İsrailliler sosyal adalet için yürüyor

Çeyrek milyondan fazla orta sınıf İsrail vatandaşı, giderek artan barınma ve yaşam masraflarını protesto etmek için cumartesi akşamı sokaklara döküldü. Bu protestolar İsrail'in en etkili protesto gösterilerinden biri olarak tarihteki yerini aldı.

İsrail’in en gelişmiş şehri Tel Aviv de dahil olmak üzere ülkenin birçok şehrinde gösteriler düzenlendi. Caddelerde karnaval havasında geçen gösterilerde kimilerinin palyaço giysileri giydiği ve kalabalığın davul çalarak şarkılar söylediği gözlemlendi. Buna rağmen, halkın hükümete vermek istediği mesaj ise gayet ciddi. “Sosyal Adalet İstiyoruz” sloganı altında birleşen öğrenciler, genç aileler ve her yaştan İsrailli, hükümeti orta sınıfı ezen mali reform ve vergileri gözden geçirmeye davet etti. Göstericiler bu sosyal hareketin hiçbir siyasi, politik ideoloji ile ilgisi olmadığını belirttiler.

Göstericilerden Noga Klinger “İsrail’in orta sınıfı için yaşam giderek daha da zorlaşıyor, çocuk yetiştirmek ve uygun ev bulmak çok zor. Direnmek yerine, gelip tepkinizi gösterin” dedi. Bir başka protestocu ise “Çalışan kesimden, üniversite diploması olan dahil, kimse yeterince para kazanamıyor. Yaşamak yerine, hayatta kalmaya çabalıyoruz” dedi. İsrail İstatistik Kurumu, üç odalı bir apartman dairesinin fiyatının 2007’den bu yana yüzde 40 arttığını belirtiyor.

Artan baskıyı azaltmak ve İsraillilerin üzerlerindeki finansal yükü azaltmak amacıyla Netanyahu geçen hafta bir plan sunmuştu. Ancak sunulan finansal plan gösterilerin hızında bir azalmaya neden olmadı. Tersine, göstericiler hükümeti kendilerini ciddiye almaya davet etti.

Siyasi analist David Horovitz, “İsrail halkında, eşitsizliklere karşı bilinçli ve geniş destek gören bir başkaldırı yaşanıyor” diyor. Horovitz, “Başbakan orta sınıf ile işçi sınıfının belirli bir kesiminin kendisine ciddi olarak kızgın olduğunu hissediyor. Göstericiler yüksek politik kademenin İsrail’in yüksek kazanç getiren varlıklarını sahiplendiğini düşünüyor” dedi. Koalisyon hükümeti olmanın Netanyahu’nun önünü kestiğini belirten Horovitz, “Protestocuların gözden kaçırdığı nokta ise seçim reformları” dedi. Analist “İsrail’in şu anda yüzleşmekte olduğu sorunlar ve eşitsizlikler aslında İsrail’in problemli seçim sisteminden kaynaklanıyor. Saf oranla temsil sistemi, marjinal parti hükümetler, politik iradenin kilitlenmesine sebep oluyor. İsrail’in burada ihtiyacı olan politik bir reformdur” dedi. İsrail bölgedeki en güçlü ekonomilerden birine sahip. 2010 yılında ekonomi yüzde 4,7 oranında büyürken, işsizlik oranı yüzde 5,7 olarak gerçekleşti.

Mali kanunlar inceleniyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, parlamentoda yaptığı konuşmada çeyrek milyon İsraillinin yaşam şartlarının pahalılığından ötürü yaptığı sokak protestolarından sonra bir finansal ekibin mali reformları inceleyeceğini söyledi. Netanyahu kamudan gelen bu protestoların göz ardı edilmeyeceğini, yeni kurulacak olan finans ekibinin hükümet yetkililerinden ve yönetim harici profesyonellerden oluşacağını belirtti. Tüm kadro açıklanmazken Netanyahu, söz konusu finans ekibinin başında Tel Aviv Üniversitesi profesörü  ve İsrail Ulusal Ekonomi Konseyi eski Başkanı Manuel Trajtenberg’in olacağını söyledi.

Hayat pahalılığının düşürülmesi ve ülkenin ekonomik öncelikleri üzerine çalışacak olan ekip  ayrıca vergilerin düşürülmesi, sosyal hizmetlerden daha kolay faydalanma ve piyasa rekabet gücünün arttırılması için çalışacak. Finans ekibi eylül ayına kadar Başbakan Netanyahu’ya önerilerini sunacak. Başbakan tarafından açıklanan bu kararın protestoları durdurmakta yeterli olup olmayacağı henüz belirsizliğini koruyor.

Pusetler de protestoya katıldı

İsrail’de çoğunlukla orta sınıfın gerçekleştirdiği protestolara ebeveynler de katıldı. Karmiel, Givatayim ve Pardes Hanna’da pusetleriyle yollara dökülen yaklaşık 1300 ebeveyn, çocuk yetiştirmenin yüksek maliyetlerini protesto etti.

Givatayim’de yaklaşık 700 kişi çocukları ile toplanarak bir protesto gösterisi düzenledi. Gösteriye katılanların pankartlarında “Üniversitede bir yılın maliyeti eşittir bir yaşındaki çocuğu yetiştirmenin maliyeti” ibaresi yer aldı.

Karmiel’de de yaklaşık 300 kişi toplandı. Buradaki protestoda anne ve babalar için bir çadır kuruldu, Vali Adi Eldar kalabalığın sıkıntılarını dinledi. Protestoda konuşma yapan göstericilerden Ronit Zagmen, “Ergen iki oğlumu kendi başıma yetiştiriyorum. Devlet kendi sorumluluklarını üzerinden atarak vatandaşlarına yüklüyor” dedi. Zagmen, eleştirilerine şu şekilde devam etti: “Yaşam maliyeti artık dayanılmaz oldu. Her şeyin fiyatı artıyor; elektrik, su, gaz… Bana başka muhite tanışmamı söylediler, ama her yerde durum aynı.”