YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR/ OMER -2

Yusuf BESALEL Kavram
23 Şubat 2011 Çarşamba

Bet Amikdaş’ın yıkılmasından ve tüm takdimelerin sunulmasının imkan dışı olması üzerine; Pesah ve ?avuot arasındaki günlerin sayılması işlemi Rabinik yetkililerin denetiminde devam etti. 16 Nisan (İbrani ayı) gecesinden itibaren yedi haftalık dönemin sonuna kadar her gün ayrı olarak sayılır ve her sayımda Omer dönemindeki günün ve haftanın sayısı zikredilir. Sayım işlemi, Babil uygulamasına göre Arvit’te yapılır. Bir zamanlar Erets Yisrael ve Mısır’da sayımın gündüz yapılmasına izin verilirdi. Sinagoglarda yerleşmiş olan bir geleneğe göre, duvara asılan bir takvimde hangi günün sayımına geçileceği belirtilmekteydi.

Omer sayımı (Sefirat a-Omer), Biblik bir yasa olarak ilan edildiği zamanlara dek gitmekteyse de; çeşitli Rabinik yorumlamalar, bu işlemin Yahudilik’teki işlevsel önemini Bet Amikdaş sonrası döneme mal etmektedir. Maimonides; Pesah ve Şavuot arasındaki dönemin sayılmasının gerekçesini, ulusun Tora’nın verildiği Tanrısal seslenişin gerçekleştiği Şavuot’un kutlanması için duyduğu şevke bağlar. Başka bilgeler, aynı doğrultuda olmak kaydıyla, Pesah’ın getirdiği özgürlüğün Tora bayramı olan Şavuot’un yokluğunda yetersiz olacağını vurgulamışlardır. Çünkü yasasız özgürlük yıkıcı olabilir. Bu bakımdan her iki bayramı birbirine bağlayan bir köprü gerekmiştir.

Zaman içerisinde Omer döneminin haftaları, üzüntü ve kısmi yasın gölgesini yaşar oldu; yeni elbiseler giyilmiyordu ve saç traşı yasaklanmıştı. Bunun nedenleri belirsizdir ve Yahudi bilgeler arasında tartışmalara neden olmuştur. Talmud, Rabi Akiva’nın 24.000 öğrencisinin Pesah ve ?avuot arasında ortaya çıkan bir salgın hastalık nedeniyle öldüğünü belirterek bu konuda bir ipucu vermektedir.

Bu felaketin 132-135 yılları arasında cereyan ettiği sanılmaktadır. Bazıları da, salgın hastalık meselesinin Bar-Kohba isyanı döneminde Yahudiler’e Romalılar tarafından yapılan zulmün anılması için gündeme getirilmiş olduğu kanaatindedir. Rabinik yasalara göre; Omer döneminde çeşitli kısıtlamalar söz konusudur. Ultra-Ortodoks Yahudiler saç traşı olmaz, bazen de sakal traşı da olmaktan imtina ederler. Bu dönemde düğünlere izin verilmez ve sosyal kutlamalar yer almaz. Bu kaideye istisnalar, mahalli geleneklere göre değişir: Pesah’tan sonraki Nisan ayında baki kalan günler: Roş Hodeş ve Omer’in 33. günü olan Lag Ba-Omer... Son zamanlarda bu istisnalara Ultra-Ortodoks Siyonistler’in uyduğu 5 İyar’daki İsrail’in kurtuluşu günü ile 28 İyar’daki Yom Yeruşalayim de eklenmiştir.

 devam edecek...

Kaynakça: “Yahudilik  Ansiklopedisi”, Cilt I, II, III Yusuf Besalel