Bu yeni yılda her zamankinden farklı bir şey yapıp doğa dostu armağanları seçerek sevdiklerinizi mutlu ederken çevreye verdiğiniz değeri gösterebilirsiniz.
Talya ENRİQUES ROMANO
Bir yandan her sene olduğu gibi en pırıltılı mücevherlerini kuşanmış caddeler ve yaptıkları indirimlerle içimizdeki alışveriş canavarını dışarı çıkartmak için birbirleriyle çılgınca yarışan mağazalar; diğer yandan girdiğimiz tüm arkadaş ortamlarında sorulan “31 Aralık’ta program ne? Canlı müzik mi yoksa ev partisi mi?” tarzındaki sorular ve 2 gece, 3 günlük cazip konaklama fiyatlarıyla aklımızı çelen kampanyalar... Çevremizdeki her şey yine yeni yeniden bir yılbaşının geldiğini hatırlatıyor bize. Kimimiz dolu dolu yaşanmış bir senenin ardından yeni bir yıla başlamayı hevesle beklerken, kimimiz koskoca bir yılın göz açıp kapayıncaya kadar nasıl geçtiğini düşünüyor belki de...
2011’in gelişiyle sadece eski seneye değil yeni millenyumun ilk on yılına da veda ediyoruz. Geçtiğimiz on yıl, dünya politik düzeninin temelden sarsıldığı, devletlerin en gizli belgelerinin sanal ortamda kamuya sızdırıldığı, ekonomik kriz nedeniyle global finans devlerinin domino taşı gibi yıkıldığı bir dönem olarak tarihe geçti. Ekonomik krizin yanı sıra; küresel ısınmaya bağlı yaşanan doğal afetler, tarihte kaydedilmiş en sıcak yıllar ve hızla kaybedilen bitki ve hayvan çeşitliliğine bağlı olarak ekolojik kriz de bu döneme damgasını vurdu.
Her kriz fırsata dönüştürülebilir. Doğanın tarihte görülmemiş bir hızla yıprandığı son on yılda, çevreye karşı duyarlılığın artıyor olması değişim fırsatının habercisi olarak görülebilir. Küresel ısınmanın temel suçlusu olarak kabul edilen karbon emisyonları, bu dönemde kendi dilini ve ekonomisini yarattı. 2000’li yılların başından itibaren hayatımıza giren “karbon ayakizi”, sadece çevrecilerin kullandığı bir terim olmaktan çıkıp, alışverişten iş yerine her yerde duyduğumuz bir kavram haline geldi. Dünya Bankası eski Başkan Yardımcısı Sir Nicholas Stern, 2006 yılında, iklim değişikliğinin dünya ekonomisine maliyetini somut bir şekilde gözler önüne sunan 700 sayfalık bir rapor hazırladı. Avrupa’da karbon emisyonuna izin verilen lisansların alınıp satıldığı karbon pazarı ve karbon ticareti kurumları ortaya çıktı. Küresel iklim değişikliği konusunda dünya kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla yola çıkan Amerikan eski Başkan Yardımcısı Al Gore, 2007 yılında “insanlığın kendi elleri ile yarattığı iklim değişikliği konusunda kitleleri aydınlatma yolunda sarf ettiği çabalardan dolayı” Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
YILBAŞI AĞAÇLARI ÇEVRE DOSTU MU?
Geçtiğimiz on yılda yaşanan bu gelişmeler, tüketicilere de çevreye karşı sorumlu olduklarını hatırlatıyor. Bilinçli tüketiciler olarak yeni yıla hazırlık yaptığımız şu günlerde evimizi süsleyen yılbaşı ağaçlarından, sevdiklerimize aldığımız hediyelere doğa dostu seçenekleri tercih etmemiz gerekiyor. Aralık ayının başından sonuna kadar evin baş köşesini süsleyen yılbaşı ağaçları Noel Bayramı geleneği olduğu halde, son yıllarda ülkemizde de yaygınlaşmaya başladı. Bu ağaçların ne kadar çevre dostu olduğu ise tartışma konusu. Kimi uzmanlar yeniden kullanılabilecek yapay ağaçların daha doğa dostu olduğunu savunurken; kimilerine göre geri dönüştürülebilen gerçek çam ağaçları, plastik ağaç yapımına göre çok daha az karbon salımına neden oluyor. Buna göre, her iki durumda da tercih edeceğiniz ağaç için geri dönüşüm imkanlarını mutlaka göz önünde bulundurmak gerekiyor. Ağaçları ve evleri süslemek için asılan ışıklar için ise, daha büyük geleneksel yılbaşı ışıklarından 95% daha az enerji kullanan LED (Işık Emici Diyot) ışıklar tercih ediliyor. İç mekanda kullanıldığında 100.000 saat dayanabilen ve lamba başına 0.04watt enerji kullanan bu ışıklar, hem çevreye hem de cebinize duyarlı oluyor.
HEDİYE SEÇERKEN…
Her yılın son ayını kasıp kavuran hediye alışverişi çılgınlığının genelde en zor kısmı, yıllardır hediye aldığımız kişilere yeni ve orijinal bir hediye fikri bulmaya çalışmaktır. Bu yeni yılda her zamankinden farklı bir şey yapıp doğa dostu armağanları seçerek sevdiklerinizi mutlu ederken çevreye verdiğiniz değeri gösterebilirsiniz. Yakın bir kız arkadaşınıza bitki ve meyve özlerinden oluşan doğal sabun veya kozmetik ürünleri alarak kendisini şımartması için güzel bir fırsat yaratabilirsiniz. Çocuklarınıza oyuncak alırken pilsiz olanlarını seçerek, hem yaratıcılıklarını geliştirecek farklı hediyeler bulabilir hem de doğadaki zehirli atıkların azalmasına katkıda bulunabilirsiniz. Tercihiniz sevdiklerinizin DVD koleksiyonuna çevre temalı filmler katmak yönündeyse; bir Japon kasabası olan Taiji’de yunuslara yapılan katliam ve işkenceleri gösteren The Cove, Al Gore’un küresel iklim değişikliği ile mücadelesini anlatan An Inconvenient Truth (Uygunsuz Gerçek), veya çevreye duyarlı aktör Leonardo DiCaprio’nun yapımcılığını da üstlendiği iklim değişikliği ve buna bağlı ortaya çıkan kasırga sel gibi doğal felaketlere odaklanan Eleventh Hour, uygun hediye seçenekleri olabilir. Klasik olsun benim olsun deyip seçiminizi kıyafet almaktan yana kullanırsanız, organik pamuktan üretilmiş ve doğal bitki özlü boyalarla boyanmış tekstil ürünlerini tercih edebilirsiniz.
Hediye alırken çevreye duyarlı olmak istenildiğinde, aldığınız hediye kadar onun paketlemesinin de doğa dostu olmasına dikkat etmek gerekiyor. Yapılan araştırmalar, Amerika’da kullanılan toplam kağıt miktarının yarısının paketleme ve süslemekte kullanıldığını ve yılda 4 milyon ton ambalaj kağıdının çöpe atıldığını gösteriyor. Çöpe atmak yerine, mağazalarda hediye kutularını daha dolu göstermek için konulan gereksiz kağıtların çıkartılmasını rica edebilir veya mümkün olan en küçük torbayı alabilirsiniz. Kişiye özel bir hediye ambalajı için evdeki nostaljik kese kağıtlarını kullanıp üzerine minik notlar yazabilir ya da çocuğunuza bir resim yaptırabilirsiniz. Size gelen hediyelerin kağıtlarını kesip birleştirerek yaratıcı ambalajlar elde edebilir ve paketlerken bant kullanmak yerine renkli kurdelalarla süsleyerek, tüm paketlemenin yeniden kullanımını teşvik edebilirsiniz.
Tüketim çılgınlığına alternatif bir hediye isterseniz, bu yeni yılda aile ve arkadaşlarınız adına çevre kurumlarına bağışta bulunarak sevdiklerinizin yeni yılını kutlarken doğaya da hediye verebilirsiniz. WWF-Türkiye’den bir deniz kaplumbağası evlat edinerek, deniz kaplumbağalarının Akdeniz kıyılarındaki yüz milyonlarca yıllık macerasını sürdürmesine destek olabilir veya Akyatan’da yürütülen saz kedisini saptama ve koruma çalışmalarına katkıda bulunarak saz kedili bir bez çanta ve “Akyatan’ın Yaban Yüzü” kitabına sahip olabilirsiniz. Benzer bir şekilde Çekül’ün “7 Ağaç” kampanyasına bağışta bulunarak, sevdiklerinize özel yeni yıl sertifikası alabilirsiniz. Aktivist ruhunuzu dışarı çıkarmak için ise Greenpeace’in t-shirt, sticker ve kahve kupasından oluşan yılbaşı hediye paketinden yararlanabilirsiniz.
Her yılbaşı, yeni ve güzel başlangıçların umudunu taşır. Çoğumuz, her 31 Aralık’ta bir sonraki sene spor salonuna yazılacağımıza, kilo vereceğimize veya yeni bir dil öğreneceğimize dair kendimize sözler veririz. Kimimiz bu vaatleri yerine getirebilirken, kimimiz hayallerimizi gerçekleştirmeyi bir sonraki yıla bırakırız. Yeni bir on yıla beyaz bir sayfa açtığımız 2011 senesinde, siz kilo verirken doğanın zayıflamasına izin vermeyin. Yine yeni yeniden bir yılbaşı demeyin, yılbaşını ‘doğal’ olarak kutlamayı deneyin.
