(Bu sayede) Tanrınız Aşem’e ibadet edeceksiniz ve (O, senin) yiyeceğini ve içeceğini mübarek kılacaktır. Aranızdan hastalığı tamamen kaldıracağım. (Şemot 23:25)
Yukarıdaki pasukta, “ibadet edeceksiniz” anlamına gelen vaavadtem emrinin çoğul halde kullanılmasına rağmen, ardından gelen “yiyeceğini ve içeceğini” anlamındaki lahmeha sözcüğünün tekil olması, buradan önemli bir Tora dersi çıkarılacağını göstermektedir. Tanrı, Yahudi birey Kendisine ibadet ettiği zaman içtenlikle sevinse de, dua ya da Tora öğrenimi sırasında Kendisine en az bir minyan şeklinde ibadet edilmesini tercih eder.
Dahası bilgelerimiz şunu savunur (Taanit 7b): Yalnız başına, kendini tecrit ederek Tora öğrenen din âlimi, felâkete koşar. Yazıldığı gibi (Yirmiyau 50:36): “...Tek başına öğrenenlerin tepesinde bir kılıç sallanır.” Başka bir deyişle Tora çalışan kişi, bunu başkaları ile birlikte gerçekleştirmelidir. Aynı durum dua etme konusunda da geçerlidir. Kişinin evde tek başına dua etmemesi, sinagogda bir minyana katılması gerekir.
On kişiden oluşan bir grup eşliğinde, toplu olarak, yani betsibur dua etmenin, arzu edilmeyen göksel kararları iptal ettirebilecek, mistik bir gücü vardır. “İlahi Olan, kalabalıkta daha çok yüceltilir” deyişi şu anlama da çekilebilir: “Aşem, dua ya da Tora öğrenimi tek başına değil de toplu halde yapıldığında, verdiği kararı değiştirebilir.” Özetle şöyle demek mümkündür: “Tefila betsibur, kişiyi fiziksel ve parasal refaha götüren yoldur.”
“Tanrınız Aşem’e hizmet edeceksiniz” sözleri ile kastedilen budur; hizmet etme emri çoğul şekli ile kullanıldığından, ibadetin, başkaları ile birlikte yapılması gerektiği sonucu çıkmaktadır. Vaat edilen “ekmeğini ve suyunu mübarek kılacak” ödülü, parasal başarıyı kastetmektedir.
(Maor VaŞemeş)
Hizmetkârların, Efendilerini memnun etmekten dolayı duyduğu mutluluk.
Moşe gelip, Tanrı’nın tüm sözlerini ve tüm kanunları halka anlattı. Tüm halk bir ağızdan cevap vererek “Tanrı’nın konuştuğu her sözü yerine getireceğiz” dedi.
(Şemot 24:3)
Raşi şöyle açıklar: Moşe Rabenu, Yedi Noah Kanunu’nun yanı sıra, Mara’dan öğretilen Şabat mitsvası ile kişinin anne ve babasına saygı gösterme emrini bene Yisrael’e anlattı. Halk buna, “yerine getireceğiz” diyerek karşılık verdi.
Pek çok rabi, Raşi’nin bu yorumuna karşı çıkar ve sözü edilen emirlerin daha önceden (özellikle de Noah Kanunları’nın, tufanı takiben) verildiğini belirtir. O halde Moşe, bu kanunları matan Tora (Tora’nın verilişi) arifesinde neden yeniden ortaya çıkarmaktadır?
Raşi ayrıca Moşe’nin, Tora’yı Bereşit’ten On Emir’in verilişine kadarki bölümünü yazdığını ve bene Yisrael’e okuduğunu da ileri sürer. Raşi bu sonucu, Şemot 24:7 pasukundan çıkarır: “Antlaşma Kitabı’nı aldı ve yüksek sesle halka okudu. Bene Yisrael ‘Tanrı’nın konuştuğu her şeyi yapacağız ve dinleyeceğiz!’ dedi”
Oysa mantıklı olarak Moşe’nin Sinay Dağı’ndaki Vahiy sonrasını beklemesi, Bereşit’ten başlayarak Sinay’da yeni alınan kanunları da dahil ederek Tora’yı yazması ve bene Yisrael’e hepsini birden okuması gerekmez miydi?
Aslında Moşe’nin yüce bir emelle hareket ettiği ortaya çıkmaktadır. O ana kadar alınan tüm emirler (Yedi Noah Kanunu, Şabat ve anne babaya saygı gösterme) bir toplumun sağlıklı bir şekilde işlemesi ve gelişmesi için gerekli olanlardı. Tarih, bunun aksinin ahlaki çöküşe ve karmaşaya yol açtığını defalarca göstermiştir. Yahudiler söz konusu kanunları sadece kendi refahları için gerekli görmüş ve uygulamıştı. Moşe’nin bu emirleri yeniden vurgulamasının nedeni, artık sadece yararlı oluşları değil, Tanrı’nın öyle istemesidir. Bu husus da, Tanrı ile halkı arasındaki benzersiz ilişkiyi gösterir: Hizmetkârların, Efendilerini memnun etmekten dolayı duyduğu mutluluk.
Raşi’nin sözleri böylece açıklık kazanır. Bene Yisrael “Tanrı’nın konuştuğu her şeyi yapacağız” derken, toplumun çıkarını düşündüğünü değil, Tanrı’yı memnun edecek kanun ve talimatları kabul ettiğini belirtmektedir.
(Maor VaŞemeş)
A BRIDGE TO HEAVEN A Collection of Classic Kabbalistic Commentaries on the Torah / Rabbi Yosef Gabay ÇEVİREN: ESTREYA SEVAL VALİ
