ABD’li ünlü oyun, opera, senaryo yazarı ve sahne yönetmeni Arthur Laurents 5 Mayıs günü yaşama veda etti. Laurents’i pek çok eserinin yanısıra “West Side Story”, “Gypsy” müzikalleri ve “The Way We Were” filmiyle anımsayacağız.
Dünya klasikleri arasındaki “Batı Yakasının Hikayesi” (West Side Story) ve “Çingene” (Gypsy) müzikallerini, sinema klasikleri “Bulunduğumuz Yol” ve “İp”i (Rope) yazan Amerikalı oyun yazarı, senarist ve yönetmen Arthur Laurents, 93 yaşında öldü.
Arthur Laurents 1917 yılının 14 Temmuz günü Brooklyn’de dünyaya geldi. Adı Arthur Levine’di. Babası avukat, annesi evlenince mesleğine son veren bir okul öğretmeniydi. Babasının ailesi Ortodoks Yahudisi, annesi tarafından büyükanne ile büyükbabası Yahudi doğdukları halde Tanrı’ya inançsızdılar.
Annesi evde eşine saygısı nedeniyle “Kaşerut” kurallarına uyduğu halde, bayram günlerinde dahi sinagoga gitmekten kaçınırdı. Arthur Levine’in dini eğitimi Bar-Mitzva töreninden sonra sona erdi. Tüm hayatı boyunca tek Tanrılı dinlerden uzak durduğu halde kendini her zaman Yahudi olarak tanıttı. Buna rağmen iş hayatında şansını arttırmak için Levine olan soyadını Laurents olarak değiştirdi.
Arthur Laurents radyoculuk eğitimi görürken kaleme aldığı “Now Playing Tomorrow” adlı komedi türündeki senaryo onun başarı yolunda ilk adımı oldu. Bu başarısı onu radyo oyunları yazmaya teşvik etti. İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaptığı askerlik görevini tamamlamasının ardından tanıştığı balerin Nora Kaye ile romantik bir ilişkiye girdi.
Nora Kaye’in “Fancy Free” ile turnede bulunduğu dönemde Laurents, “Home of the Brave”ı kaleme aldı. Ordudaki antisemitizmi konu alan bu senaryo 27 Aralık 1945’te Broadway’de sahne aldı ve 69 gösteri yaptı. 1949 yılında Stanley Kramer, senaryodaki Yahudi karakterini zenci olarak değiştirerek “Home of the Brave”ı sinemaya uyarladı.
Beş yıl sonra ikinci Broadway prodüksiyonu “The Bird Cage” ilki kadar başarılı olmadı ve 21 kez sahnelendi. 1952’de “The Time of the Cuckoo” 263 kez sahnelenerek oldukça başarı kazandı. Laurents’in 1950’li yıllarda en büyük başarısı “West Side Story” ve “Gypsy” senaryoları oldu. Gypsy müzikalinde kızının sanatçı olmasını isteyen Rose’u konu eder. Rose rolünü Yahudi bir sanatçı olan Ethel Merman canlandırır ve çok başarılı olur.
Broadway’de ilk gösterimlerinin ardından “West Side Story” 1958’in Aralık ayında Londra’da sahnelendiğinde George Chakiris, Don McKay, Ken Le Roy, Marlys Watters ile Chita Rivera müzikalde rol aldılar. Oyun sonradan sinemaya aktarıldı ve bir başyapıt olarak sinema tarihinde yer aldı.
Arthur Laurents’in 1962’de yönettiği “I Can Get It for You Wholesale” henüz tanınmayan bir oyuncu olan Barbra Streisand’ın adını duyuran oyun oldu. “Hallelujah, Baby!”, “ La Cage Aux Folles” ve “Nick & Nora” müzikalleri başarı grafiğini giderek yükselten eserlerdi.
2008’de Laurents, “Gypsy”yi yeniden yöneterek bu oyunu Broadway’de canlandırdı. 2009’da da bazı diyaloglarla şarkıları İspanyolca’ya adapte ettiği “West Side Story”yi iki lisanda sahneye koydu.
Arthur Laurents, yazdığı film senaryoları ile aranan bir sanatçıydı. Alfred Hitchcock ile çalıştı. Laurents’ın savaştan sonra senaryosunu yazdığı filmler arasında gerilim ustası Alfred Hitchcock’un yönettiği “Rope” (İp-1948) de bulunuyor.
1956’da “Anastasia”, 1958’de “Bonjour Tristesse” senaryoları Laurents’in adını sinema dünyasında duyurdu. Ünlü oyun yazarı 1970’lerde, en büyük sinema filmi başarısı olarak nitelenen, 1940’lar ile 50’lerde McCarthy döneminde ideolojik çatışma içindeki iki sevgiliyi, Barbara Streisand ile Robert Redford’un oynadığı “The Way We Were” i yazdı.
Sevgilisi Nora Kaye’den esinlenerek kaleme aldığı “The Turning Point”, balerinin eşi Herbert Ross tarafından yönetildi.
Arthur Laurents, ABD’de 1940-50 döneminde komünist faaliyetleri bulunduğu iddiasıyla Hollywood kara listesi olarak anılan oyuncu, yönetmen, yazar topluluğu arasında yer almıştı.
2000 yılında Arthur Laurents’in anılarını derlediği bir kitap; “Original Story By Arthur Laurents: A Memoir of Broadway and Hollywood” adı altında yayımlandı. Bu kitapta sanatçı uzun kariyerini, Farley Granger ve Tom Hatcher ile uzun soluklu eşcinsel ilişkilerini mercek altına aldı. Laurents, Hatcher’in yaşama veda ettiği 2006 yılına dek 52 yıl boyunca onunla birlikteliğini sürdürdü.
2009 yılında yayımlanan; “Mainly on Directing: Gypsy, West Side Story and Other Musicals” adlı kitabında kendi yazıp yönettiği müzikalleri tartışmaya açarken takdir ettiği yönetmenlerin çalışmalarını konu edindi.
Arthur Laurents 5 Mayıs günü New York’ta yaşama veda etti. Ertesi gün, 6 Mayıs akşamı saat 20:00’de, eski bir gelenek uyarınca Broadway’deki tiyatrolar, anısına ışıklarını bir dakikalık bir süre için söndürdüler.
