Tevrat’taki bilgilere göre imal edilen ve Mişkan’da ve ilk Kutsal Tapınak’ta (Bet Amikdaş) bulunan 7 kollu şamdan. İsrail’in simgesi olup tarihteki görkemli günleri anımsatır. (Roma’daki Titus Zafer Anıtı’nda gravürü vardır). Mişkan’ın en önemli değerlerinden biri olan Menora’nın üç basamaktan yapılmış olmasının simgesel anlamı bulunmaktadır. Bunlar; Tora, Avoda ve Gemilut Hasadim’dir. Belirli günlerde okunan ve her Musevi’nin günün belirli bir zamanını ayırmak zorunda kaldığı Tora yolunda ilerleyenler, hayat yolunda önemli adımlar atacaktır. Avoda, Bet - Amikdaş’ta yapılan günlük korbanottur ve bunların yerini dualar almıştır. Gemilut Hasadim ise, insanların hastaları ziyaret etmek, yaşlılara ilgi göstermek, yoksullara yardım etmek gibi iyi davranışlarını kapsar. Menora’nın aydınlatıcı ışığı, bu üç davranışın yerine getirilmesi ile beraber Bene Yisrael’i daimi olarak manen aydınlatır. Mişkan’da ve Bet Amikdaş’taki temel simgelerden biri olan yedi kollu şamdan, çağlar boyunca en önemli Yahudi simgelerinden biri olmayı sürdürmüş olup, ilk kez Çıkış 25:31-38’de tarif edilmektedir;
Tanrı, Moşe Rabenu’ya Menora’nın yapılması ile ilgili ayrıntılar vermektedir: “Saf altından bir şamdan yapacaksın... Kaidesi ve ekseni, kolları, hazneleri, kulpları, çiçekleri tek parça olacaktır. Kenarlarından altı kol, her iki yanından üç kol çıkacak,...” Çıkış 37:17-24’te de buna benzer bir tarif yer almaktadır. Menora Mişkan’a yerleştirilmiştir ve Bet - Amikdaş’taki de muhtemelen benzeridir. ?elomo Ameleh’in Tapınağı’nda on adet altın Menora bulunduğu bilinmektedir. Efsaneye göre bunlardan birisi, Babil’e giden sürgünlerle beraber M.Ö. altıncı yüzyılda Babil’e taşınmış ve sürgünden dönen Yahudiler tarafından da Yeruşalayim’e geri götürülerek ‹kinci Bet Amikdaş’a yerleştirilmiştir. M.Ö. ‹kinci yüzyılda Suriye’nin yöneticisi Antiokhus Epifanes, mabedi soymuş ve altın Menora’yı çalmıştır. Haşmonaylar’ın Suriyeliler’i yenmesinden sonra Yuda Makabe yedi kollu yeni bir Menora yaptırmıştır. Talmudik kaynaklar, bu Menora’nın yerleştirilmesinde üç aşamanın söz konusu olduğunu bildirirler. Önce ucuz ve basit malzeme, daha sonra gümüş, sonunda da saf altın, imalatta kullanılmıştır.
devam edecek...
Kaynakça: “Yahudilik Ansiklopedisi”, Cilt I, II, III Yusuf Besalel
