<p class="MsoNormal"><span>Geçen yıldan beri Türk Sermaye Piyasası’ndaki gelişmeleri sizlerle paylaşıyorum. Daha önce dile getirdiğim beklentiler hayata geçmeye devam ediyor. Bu yazımda hisse senetleri türevleri olan varantlar ve opsiyon piyasasındaki gelişmeleri sizlerle paylaşacağım<?xml:namespace prefix =" o" ns =" "urn:schemas-microsoft-com:office:office"" /></font></span></p>
Albert KRESPİN
VARANT PİYASASI BÜYÜYOR
Başarılı bir varant piyasası için yatırımcı eğitimi, ürün çeşitliliği ve piyasa yapıcılığının “olmazsa olmaz” üç sac ayağı olduğundan daha önce bahsetmiştim. Deutsche Bank db-X markets varant platformu aracılığıyla bu stratejiye uygun olarak varant ihraç etmeye devam ediyor. 5 Mayıs’da ihraç edilen ürünlerle beraber piyasadaki db-X markets varantlarının sayısı 58’e yükseldi. db-X markets; İMKB-30 endeksi, Garanti Bankası, İş Bankası, Koç Holding, Yapı Kredi Bankası, Turkcell ve Türk Hava Yolları’nın yanına Mayıs başında Emlak Gayrimenkul Ortaklığı’nı da dayanak varlık olarak portföyüne ekledi. Böylece piyasadaki dayanak varlık sayısı sekize yükselmiş oldu. Hazlihazırda tüm piyasadaki varant sayısı 60’a ulaşmış durumda.
Deutsche Bank’ın geçen Ağustos ayında piyasa başladığından beri ihraç ettiği varant sayısı da 83’e yükseldi. Bu varantların 25 tanesinin vade sonu gerçekleşti. Banka piyasadaki tüm varantlarında piyasa yapıcılığı hizmeti sağlayarak yatırımcıların güncel fiyatlardan varantları alıp satabilmesini sağlıyor.
Varantlara yatırım yapmak isteyen yatırımcının aracı kurumuna başvurması yeterli. Varantlar tıpkı hisse senetleri gibi İMKB’de işlem görüyor ve hisse senetleri gibi alınıp satılabiliyorlar. Varantlarla ilgili bilgi edinmek isteyen yatırımcılar 0212 319 03 50 numaralı Deutsche Bank varant destek hattını arayabilirler. Banka www.varant.db.com web sitesi üzerinden yatırımcıları bilgilendirmeye devam ediyor. Ayrıca, bankanın yolladığı varant bültenlerine üye olmak için [email protected] mail adresine bir mesaj atmak yeterli.
DEUTSCHE BANK ALİ PERŞEMBE’YLE VARANT ANADOLU TURNESİ’NE BAŞLADI
Opsiyonların menkul kıymetleştirilmiş hali olan varantların yatırımcılar tarafından bilinirliği artıyor. İhraççıların bu konudaki eğitim faaliyetleri yatırımcıların bilgi düzeyini yükseltmeye yönelik olarak devam ediyor. Deutsche Bank, Nisan ayında açıkladığı bir programla bugüne kadar çoğunlukla İstanbul’da gerçekleştirdiği varant seminerlerini İstanbul dışına da taşıyacağını duyurdu. Bu amaçla Deutsche Bank başta Ankara ve İzmir olmak üzere Anadolu’nun çeşitli kentlerinde varant seminerleri düzenlemeye başladı. Banka, Anadolu seminerlerinde türev araçlar konusunda uzmanlığıyla tanınan Ali Perşembe’nin tecrübesinden faydalanıyor.
Nisan ayında İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçekleşen seminerlerden sonra banka Mayıs ve Haziran aylarında Bursa, Kayseri, Antalya, Adana, Gaziantep gibi şehirleri de kapsayacak. Ali Perşembe’nin tarzıyla ve bilgi birikimiyle varantlar konusunda yatırımcıları bilgilendirmek için Deutsche Bank yatırımcılara fırsatlar yaratmaya devam edecek. Banka tüm seminerlerini yatırımcılara ve piyasa profesyonellerine ücretsiz olarak sunuyor.
OPSİYONLARDA KARA GÖRÜNDÜ
Hisse senedi ve endeks opsiyonları için karar arefesine yaklaştığımıza dair sinyalleri yetkililerin açıklamalarından alıyoruz. Opsiyon piyasasının hangi borsada kurulacağı ilk aşamada karar verilmesi gereken konular arasında bulunuyor. SPK Başkanı’nın son dönemde basına yansıyan açıklamalarından iki borsa arasındaki görüşmelerin sonuçlanmak üzere olduğu mesajını alıyoruz. Burada odaklanmamız gereken nokta, sonunda Türkiye’nin bir opsiyon piyasasına kavuşacağı gerçeği olmalı. Şahsi tahminim, bu yıl içerisinde ilk opsiyonları tahtalarda görüp işlem yapmaya başlayabileceğimiz yönünde.
Bunu belki başta söylemeliydim: Günlük hayatın koşuşturmacasında farkına varmayabiliriz ama Türk Sermaye Piyasası ciddi bir ivme ve dönüşüm içerisinde. Daha önce sadece hisse senetleri ve hazine bonolarıyla yetinen Türk yatırımcısı artık yatırım stratejileri çeşitlendirebileceği araçlara kavuşuyor. Şirket bonoları, varantlar, opsiyonlar, kira sertifikaları vs gibi araçlar yatırımcının ufkunu genişletecek yatırım araçları. Özellikle hisse senedine dayalı olan türev araçlar yatırımcılara çok geniş bir strateji yelpazesi sunuyor olacak. İstanbul Finans Merkezi bakış açısıyla tüm kurumal yatırım araçlarını zenginleştirmek için daha fazla çaba sarfediyorlar.
OPSİYON NEDİR, VARANTTAN BİR FARKI VAR MI?
Opsiyonla ilgili ilerideki yazılarımda okuyucularıma daha detaylı bilgi vereceğim. Bu yazıda daha çok varant ve opsiyonun farklarını size hatırlatacağım.
Varantlar opsiyonların menkul kıymetleştirilmiş halidir. Finansal getiri bakımından birbirine eşdeğer bir opsiyonla varantın yatırımcıya yansıması vade sonunda tamamen aynı olacaktır. Piyasa yapıcılığı ve piyasanın arz talep dengesi bakımından vade içinde ekranda gözüken fiyatlar farklı olabilir. Ben maddeler halinde önemli gördüğüm benzerlikleri ve farkları sıralamak istiyorum. Burada sadece hisse senetlerine ve endekslerine dayalı olan opsiyon ve varantları gözeterek bu maddeleri hazırladım. Okuyucularım, opsiyonların da varantların da hisse senedi dışında her türlü dayanak varlık (döviz, emtia, hava durumu vs) üzerine yazılabileceği gerçeğini lütfen gözden kaçımasınlar.
1. Opsiyon ve varantta yatırımcının alıp sattığı ‘şey’ bir ALIM ya da SATIM hakkıdır. ALIM opsiyonu (CALL) bir hisseyi belirli bir fiyattan ve belirli bir vadede (ya da vadeye kadar) alma hakkını yatırımcıya verir. SATIM hakkı (PUT) ise belirli bir fiyattan ve belirli bir vadede satma hakkı verir.
2. Varantlar menkul kıymet formatındayken opsiyonlar bir kontrat formatındadır. Varantın bir ihraççısı vardır, opsiyonda ise ihraççı anonimdir.
3. Varantlarda sadece bir alış yaparak pozisyon alınabilir. Varantlar açığa satılamaz. Yatırımcı yükselen piyasaya ALIM, düşen piyasaya ise SATIM varantlarıyla yatırım yapar. Opsiyonlarda ise açığa satış yapılabilir.
4. Varantlarda açığa satış olmadığı için yatırımcı sınırlı riskle sınırsız getiri imkanına kavuşur. Yatırımcının teminat yatırmasına gerek yoktur. Opsiyonlarda alış yapan yatırımcı da aynı durumdadır. Opsiyonda açığa satış yapan yatırımcı ise, sınırsız risk aldığı için bir teminat getirmek zorundadır. Opsiyon piyasası teminatlı bir piyasa olacaktır.
5. Varantta yatırımcı ancak varanta yatırdığı parayı kaybedebilir. Varant yatırımcısının bir yükümlülüğü yoktur. Opsiyonda açığa satış yapan taraftaki yatırımcı ise bir nevi anonim ihraççı olduğu için sınırsız risk ve yükümlülük altına girmektedir.
6. Opsiyon kontratlarının büyüklüğü tipik olarak varantlardan çok daha yüksektir. Bu fark 100 kat hatta 1000 kat olabilmektedir. Yatırımcı 50 kuruşa alıp satabildiği bir varantın benzerini opsiyon piyasasında örneğin 300-500 TL ödeyerek alabilir.
7. Piyasa yapıcılığı varantlarda daha yaygındır. Piyasa yapıcılığı çerçevesinde varantlar gerçekçi fiyatlara daha yakın işlem görür. Özellik piyasanın ilk zamanlarında arz talep dengesine bağlı olarak opsiyonlarda gerçekçi fiyatlardan sapma ihtimali çok yüksektir.
8. Piyasa yapıcılığı aynı zamanda varantlara derinlik ve likidite sağlar. Opsiyonlarda ise eğer piyasa yapıcılığı yoksa likidite ve derinlik sorun olabilir.
9. Varantlar daha çok bireysel yatırımcılara hitap ederken opsiyonları daha çok kurumsal yatırımcılar kullanmaktadır.
10. Varant ihraççıları yatırımcı eğitimine öncelik verirler ve yatırımcının bilgilenmesi konusunda gönüllü olarak çaba sarfederler. Opsiyon piyasasında yatırımcı eğitimi bo kadar yoğun uygulanmayabilir.
Bu yazımda özet bir şekilde okuyucularımı opsiyon ve varant özelinde bilgilendirmeye çalıştım. Opsiyonlarla ilgili detaylar belli olunca sizlere daha kapsamlı şekilde opsiyonları anlatmaya çalışacağım. Bir sonraki yazıma kadar sizi bol kazançlı bir dönem diliyorum.
