Berthe Meijer geçmişi ile barışamadı

Yaşamlarının bir noktasında Anne Frank ile yolları kesişen Hollandalı Yahudi yazar Berthe Meijer 74 yaşında hayata veda etti. Eşi Gary Goldschneider, Meijer’in 10 Temmuz’da kansere yenildiği açıklamasını yaptı.

İkinci Dünya Savaşı öncesinde Berthe Meijer, Anne Frank’ın eğitim gördüğü Montessori okulunun bulunduğu sokakta oturmaktaydı. İkisinin de ailesi Nazi işgali altındaki Hollanda’da gizlenmeye çalıştı ancak yakalanıp kamplara sevk edildi. Aileler aynı dönemde Bergen Belsen’de bulundular. 1945’te kampın özgürlüğe kavuşturulmasından iki hafta önce Anne Frank yaşamını yitirdi, Berthe Meijer hayatta kalmayı başardı.

2010’da Meijer, ‘Life After Anne Frank’ adlı bir anı kitabı yayınladı. Kitapta savaş öncesi yaşamının Anne Frank’ın yaşamı ile benzerliklerini ortaya çıkararak, yaşasaydı Frank’ın durumu bugün ne olurdu sorusunu irdelemekte.

Berthe Meijer’in yaşamı savaş sonrasında da pek kolay olmadı, bir yazar olarak başarılıydı oysa duygusal açıdan iyileşemedi. Meijer’ın, günlüğü Holokost ile özdeşleşen Frank ile benzerlikler kurması, kaleme aldığı anılarına gölge düşmesine neden oldu. Oysa kitabında Berthe Meijer, diğer hayatta kalanların tanıklıklarına da başvurarak Anne ile Margot Frank’ın kamptaki diğer Hollandalı çocuklarla ilgilendikleri, Anne’ın peri masalları anlattığı gibi bilgiler aktarıyordu. Kampın özgürlüğe kavuştuğunda yedi yaşında olan Berthe’in oradaki deneyimlerini anımsaması doğaldı. Ebeveynleri Nazi ölüm kamplarında öldürülen Berthe, bir Yahudi yetimhanesinde büyürken hayatta kalan aile yakınları ile mesafeli bir ilişki içinde olmuştu.

Evlenmesinin ardından Hollanda’nın en ünlü iki yazarı ile aynı apartmanda oturan Berthe, NRC Handelsblad gazetesinde köşe yazarı oldu. Kendi tariflerinde oluşan ve 1980’de yayımlanan bir yemek kitabı büyük ilgi gördü. Boşanmasının ardından, aynı zamanda kendisi gibi bir Holokost Kurtulanı olan, ülkenin en ünlü gazetecilerinden biri ile üç yıl boyunca ilişkisi oldu. Berthe 1986’da evlendiği ABD doğumlu yazar-müzisyen Gary Goldschneider ile ölümüne dek mutlu bir birliktelik yaşadı.

Berthe Meijer kalabalıktan nefret eder, tren veya otobüs yolculuklarında aniden paniğe kapılırdı. 2010 yılında gerçekleştirilen bir söyleşide, “Yaşadığım evde aradığım en önemli özellikler gizlenecek bol yer ve kaçabilecek farklı yolların mevcut olması,” demişti.

Meijer, travma geçirmiş kişilere başkalarının da benzer trajedilerle karşılaştıklarını anlatmaya çalıştığı için kitabının önemli bir misyonu yerine getirdiğine inandı. “Bu insanları azıcık da olsa rahatlatmıştır,” diyordu.

Oysa çocukken sürüldüğü Bergen-Belsen’i yıllar sonra ziyaret etmesinin ardından Berthe Meijer anılarını kaleme almanın bir terapi olup olmayabileceği konusunda ikileme düşmüştü.

Kitabının son satırlarında şöyle yazıyordu, “Geçmişimle barışmak için anılarımı yazmanın bulunmaz bir fırsat olacağını söyleyenler ve bu konuda bana güvence verenler yaşananları gerçekten anlayamıyorlardı. Barış mümkün değil, ölümüme dek savaş devam edecek,”