Yehuda Çölü Belgeleri. “A Megilot A Genuzot” (Saklanmış Belgeler) veya “Megilot Yam a - Melah” (Ölü Deniz Belgeleri) adları ile bilinen, zamanımızın en önemli arkeolojik bulgularından olan belgelerdir. 1947 yılında Ölü Deniz civarındaki Yehuda Çölü Mağaraları’nda bulunmuştur. II. Bet Amikdaş zamanından bölümler içerir ve bugünkü ilgili bölümlerden bir değişiklik göstermez.(92) Bu belgeler, Tevrat’ın tahrif edildiği iddiasına karşı kanıt olarak sunulabilir. Bu konuda ayrıntılı bilgiler ihtiva
Yahudi Çölü mağalarında bir Bedevi’nin tesadüfen paçavralara sarılı yedi tomarı bulup bunların Kudüs’e gönderilmesiyle beraber; Ölü Deniz kıyılarındaki Kumran’da özellikle sürdürülen araştırmalar sonucunda, İkinci Tapınak döneminde yörede ikamet eden bir Yahudi tarikatından kalan ve değişik okunabilirlilik düzeyindeki binlerce yazılı tomar bakiyesi keşfedildi. Birçok bilim adamına göre Kumran’daki topluluk, M.Ö. 140’lara doğru mazileri uzanan Esenyenler’dir. Tarikatın kurucusu, “Dürüstlüğün Öğretmeni” anlamına geldiği sanılan bir lakap taşıyordu. Kumran yüksek konseyi 12 üyeden ve 3 rahipten oluşuyordu. Tarikat’ın inançları arasında “Tanrısal merhamet” ve kişisel ruhsal özgürlük bulunuyor ve mensupları günlerinin çoğunu ibadete ayırıyorlardı. Tarikat, Yahudi dini bayramlarını 52 haftalık güneş takvimine göre ayarladığı için bu bayramların diğer Yahudiler’in iş günlerine rastladığı vaki oluyordu. Tarikatın kutsal komünal yemekleri Bet Amikdaş’taki kurbanlara tekabül ediyordu. Çünkü Tarikat, Yeruşalayim Tapınağı’nı “kirlenmiş” addediyordu. Ayrıca Tarikat, “kadere inanç” görüşü ile Farisiler’den de ayrılıyordu. Bununla beraber Esenyenler, Biblik uygulamaları saygı ile uyguluyorlardı. Onlara göre kurban merasimi; Mesianik dönemin başlayacağı “Aydınlığın Oğulları” olan Kumranlılar ile “Karanlığın Oğulları” olan diğer kesim mensupları arasındaki “Savaş”ın yedinci yılı tekrar uygulanabilecekti. Kumran’da bulunan yazılar arasında; Biblik pasuklar üzerinde yapılmış “Peruşim” adlı yorumlar (örneğin Nahum ve Habakkuk peygamberler ve Mezmurlar hakkındaki), Tanah sonrası yazılmış Enoh, Tobit, Jubileler gibi kitaplar, Yaratılış ve Samuel hakkındaki Tanah sonrası yazılar, Biblik kapsamda yer almayan mezmurlar ve benzeri yazılar bulunmaktadır. Bu yörede bulunan yazılara, aynı dönemden kalma Masada’da ve Kahire Genizası’nda bulunan buluntular da tamamlayıcılık sağlamaktadırlar. Tanah’ın (Ester Kitabı hariç) İşaya’nın tüm kitabı dahil birçok kopyası günümüzün geleneksel Tanah’ı gibidir. Bazen Samaritler’in Tanahı’na veya Septuaganit’e de benzemektedir. Bu kopyalar çoğunlukla İbranice, geri kalanı Aramice, pek azı Yunanca tercüme halinde yazılmıştır. M.S. 66-71 yıllarındaki Romalılar’a karşı başarısız isyanla beraber, Esenyenler tarikatı da ortadan kaybolmuştur. Bu tarikatın yapıtlarının “kişinin özündeki günahkarlık”, “Tanrısal merhamet”, “kader” gibi düşünceleri içermesi yönünden ilk Hıristiyanlar’ı da etkilediği, çeşitli bilim adamları tarafından ileri sürülmektedir.
Kaynakça: “Yahudilik Ansiklopedisi”,
Cilt I, II, III Yusuf Besalel
