Son yıllarda küresel ısınmaya bağlı olarak sağlık problemleri gittikçe artmaya başladı. İklim değişikliği hava kirliliğinin etkilerini arttırırken, büyük şehirlerde artan trafik de kirliliği olumsuz etkiliyor. Hava kirliliği sağlıklı insanlarda solunumsal belirtiler ortaya çıkartıyor, akciğer hastalarında ise var olan şikâyetlerin kötüleşmesine ve solunum fonksiyonlarının bozulmasına neden oluyor
Astım hastalığı dünyada artış eğilimi gösteren önemli bir kronik rahatsızlık. Geceleri nefes darlığı nedeni ile uykudan uyanma, egzersiz kısıtlanması, spor yapamama, sosyal hayatın kısıtlanması, önemli iş gücü ve okuldan kayıplar, acil servislere sık başvurular, hastaneye yatışlar ve ölüme yol açabiliyor. Astım, diyabetten daha sık rastlanan ve daha çok maluliyete yol açan bir hastalık olarak kabul ediliyor.
Türkiye’de 4-5 milyon civarında astım hastası mevcut. Hastaların yarısı son bir yıl içinde acile başvurmak zorunda kaldığı gibi, %80’inin astım nedeni ile uykusu bölünüyor veya gün içersinde aktivitelerinde kısıtlama oluyor. Hastaların % 40’i astım nedeni ile iş seçimlerinin değiştiğini ifade ediyor.
Yapılan araştırmalar ülkemizdeki hastaların ancak %1.25’inin tam kontrol altında olduğunu gösteriyor. Tam kontrolden kasıt hastaların hiçbir solunumsal belirti, aktivite kısıtlanması, gece uyku bölünmesi veya atak olmaması, solunum fonksiyon testlerinin normal olması ve hiç kurtarıcı ilaç kullanımının olmamasıdır. Astım hastalarının büyük bir çoğunluğunda iyi bir takiple bu hedefe ulaşılabilir veya yaklaşılabilir.
EN BÜYÜK NEDEN SİGARA
Astımın kontrolünde dikkat edilmesi gereken unsurların başında sigara geliyor. Ne yazık ki hastaların hâlâ % 30’a yakın bir bölümü sigara içiyor. Sigara içmeyenlerin önemli bir bölümü de pasif sigara dumanına maruz kalıyor. Sigaranın astım hastalığının kontrolü üzerindeki olumsuz etkisi tartışmasız bir şekilde ortaya kondu. Bu anlamda kapalı ortamlarda sigara içilmesinin yasaklanması astımlıların korunması açısından da çok önemli bir adım oldu.
Ayrıca özellikle trafik ve sanayiden kaynaklanan dış ortam hava kirliliği astım yönünden dikkat edilmesi gereken bir unsur. Bu problemlerin yanı sıra son yıllarda artan büyük şehirlere göç, kapalı ortamlarda çok sayıda kişinin bir arada yasama zorunluluğu, evlerin ısı ve ses izolasyonlarını arttırmak için alınan önlemler gerek ev içi hava kirliliğini gerekse de enfeksiyonların bulaşma olasılığını arttırarak astımın tetiklenme ihtimalini arttırıyor. Ayrıca gittikçe artan batılı tarzda yasama alışkanlığı sonucu gıda katkı maddelerinden zengin beslenme de astım gelişmesi açısında önemli bir risk faktörü.
EVDE ASTIMI TETİKLEYEN UNSURLAR• Ev tozu akarları
• Küf
• Hamamböceği
• Sigara dumanı
• Ev hayvanları
• Yanma ürünleri
• Tüketici ürünleri
ALINABİLECEK ÖNLEMLER
• Yatak örtüsü, nevresim ve çarşafların haftada en az iki kez değiştirilerek 60c üzerinde bir sıcaklıkta yıkanması,
• Evde sık sık temizlik yapılması, tercihen temizliği hasta haricinde birinin yapması, hastanın kendisinin yaptığı durumlarda ise maske kullanılması
• Evin sık sık havalandırılması,
• Yatak odasında halı varsa kaldırılması,
• Kumaş döşeli eşyalar yerine deri, suni deri, ahşap ve plastikten yapılmış olanlar tercih edilmesi,
• Evde pelüş oyuncak barındırmamak,
• Yatak ve yastıkların akarları geçirmeyen özel bir kılıf ile kaplanması,
• Akarları öldüren özel kimyasal solüsyonlarla temizlik yapılması,
• Özellikle hepa filtre içeren hava temizleme cihazlarının kullanılması.
Kaynak: TÜSAD (Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği)
