Mutlu bebekler yetiştirmenin püf noktaları

Üyesi olduğum, emziren anneler grubu sayesinde dünyaca ünlü Dr. Harvey Karp’tan haberdar oldum.

UCLA Tıp okulunda doçent olan Dr. Harvey Karp, çocukları sakinleştirmek için geliştirdiği tekniklerle ünlü olmuş Amerikalı bir gelişimsel pediatri uzmanı. Madonna, Michelle Pfeiffer gibi ünlülerin çocuklarının doktoru. Konuyla ilgili yazdığı iki kitabı Mahalledeki En Mutlu Bebek 2002 ‘de Mahalledeki En Mutlu Yumurcak ise 2004 yılında yayınlanmış.

Dr. Karp’ın teknikleri Amerika’da doğum öncesi eğitim programlarında öğretiliyormuş ve bu sayede milyonlarca ebeveyn, bebeklerin kolik ağlamalarına, emzirme başarısızlıklarına ve huysuzluk nöbetlerine karşı çözüm bulabilmişler.

Konuşmadan önceki gün TV’de kısa haberini görünce, hava ve uzaklığa rağmen 21 Temmuz 2010 günü Acıbadem Maslak’a gitmeye niyetlendim.

Güler yüzlü ve espritüel doktorumuz, sözlerine İstanbul’a gelmenin ve İstanbul’un güzellikleriyle başladı. Eskiden ninelerimizin yaptığı şeylerin, bugün bilimsel temellere oturtularak devrim yaratabileceğini belirtti.

Dr. Karp, doğumdan sekiz aya kadar olan dönemi bebeklik olarak, sekiz aydan dört ila beş yaşına kadar olan dönemi ise ‘Toddlers’ yani Yumurcaklık olarak tanımlıyor.

Kitaplarında, TV’de ve konuşmasında anlattığı ‘5S’ tekniğinin huysuz, kolikli bebekleri sakinleştirdiğini hatta sakin ve kolay çocukları bile daha kolay ve sakin hale getirdiğini belirtiyor.

KAYIP 4. TRİMESTRE

Bebeklerimiz doğduklarında kafaları, hem bedenlerine hem de diğer canlılara göre daha büyüktür; kafa büyük, vücut ufak. Örneğin bir tayın bedeni kafasından büyüktür ve dünyaya geldiği ilk gün hemen yürümek zorundadır, yürümeyen tay hayatta kalamaz.

Bu gelişmemiş çocuklar, anne rahminde evrelerini tamamlayamadan doğdukları için, doğumdan sonraki ilk üç aya daha ihtiyaçları vardır. İşte bu yüzden Dr. Karp, doğumdan sonraki ilk 3–4 aylık döneme kayıp dördüncü trimestre olarak tanımlıyor. Elbette hiç bir anne bebeğini fazladan bir üç ay daha karnında taşıyamaz, ancak ilk 3–4 ay anne, tıpkı rahim (uterus) gibi bebeğinin ihtiyaç duyduğu beslenme, sallanma, şşşş’lama ve kucaklanma ihtiyaçlarını yerine getirir.

SAKİNLEŞME REFLEKSİ

Dr. Karp, bütün bebeklerin bir otomatik bir refleksle yani bir tür düğmeyle doğduklarını belirtiyor; öyle ki bu sanal bir düğme ağlamayı kapatır ve uykuya geçişi açar.

5S

Bu teknik bebeğin rahimdeki deneyimini taklit eder ve sakinleşme refleksini tetikler. Aynı dizimize doğru noktadan vurduğumuzda kendiliğinden havaya kalkması gibi, eğer 5S tekniği doğru yapılırsa sakinleşme refleksi devreye girer. Karp, eğer ağlamaya başladıklarında bu refleksi çalıştırabilirsen susacaklarını, ancak bunun nasıl çalıştığını bulmak gerektiğini söylüyor.

Örneğin 1,5 saat ağlayan bir bebek hiçbir şekilde susmuyorsa ve 5 S doğru şekilde uygulanırsa kesinlikle hemen işe yarıyor. Eğer doğru tekniğe rağmen susmuyorsa, herhangi bir sağlık sorunu olabilir, bebeğin doktora götürülmesi gerekir.

Karp, bizlere 5S tekniğinin ne olduğunu bir video ile gösterdi;

1. Swaddling; Kundaklamak, ancak geleneksel tipten farklı olarak alt taraf serbest kalıyor.

2. Side/stomach position; bebeği kolumuzun üzerine doğru yüzükoyun veya yan olarak yatırıyoruz

3. Shushing sounds; Yüksek sesle şşşş diyoruz

4. Swinging; Hareket ettiriyoruz (mümkünse yanlara doğru değil de dizlerimizden faydalanarak yaylanmak şeklinde

5. Sucking; Emziriyoruz veya emzik veriyoruz.

Bu teknikle susturulabilen bebeğin sağlıkla ilgili bir sorunu olmadığını, sağlık sorunu olsaydı rahatlıkla susmayacağını belirtti.

Konuk doktor, günümüzde ailelerinin iyi eğitimli olduklarını, ancak bebeklere dair deneyimleri bulunmadığını belirtti.

Bebeklerin % 50’sinden fazlasının günde 1,5 saat ağladığını ve buna doktorların kolik dediğini belirtti. Bebeklerin ilk iki hafta ağlamasının çok fazla olmadığını, 6. haftada en tepeye çıktığını ve 8. 9. haftalarda düşmeye başladığını bir grafikle gösterdi. Esprili bir dille annelerin ağlamasının bu hesaba katılmadığını belirtti.

1972’de ağlayan bebeklere sakinleştirmek için opium verildiğini, günümüzde bunun suç olduğunu ifade eden Dr. Karp, Afrika’da Kung San’ı keşfetmiş. Bebekler konusunda bizim unuttuğumuz Afrikalıların bildiği şeyin ne olduğunu araştırmaya başlamış.

Ağlamak tehlikelidir diyor, çünkü sürekli ağlayan bebeği susturmayan ebeveynler, sonunda çıldırıp onların yanlış yerlerine bastırma veya bebeği sarsma yöntemine başvurabiliyorlar.

Modern Mitler; Bebek gaz ve asit probleminden dolayı ağlar

Hayır!

Bu çok ender olur. Kolik 3 ay sonra duruyor.

Ağlayan bebeklerin genellikle ağrısı ya da gazı vardır düşüncesinin yanlış olduğunu söylüyor. Nitekim ultrasonla yapılan tetkiklerde, bebeklerin ağlarken hava yutmaları sebebiyle gazlarının arttığı tespit edilmiş.

Bebeğini susturamayan annelerin yanlış bir şeyler yaptıklarını zannederek morallerinin bozulduğunu ifade etti. Ayrıca genelde arabada giden veya sallanan bebekler sakinleşiyor.

Prematüre yani beklenenden erken doğan bebekler vakitleri dolana kadar kolik olmuyorlar.

Bütün bebekler reflü olurlar ve yemeğin fazlasını çıkarırlar. Yemekten sonra ağlamalarının sebebi asit değil barsağın verdiği bir tepkidir. Yemekten sonra mide dolar ve bir mesaj yollar, bebeklerde bu mesaj yetişkinlere göre daha iletilir, onlar da buna tepki verirler.

Modern Mitler;Bebekler sessizlik ve huzura ihtiyaç duyarlar.

Hayır!

Peki, ağlayan bebekler elektrikli süpürge sesiyle veya araba gezintisiyle neden rahatlıyorlar? Çünkü bebekler ana rahminde 7 gün 24 saat gürültülü bir yerdedir ve bu aletler rahmi taklit ediyor. Hatta oradaki sesler elektrikli süpürgenin sesinden daha yüksektir. Karp, bu sebeple, bu tip seslerin bebeklerin kulaklarını rahatsız etmeyeceğini belirterek bizleri rahatlatıyor.

Sessizliğin bebekleri mahrumiyete sürüklediğini, ritmik ve hipnotik seslerin olmasının, bebekler açısından ortamda hiç ses olmamasından daha iyi olduğunu söylüyor.

Ebeveynlerin bir noktada rahmi taklit ettiklerini ve refleksi doğru yapmaları halinde işe yaradığını belirtiyor. 5S tekniğindeki kundak, Türk geleneklerinden farklı olarak üstü sıkı, ancak altı rahat. Karp, bunu sakinliğin mil taşı olarak yorumluyor ve ilk kundak yapıldığından ağlamanın artabileceğini, kundağın mideden sarılmaması gerektiğini önemle vurguluyor.

Ani bebek ölümü sendromuna karşı uyurken sırt üstü yatması gereken bebekler, sadece bu teknikte yan veya yüzükoyun pozisyonda tutulmalıdır, bu bir refleks gibidir.

Modern Mitler;Yüksek sesle sallamak kötü ve kabadır

Hayır!

Babalar emziremezler, ama çok iyi kundak yaparlar, sallarlar ve şşşş’larlar.

Sesin bir eşiği var, bunun üstü refleksi çalıştırır ama altı işe yaramaz. Rahimdeki sesler elektrikli süpürge sesinden yüksektir, bu kundaklamak kadar önemlidir.

Bütün dillerde sus anlamına gelen “ŞŞŞŞ” benzeri kuvvetli sesler vardır. Rüzgarın ne kadar huzur verici olabildiğiniz hiç fark ettiniz mi? Bu ses ne kadar kuvvetli olursa o kadar iyi. Böylece bebek seni duyar ve kaale alır ve ayrıca bu bir sevgi ifadesidir. Bu tip kuvvetli sesleri fön, elektrikli süpürge gibi aletler çıkarabilir.

Babalar en iyi bebek sakinleştiricilerdir. 5S tekniği kullanıldığında 20- 30 saniyede ağlamanın kesilmeli. Saatler sürüyorsa ya tekniğiniz hatalıdır ya da sağlık problemi olabilir, doktora götürmeniz gerekebilir.

Modern Mitler; Günde 8-12 kere emzir

Hayır!

Günde 50-100 kere emzirebilirsin, bebek önce beslenmeli. Beslendikten 30 dakika sonra ağlıyorsa biraz daha ver ve gazdan korkma. Bebek sonra rahatlayacaktır.

UYKU

Ve 6. S; (Sleep) yani uyku. Bebeğin her dakika kucağınızda ya da memede uyuması iyi değil.

Kendi başlarına da uyuyabileceklerini onlara öğretmek lazım. Bunun için son beslenmede kundakla ve beyaz gürültüyü (White Noise) açarak uyumasına izin ver. Yatağa yatınca biraz uyandırın, beslendikleri için zaten sarhoş gibidirler, biraz yatağı sallayın, uyuyuverirler. Gece yarısı aç olmadıkları halde uyansalar bile kendi kendilerine uyuyacaklardır.

Huysuzlukların yarısı saniyeler içinde biter, % 50 ila 90’ı oluşmadan önce engellenebilir. Böylece mutlu yumurcaklar yetiştirirsiniz.