Polonya Ulusal Anma Enstitüsü, II. Dünya Savaşı sırasında Auschwitz ve çevre kamplarda işlenen suçlar ile ilgili tekrar soruşturma açıyor. Soruşturma 1980’li yıllarda Polonya’nın Demir Perde ülkelerinden biri olması sebebiyle kapatılmıştı
Polonyalı yetkililer II. Dünya Savaşı sırasında Auschwitz ve çevre kamplarda işlenen suçlar için tekrar soruşturma açıyor. Ulusal Anma Enstitüsü (Institute of National Remembrance) yaptığı açıklamada Nazi ve komünizm dönemi suçlarının soruşturulacağını belirtti. Yapılan yeni soruşturmanın amaçlarından biri, yaşayan herhangi bir Nazi işbirlikçisini varsa yakalamak olarak açıklandı.
Auschwitz Toplama ve Ölüm Kampı, Nazi Almanya’sı tarafından 1940 yılında Polonya’nın işgalinden sadece bir hafta sonra açılmıştı. Savaşın sürdüğü beş yıl boyunca Alman ve Avusturyalı Naziler, Auschwitz-Birkenau kampında büyük çoğunluğunu Avrupa Yahudilerinin oluşturduğu, Romenler, eşcinseller, özürlüler ve Polonya halkından 1,5 milyon insanı öldürmüştü. Nazi Almanya’sı Polonya’da ayrıca Chelmno, Treblinka ve Belzec toplama kamplarında insanları ölüme yollamıştı. Bu kamplara yakın bölgelerde enstitü tarafından planlanan bir soruşturma olduğu bilgisi henüz iletilmedi.
Önemli Nazi avcılarından Efraim Zuroff, Polonya’nın soruşturmaları tekrar açmasını övdü. Ohio otomotiv çalışanı John Demkanjuk’u geçtiğimiz ay mahkûm eden davaya atıfta bulunan Zuroff “soruşturmanın tekrar açılması yeni adli davaların açılmasında kudretli bir etkiye sahip olacak” dedi. Demjanjuk 28.060 cinayete yardımcı olmaktan suçlu bulunmuştu. Bu karar ile ilk kez Almanya, Nazi kamplarında bekçilik yapan bir gardiyanı mahkûm etmiş oldu. Mahkûmiyet kararının arkasında ‘kamplarda çalıştıysan, delil aranmadan kitle imha ve soykırım sürecinin bir parçasısın’ teorisi yer alıyor. Bu kararın teşkil ettiği örnek sonucu, Almanya ve diğer otoriteler Nazi gardiyanları başta olmak üzere yüzlerce tıkanmış soruşturmayı tekrar açtı. Sanıkların yaşlılığı nedeniyle savcılar, zamana karşı bir yarış vermekte. Zuroff konu ile ilgili olarak, “Polonya’nın izini bulduğu tüm Nazi işbirlikçilerinin, Demjanjuk örneğinde olduğu gibi Almanya’da yargılanmasını istiyoruz” dedi. Polonya, Nazi suçları ile ilgili en çok dava açılan buna karşılık pek sonuç alınamayan bir ülke olarak biliniyor. Böyle davalarda Berlin sanıkların sınır dışı edilerek Almanya’ya gönderilmesini talep ediyor. Polonya 1960 ve 1970’li yıllarda Auschwitz’teki insanlık suçlarından dolayı soruşturmalar açmış fakat pek sonuç alamadan 1980’lerde soruşturmaları kapatmıştı. Komünizmin sona ermesi ile soruşturmalar tekrar açılabiliyor. Polonya’da Nazi suçlarından dolayı en son hüküm giyen kişi Henryk Mania, Chelmno toplama kampında yaşanan katliamda payı olması sebebiyle 8 sene hapse mahkum edilmişti.
