Ayakkabı tercihlerimizin doğruluğu ayaklarımızda ortaya çıkması ihtimali olan hastalıklarla direkt olarak ilişkilidir.
Ayakkabı seçiminde, özellikle bayanlarda konfordan çok görüntünün önemli algılanması birçok ayak sorunun ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır.Önü dar ve sivri ayakkabı giyimi ile başparmak çıkıntısı (bunion), 2.parmak şekil değişiklikleri (çekiç parmak), sinir sıkışmaları(morton nörinoma) gibi rahatsızlıklar tetiklenmektedir.Topuklu ayakkabı giyimi ile topuk ağrısı(plantar fasiitis) ve aşil tendon kısalığına bağlı sorunlar,nasır ve benzeri problemler ortaya çıkmaktadır.İç desteği olmayan babet veya bez ayakkabı giyimi ile iç kavis düşüklüğü(sonradan gelişmiş düz tabanlık) ve içe basma sorunları oluşabilmektedir..
Bu problemlerin oluşması ile ortaya çıkabilecek birçok sorunun sadece ayakkabıların değiştirilmesi ile düzelmektedir. Ancak gelişmiş olan başparmak çıkıntısı ya da çekiç parmak gibi problemler ne yazık ki kalıcıdır.
Uygun ayakkabı seçiminde aşağıdaki kurallara özen gösterilmesi önemlidir.
Uygun bir ayakkabının özelliği, kişinin hem ayağının rahat bir ortamda yürümesine hem de ayak yaralanmalarına karşı kişinin korunmasını sağlamaya yöneliktir. Ayağınıza uyan, destek sağlayan ayakkabılar giyin. Ayakkabılarınızın kaymayan bir tabanı olduğundan emin olun.
• Yüksek topuklu ve düz, kaygan ayakkabılardan kaçının. Eğer, rahat ama kaygan tabanı olan bir ayakkabınız varsa, bir ayakkabı tamircisine yumuşatılmış bir parça ilave edip edemeyeceğini sorun.
• Her ayakkabı satın aldığınızda ayaklarınızı ölçtürün. Ayakkabı numaranız modellere göre değişebilir.
• Ekstra kalın tabanlı ayakkabı giymeyin. Bağcıklı ayakkabılar bağcıksız mokasen türü ayakkabılardan daha emniyetlidir, fakat bağcıkları bağlı tutmalısınız. Gevşek veya uzun bağcıklar, düşmenize neden olabilir. Ayakkabılarının bağcıklarını tıbbi sebeplerden dolayı bağlayamayan kişiler (Velcro bağlayıcıları) yapışkan bantlı ayakkabılar giymelidirler.
• Gevşemiş ve biçimi bozulmuş terliklerinizi değiştirin,
• Ayakkabılarınızı giymede zorluk çekiyorsanız uzun saplı ayakkabı çekeceği kullanın.
• Asla çoraplarınızla yürümeyin, kayıp düşmenize neden olabilirler.
• Kaygan olmayan tabanlı terlikler giyin.
• Tırnaklarınızı düzgün kesin ayakkabıda çarpma sonrasında tırnak batması problemlerine yol açabilirler.
• Kadınlar, bulamadıkları atletik ayakkabılarını, kadınlardan daha fazla çeşitler sunan erkek mağazalarının reyonlarından almamalıdırlar.
Elbette herkesin tüm zamanını anatomiye uygun ayakkabılarla geçirmesini beklemek gerçekçi olmayacaktır. Toplantı, özel günler, gece kıyafetlerinin altında abiye ve anatomiye uygun olmayan ayakkabıların 2-3 saat için giyilmesinin bir zararı yoktur. Ancak günlük yaşantımızda ve spor yaparken ayak anatominize uygun ayakkabı seçiminde titiz davranmak ayak sağlığımız açısından önemlidir. Bayanların 2 çift ayakkabı ile dolaşma alışkanlıklarını edinmeleri gereklidir. Kozmetik amaçlı ayakkabıların ihtiyacı ortadan kalkınca ayakkabı değişimini üşenmeden yapmaları sağlık sorunlarının oluşumunu engellemede en önemli etkendir.
Son olarak çocuk ayakkabılarına değinmek isterim. Önü geniş, topuğu yumuşak ve iç desteği olan ayakkabı kullanımı gelişimleri esnasında onlara doğru destek verilmiş olur.
AYAKKABI GİYİM REHBERİ
Ayaklarınız asla bir çift ayakkabıya uymaya zorlanmamalı.Bir çift ayakkabıyı seçerken, ana faktör; sıklıkla biçim olmasına karşın, aranması gereken en önemli kalite, pratik bir görüş noktasına göre ayaklarınızı koruyacak ve onları rahat tutacak bir yapımdır.,
Amerikan Ortopedik Cerrahları Akademisinin, insanların ayak sorunlarını azaltmak için, bu insanlara bazı tavsiyeleri vardır. Ayakkabı satın alırken bu rehberi kullanın:
Her zaman ayakkabı satın alırken, her iki ayağınızı ölçtürün. Ayak büyüklüğünüz yaşlandıkça artar.
Kadınlar 7 cm daha yüksek topuklu ayakkabılar giym
Ayakkabılarınızı, günün sonunda deneyin. Ayaklarınız normal olarak bütün gün ayakta kalmaktan veya gün boyu oturmaktan şişer ve daha büyük olur.
Ayakkabılarınız dikkatli bir şekilde parmaklarınıza uyduğu kadar topuklarınıza da uymalıdır.
Her iki ayakkabıyı da deneyin.
Ayakkabı burnunda en uzun ayak parmağınız ile ayakkabının en son kısmı arasında 1cm mesafe olmalıdır.
Yeni ayakkabınızı, daha büyük olan ayağınıza giyin. Birçok insanın, bir ayağı diğerinden daha büyüktür.
Ayaklarınızda ayakkabılarınız varken, onların iyi uyup uymadığını ve rahat olup olmadıklarını anlamak için etrafta dolaşın.
Ayakkabıların numarası, biçim ve markalarına göre farklılık gösterir. Hangi numaranın size uygun olduğuna bakmaksızın, ayağınıza en uygun olan ayakkabıya karar verin.
Ayakkabılar ayağınızdayken ayak parmaklarınızı serbestçe oynatabilmelisiniz.
Ayakkabılarınızın sıkı olduğunu hissediyorsanız onları satın almayın. Onların zamanla ayağınıza uyacağına inanmayın.
Çoğu yüksek topuklu ayakkabılar sivri burunludur. Dar burunlu ayakkabılar ayak parmaklarını sıkar ve onları doğal olmayan pozisyonda bir üçgen biçimine girmeye zorlar. Topuk yüksekliği ayak tarağının altındaki basıncı iki misli arttırdığı gibi ön ayağa daha büyük bir basınç yerleştirerek, ön ayağı ayakkabının sivri uçlu kısmına girmeye zorlar.
Dr. Selim Mugrabi İstanbul Ayak ve Ayak Bileği Merkezi
