Müzik eleştirmeni olarak müzikte ‘minimalizm’ kavramını tanımlayan, bu alanda ve ‘The Piano’, ‘The Draughtsman’s Contract’, ‘The Cook’ gibi filmlere yaptığı müzikler ile tüm dünyada tanınan çok yönlü sanatçı Michael Nyman, 15 Nisan akşamı Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda...
Müzik tarihinden dizinsel müziğe
Chingford-Londra’da 1944 yılında Polonya Yahudisi bir aileye doğan Michael Nyman’ın kariyerini irdelemek en az müziğinin çizgi ve oyunlarını keşfetmek kadar sürükleyici. Son derece klasik bir eğitimin ardından Royal Academy of Music’te müzik tarihi ve kompozisyon okuyan Nyman, Barok dönem ve çembaloda uzmanlaştı. Ardından Cambridge’de müzikoloji eğitimi almadan önce Romanya’da Bükreş Folklor Enstitüsü’nde bir yıl geçirdi. Bu dönemlerde kompozisyonları daha tonal armoniye dayalı ve melodik çizgiler içeriyordu. Ancak her halükarda Nyman zamanının dışında, sıradışı bir bestecinin doğuşunu müjdeliyordu. 1961–64 yılları arasında Hindemith ve Şostakoviç’in etkisinde kalarak besteler yapan Micheal Nyman, Manchester Okulu ile karşılaştıktan sonra sadece ‘dizinsel müzik’ (serial music) yapmakla kalmadı, bu müzik dışında kalan her türü de ahmakların müziği olarak nitelendirdi. Sidney Operası’ndan Katanya Operası’na dünyanın çeşitli operaevleri için eserler bestelemiş olan Nyman’dan henüz hiçbir büyük İngiliz operaevinin bir eser talep etmemiş olması ise ilginçtir.
Başkalarının filmlerinden kendi filmlerine
Bugün 66 yaşında olan Micheal Nyman, geçtiğimiz yıllarda sanatsal etkinliğine müziğin yanı sıra video ve fotoğrafı da ekledi. Nyman son 15 yılda hiçbir amaç gütmeksizin çektiği fotoğrafları ve videoları bir sergi ve kitapta topladı. Sadece o an orada bulunmanın, bir göze sahip olmanın ve merak etmenin sonucu olan bu işler, besteci olarak yaptığı işin tam tersi. Film müziği bestecisi olarak hep görsel malzemeyle çalışmış olmakla birlikte, bunlar hep başkalarının gözüyle algılanan görselliklerdi. Şimdi kendi görsel elementlerinin sorumluluğunu taşımak ise Micheal Nyman’a ayrı bir heyecan katıyor. Hiçbir özel çekim numarası içermeyen bu görüntüler birer öyküsel sekans niteliğinde.
Michael Nyman için tüm sanatsal kimlikleri birbiriyle ilintili. Ancak o esas olarak bir besteci olduğunu vurguluyor ve bu durumu: “Müziksiz, bestesiz bu etkinliklerin hiçbiri ilgi alanıma girmeyecekti. 35 yıldır, 1976 yılından bu yana müzik yazıyorum. Şu sıralar 1967–76 yılları arasında yazdığım eleştiriler biri tarafından kitaplaştırılıyor. Bugün tek bir nota bile yazmasam, geçmişte yazdıklarımla ilgili yazılacak çok şey var. Ama sabah kalktığımda yapmak istediğim tek şey var: masamda oturarak müzik yazmak” şeklinde açıklıyor.
Ve Nyman İstanbul’da müzisyen kimliğiyle sevenleriyle buluşuyor. Piyanoda yer alacak Micheal Nyman’a keman, viyola ve çellodan oluşan yaylılar grubunun yanı sıra, trompet, korno, saksafon ve flütten oluşan geniş bir nefesli sazlar grubu eşlik edecek.
