenliği yapan aynı zamanda proje danışmanlığı görevini de yürüten Talha Kılıç önderliğinde Reysi Rodikli ve Betsi Levi’nin hazırladığı proje TÜBİTAK Türkiye birinciliğinin ardından “21. Avrupa Genç Bilim Adamları” Yarışması’nda “Jüri Özel Ödülü”ne lâyık görüldü.
Bir projenin oluşma aşamasında nasıl bir yol izliyorsunuz?
Talha Kılıç: Fen sınıfındaki öğrencilerimizle bir sene önceden fikir alış verişinde bulunuyoruz. TÜBİTAK’ın yaptığı yarışmalarda genellikle fizik, kimya, biyoloji, mühendislik ve yer bilimleri alanlarında yoğunlaşıyoruz. Aslında bu sene itibariyle sosyal sınıfların da katılabileceği bir kategori oluşturuldu.
Tecrübelerimden yararlanarak öğrencilerime yol göstermeye çalışıyorum. Onlar da fikirlerini ortaya koyuyor ve görev paylaşımı yapıyoruz. Her birimiz projenin bir ucundan tutuyoruz ve belli bir noktaya getirmeye çalışıyoruz.
Ardından işin araştırma kısmına başlıyoruz. Tabii ki, iyi bir proje için maddiyat çok önemli. Okul bize bu konuda çok yardımcı oluyor. Bazı parçalarda sanayi desteği alıyoruz. Okulumuzun teknik servisi yardım ediyor. Bu aşamaların sonucunda öncelikle bir prototip model hazırlıyoruz. Bu model üzerinden proje raporunu hazırlıyor, sonuçları değerlendiriyoruz. Yaptığımız sistemin avantaj ve dezavantajlarını hesaplıyoruz, insanlığa yararlarını tartışıyoruz. Sonuç olarak projeyi yarışmaya hazır duruma getiriyoruz. Kabul görmesi için de tez formatında hazırlamamız gerekiyor. Zira, jüri üniversite profesörlerinden oluşuyor.
Kaliteli bir proje hazırlamak için ne kadar bir süre gerekiyor?
T.K: Aşağı yukarı bir sene kadar hazırlanma süremiz var. Araştırma kısmı, yapılabilirliği epey bir zaman alıyor. Bazen başladığınız bir proje istediğiniz gibi gitmez, tıkanırsınız hatta konu bile değiştirmeniz gerekebilir. Elbette ki, her projede ödül almak üzere yola çıkmıyoruz. Bazen çok umutlanıyoruz, bazen de hüsrana uğrayabiliyoruz.
Bu kadar büyük bir başarı elde eden projelerinizi tanıtır mısınız? Hangi ödüllere layık görüldünüz?
T.K: İlk projemizin konusu “Jeotermal kaynaklardan alternatif yöntemle elektrik eldesi” idi. Reysi Rodikli ve Betsi Levi Yer Bilimleri dalında hem İstanbul birincisi hem de Türkiye birincisi oldular. Çıkış noktası aynı ancak farklı kullanım alanları olan “Bacanız elektrik jeneratörünüz olabilir mi?” adlı bir diğer projeyi de Fizik dalında Berk Diler hazırladı. Bu proje İstanbul birinciliğine ve Türkiye üçüncülüğüne layık görüldü.
Paris’teki yarışmaya nasıl katıldınız?
Betsi Levi: TÜBİTAK hocaları yaptıkları toplantı neticesinde projemizi 11-16 Eylül tarihleri arasında Paris’te gerçekleşen “21. Avrupa Genç Bilim Adamları” Yarışmasına göndermeyi uygun buldu. Ankara Özel Samanyolu Fen Lisesi ve İzmir Fen Lisesi ile birlikte İstanbul’dan UÖMO Türkiye Milli Takımı olarak farklı projelerle yarışmaya katıldık. TÜBİTAK ‘tan danışman öğretmenimiz ulusal organizatörümüz Bilim adamı Destekleme Grup Başkan Vekili Doç. Dr. Şemsettin Türköz Hoca da bizimle orada bulundu. Çok iyi bir iletişimimiz oldu. Bize çok destek oldular. TÜBİTAK Başkanı Nüket Yetiş’e de bu vesile ile çok teşekkür etmek isteriz.
T.K: Okulumuzun başarılı olması ve Türkiye’yi yurt dışında temsil etmesinin onları ne kadar memnun ettiğini gördüm. Öğrencilerim ülkemizin ismini gururla taşıdılar. Bu da çok hoş bir gelişme oldu.
Yedi kişilik uluslararası jüriye İngilizce sunum yaptılar. Ödül töreninde 87 proje arasından projemiz “Jüri Özel Ödülü”ne layık görüldü. Öğrencilerimiz gelecekleri ve kariyerleri açısından çok önemli bir ödül aldılar.
Farklı bir davet almışlar. Biraz da ondan bahseder misiniz?
B.L: Fransa’nın en büyük petrol şirketi olan “Total” tarafından bir çalışmaya katılma daveti aldık. Firmanın dev laboratuarlarında çalışma fırsatı bulacağız. Kendimizden küçük öğrencilere enerjinin önemi ile ilgili bilgiler vereceğiz. Aynı zamanda Fransa’nın farklı bir şehrini daha tanıma şansı elde edeceğimiz için de çok şanslıyız.
T.K: Orada daha girişken olurlarsa, kendilerini iyi tanıtırlarsa üniversite için burs olanağı elde edebilecekleri kanaatindeyim. Ayrıca üniversite giriş sınavında ek puan da kazanmış oldular. Çalışmalarının ve özverilerinin karşılığını alıyorlar.
Önümüzdeki sene için çalışmalara başladınız mı?
T.K: Betsi ve Reysi alınabilecek en büyük ödülden bir tanesini alarak döndüler. Artık başka öğrencilere de imkân tanımak istiyoruz. Bu sene Sosyal zümre ile ortak bir çalışma yapacağız. Amacımız çok daha fazla öğrenciye olanak sağlamak.
Projeyi nasıl hazırladınız? Kimlerden yardım aldınız?
Reysi Rodikli- Betsi Levi: Aslında tamamen tesadüf eseri projeye dahil olduk. Talha Hoca’nın önerisi üzerine konu hakkında bilgi toplamaya başladık. Biz birinci sınıftan beri çok samimi arkadaşız. O nedenle beraber proje hazırlamak, araştırma yapmak çok enteresan geldi. Günümüzde gündemde olan enerji konusuna yoğunlaşmamız gerektiğini düşündük. Jeotermal kaynakları seçmemizin nedeni de dünyanın tükenmeyecek temiz enerjilere ihtiyacı olmasıydı. Fikirlerimizin farklılığı ve sunumumuz jürinin çok hoşuna gitti.
Talha Hoca’nın eşi sunumu hazırlarken İngilizceye tercüme esnasında bize çok yardımcı oldu. Okulda laboratuarda çalıştık. O nedenle derslerimizi de aksatmadık.
ARKADAŞLARINIZA VERMEK İSTEDİĞİNİZ MESAJLAR...
Reysi Rodikli: Sakın korkmasınlar. Jürinin önünde konuşmak ve kendini anlatabilmek gerçekten cesaret istiyor. Ancak kendinden emin olunca kaygılar yavaş yavaş yokoluyor. Çok öğrendik ve bunun yanı sıra çok da eğlendik. Farklı insanlarla, farklı kültürlerle tanışma fırsatı bulduk. Ülkemizi temsil etmenin gururunu yaşadık. Bizleri merak eden insanların sorularına cevap vermek ayrıca memnuniyet vericiydi. Fakat en önemlisi insanın “yapabildim” diyebilmesi, kendiyle gurur duyabilmesi.
