SUKOT´un son günü OŞANA RABA : 7 Ekim Pazar

Moşe Peygamber’den itibaren, dilden dile aktarılan ve Tora’nın satırarası yorumlarını içeren Midraş’a göre, Tanrı; Avraaam’a şöyle der: “Zürriyetine, özel bir af günü vereceğim. Eğer kefaretleri Roş Aşana’da onaylanmazsa, Yom Kipur’da onaylayacağım. Eğer kefaretleri Yom Kipur’da kabul edilmezse, Oşana Raba’da kabul edilecektir”.

Bu af, insanın Tanrı’ya karşı işlediği günahlar için geçerli olup, ancak samimiyetle “Teşuva” yapıldığı takdirde gerçekleşir.

Oşana Raba-Su: Tanrı, insanı Pesah’ta tahıl mahsulü ile ilgili, Şavuot’ta meyve mahsulü ile ilgili, Sukot’ta ise su miktarı ile ilgili olarak yargılar ( Roş Aşana 16a). Yani, Tanrı; insanlara gelecek yılda ne kadar tahıl, ne kadar meyve ve ne kadar yağmur, su vereceğine, bu zamanlarda karar verir. Sukot’un son günü olan Oşana Raba’da su ve yağmur ile ilgili bu yargı mühürlenir ve yürürlüğe girer.

OŞANA RABA’DA NE YAPILIR?

1) Teşuva: Bu gün, herkesin Teşuva(Pişmanlıkla Tanrı’ya dönüş) yapması için çok büyük bir fırsattır. Çünkü daha yazgıları tam olarak kesinleşmemiş, muallakta kalanlar hakkındaki kararlar, Oşana Raba’da verilecektir. Doğrudur ki, Teşuva,  her zaman yapılabilir ve her zaman makbuldür ama önce Elul ayı ve daha sonra gelen“Ulu Günler” - Roş Aşana ve Kipur ile bu günlerden sonra gelen Oşana Raba, Teşuva’nın daha kolay bir şekilde kabul göreceği özel zamanlardır.

2) Yedi Oşanot: Sukot Bayramı boyunca her gün sabah dualarında(Şabat hariç), Lulav,Adas,Arava ve Etrog’u ellerinde tutan  erkekler Sefer Tora’nın bulunduğu Teva’nın etrafında bir  kez Akafa- tur atarlar. Bu tur sırasında  “Anna Ad. Oşia Na,Anna Ad.Atsliha Na”-Sana Yalvarıyoruz Tanrı’m Bizi Kurtar,Sana Yalvarıyoruz Tanrı’m,Bizi Başarıya Ulaştır”(Teilim 118-25) bölümleri söylenir. Akafa yapılırken söylenen özel duada Oşana sözcüğü birçok kez tekrar edilir. Bu yüzden bu turlara Oşanot denilir. Sukot’un yedinci gününde Teva’nın etrafında yedi tur atılır, bu yüzden bu güne, Büyük Oşana anlamına gelen Oşana Raba denir.(Büyük Kurtuluş)

Teva’da bulunan Sefer Tora’nın etrafında tur atmanın esası, Kutsal Tapınak Bet Amikdaş zamanına dayanır. Her gün Koen’ler Mizbeah’ın çevresinde bir kez tur atarak Oşana dualarını söylerlerdi. Yedinci gün Oşana Raba’da ise, Mizbeah’ın çevresinde yedi tur atarlardı (Sukkah 45a). Günümüzde, üzerinde Sefer Tora bulunan bir Teva,Mizbeah ‘ın muadili , burada yapılan törenler  de Kutsal Tapınak’ta ki Mizbeah’ın etrafında yapılan törenlerle eş değer kabul edilmektedir.(R’Chiya Yalkut Tehillim 730)

3) Söğüt Dalları (Aravot) Demetinin Yere Vurulması:

Oşana Raba’da, yedi Oşanot bittikten sonra, sinagogdaki kadın, erkek, çocuk, herkes beş söğüt dalından oluşan Aravot demetiyle yere beş kez vurur. Beraha söylenmez. Aravaların yere vurulması adeti,  Moşe peygamber’e Sinay dağında sözlü olarak bildirilir. (Talmud Sukkah 44a)

Arava dallarının neden yere vurulduğu hakkında bazı yorumlar:

*Arava, bitkilerin yaşamak için, yağmura, suya olan ihtiyacını simgeler. Aravot’u toprağa vurarak, toprağın canlanmasını yağmura, suya doymasını dileriz.

* R’Zemach Gaon’un yorumuna göre; arava, dudaklara benzetilir.  Bizi dudaklarımızın işlediği günahlardan arındırması ve bir daha dudaklarımızla günah işlememe kararımızı vurgulamak için Arava dallarını yere vururuz.

*Aravotu yere vurarak, günahların yere saçılan yapraklar gibi dökülüp gitmesini ve Yom Kipur’da verilmiş olabilecek sert hükümlerin yumuşamasını dileriz.

Bazı Sefarad cemaatlerde tören sonunda arava demetlerini evlerdeki mezuzaların yanına asma geleneği vardır.

Yahudi takviminin düzenlenme şekliyle Oşana Raba hiçbir zaman Şabat’a düşmez.

4) Bazı cemaatlerde Şavuot’taki gibi Tikun yapma adeti vardır. Gece uyanık kalınıp Tora ve Teillim okunur.

5) Sinagoglar daha çok aydınlatılır.

6) Roş Aşana ve Yom Kipur’da olduğu gibi hahamlar, ehal ve sinagog beyazlara bürünür.

7) Suka mitsvası için son gün: Oşana Raba,  Suka’da oturma mitsvasının yerine getirilebileceği son gündür. Bu günden sonra, Suka’da oturulsa bile, berahası söylenmez.

ŞEMİNİ  HAG ATSERET  8 EKİM

Sukot’un başlangıcından itibaren sekizinci güne denk gelen Şemini Hag Atseret, Sukot’tan bağımsız, başlı başına ayrı bir bayramdır. Bu günü bayram olarak kutlamak, Tora’nın Yap-Taase şeklindeki emirlerinden biridir.

“Sekizinci gün sizin için kutsal bir bayramdır….”(Vayikra-23:36) ve “Sekizinci gün sizin için bir imtina zamanı olacaktır..” (Bamidbar 29:35)

Hahamlar Şemini Hag Atseret’i, bir Kralın, bayram için verdiği ziyafet sonrasında, Ona daha uzak olan kişiler evlerine döndükten sonra, kendi çocuklarıyla başbaşa, samimi bir ortamda kaliteli zaman geçirebilmesi için eklediği ekstra bir gün olarak açıklar. Roş Aşana ve Yom Kipur’da ciddi bir havada başlayan beraberlik, Sukot’un yedi günü boyunca dünyadaki 70 millet için kesilen kurbanlar, şenlikler, kutlamalarla yoğun bir şekilde devam etmiş ve ayrılık günü gelmiştir. Bir günlük yeni bir bayramla, Tanrı,daha yoğun ve daha samimi bir şekilde O’nun için özel olan sevgili çocukları ile biraz daha fazla başbaşa zaman geçirmek ister.

Şemini Hag Atseret, çok yaygın ve yanlış olarak Sukot Bayramı’nın bir parçası, ‘aynı’ bayram olarak algılanır.Sukot ile Şemini Hag Atseret arasındaki farklar:

1) Sukot’un her günü sabah duasında  (Şabat hariç) sallanan Arbaa Minim, Şemini Hag Atseret’te sallanmaz.

 2)Bu sabah Musaf Amida’sından itibaren Pesah’ın birinci günündeki Musaf Amida’sına kadar , “Morid Atal-Çiyin düşmesini sağlarsın” yerine “Maşiv Aruah Umorid Ageşem” denilir.(Rüzgar estirir ve yağmur yağdırırsın)

3)Sabah duası sırasında Tikun Ageşem-Yağmur Duası yapılır.(“Şaloş Regalim”-Gözlem-s.177)

4)  Yeni ve kendi başına bir bayram olduğu için Kiduş’ta Şeeheyanu

Berahası söylenir.

SİMHA TORA 9 EKİM

Sukot’tan sonra dokuzuncu güne denk gelen ve İsrael’de Şemini Hag Atseret’le aynı gün kutlanan Simha Tora; Diaspora’da ayrı bir gün olarak kutlanır.

Simha Tora bayramında (9 Ekim sabahı), sinagogdaki her erkek,  Tora okunuşuna çağrılır.

Devarim Kitabı’nın son peraşasını (Vezot Aberaha) okuduktan sonra, 54 peraşadan oluşan bir yıllık döngü tamamlanır ve hiç ara vermeden, tekrar Bereşit Kitabının ilk peraşası( Bereşit )okunmaya başlanır.

 Bu şekilde Tora okumanın hiç aralıksız, sürekli bir döngü olduğu ve Tora’sız yaşayamayacağımız gerçeği vurgulanır.

Akşam duası ‘Arvit’  bitişinde(Bu sene 8 Ekim Pazartesi akşamı) yapılan kutlamalarda, sinagogdaki bütün Sefer Tora’lar çıkarılır, Teva’nın etrafında yedi tur atılır, yedi peygamberimiz Avraam, Yitshak, Yaakov, Moşe, Aaron, David ve Şlomo’nun hatırına bizleri hatırlaması için Tanrı’ya dua edilir. Sefer Tora’lar omuzlarda taşınır, sinagogun içinde dolaştırılır, şarkılar söylenir, bayram coşku ve neşeyle kutlanır.

SUKOT TAKVİMİ  2012-5773 II. Bölüm

Ve  Oşana Raba-Şemini Hag Atseret-Simha Tora

3 Ekim Çarşamba (17 Tişri) -4 Ekim Perşembe (18 Tişri) 5 Ekim Cuma (19 Tişri)-Sukot-Hol Amoed-Medyanos

*Bayramın Yom Tov olmayan bu ara günlerinde, yine bazı kısıtlamalar olmasına karşın, günlük hayatta yaptığımız aktivitelerin çoğunu yapabiliriz.

*Birçok cemaatte, Sukot -Hol Amoed günlerinde Tefilin takılmaz.

*Sabah dualarında ‘Arbaa Minim’ sallanır, Allel duasının tamamı okunur, Oşanot;

 lardan bir tanesi yapılır(Teva’da bulunan Sefer Tora’nın etrafında bir kez dönülür.

*Sabah duasından sonra Suka’da keyifli bir Bayram Yemeği yenir.

*Akşam duasından sonra akşam yemeği de Sukot boyunca, diğer bütün öğünler gibi Suka’da yenilir.

*5 Ekim Cuma -Şabat mumları güneş batmadan önce yakılır. Mumlar yakıldıktan sonra beraha söylenir: ( Baruh Ata Ad.Eloenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik  ner şel Şabat- Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Şabat mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin)

*Şabat Yemeği, diğer öğünler gibi, Suka’da yenir.

6 Ekim Cumartesi–(20 Tişri)-Şabat Hol Amoed-Medyanos-

*Şabat sabah duaları her Şabat olduğu şekilde yapılır, Şaloş Regalim Amida’sı ve Musaf’ı okunur. Şabat’la ilgili bölümler eklenir.

*Allel duasının tamamı okunur.

*Şabat dolayısıyla ‘Arbaa Minim’ getirilmez.

* Oşana duası söylenir, ama Teva’nın etrafında dönülmez.-(Oşana okunup okunmaması konusunda cemaatler arası farklılıklar görülebilir)

*Şabat Bayram yemeği, ve Seuda Şelişit (Şabat’ta yenilen üçüncü öğün) de diğer öğünler gibi,Suka’da yenir.

*Akşam olunca, Şabat’ın bitip ve yeni haftanın başladığı Avdala yapılır.

*6 Ekim Cumartesi akşamı Oşana Raba başlar. Oşana Raba,Roş Aşana’da yargılandıktan sonra,Yom Kipur’da yeni yıl için hakkımızda verilen kararların yürürlüğe girdiği gündür.

7 Ekim Pazar Oşana Raba-(21 Tişri)-Sukot’un 7.Günü-Hol Amoed ve Oşana Raba-

* Sabah duası sırasında ‘Arbaa Minim’ altı farklı yöne sallanır.

* Allel duasının tamamı okunur, özel bereket duaları ile Teva’daki Sefer Tora’nın etrafında yedi kere dönülür, yedi Oşanot yapılır. Bu günün adı Oşana Raba buradan gelir.

*Oşanot’tan sonra beş arava-söğüt dalından oluşan demetler alınır ve berahasız olarak yere beş kere vurulur. Bu söğüt dalları daha sonra evlerdeki mezuzaların yanına asılır.

7 Ekim Pazar akşamı Şemini Hag Atseret başlar.Gün batmadan Yom Tov mumları yakılır,yaktıktan sonra berahsı söylenir: ( Baruh Ata Ad.Eloenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik  ner şel Yom Tov- Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Yom Tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin)

*Akşam yemekte Kiduş yapılır, Şeeheyanu berahası söylenir. 

8 Ekim Pazartesi-(22 Tişri)-Şemini Hag Atseret-Yom Tov:

*Sabah duasi sırasında tam Allel (Ligmor) okunur.

*Bugün Musaf Amida’sından itibaren Pesah’ın birinci günündeki Musaf Amida’sına kadar, “Morid Atal-Çiyin düşmesini sağlarsın” yerine “Maşiv Aruah Umorid Ageşem” denilir.(Rüzgar estirir ve yağmur yağdırırsın)

*Akşam Arvit duasından sonra bütün Sefer Tora’lar çıkarılır, neşeli şarkılarla sinagogda dolaştırılır.

*Akşam Simha Tora başlar.Simha Tora’da akşam ve sabah Kiduş okunur.

9 Ekim Salı-(23 Tişri)-Simha Tora- Yom Tov:

*Sabah duası sırasında Amida’nın tekrarından sonra tam Allel (Ligmor) okunur.

*Sefer Tora’nın son peraşası olan Vezot Aberaha okunur, ardından ilk peraşa olan Bereşit okunur, bitişten başlangıca hiç ara vermeyerek Tora okumanın sürekliliği simgelenir.

*Sabah duası sırasında sinagogda bulunan her erkek, Tora okumaya çağrılır.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Sukkot,Shemini Atzeret and Simchat Torah;Succos-It’s Significance,Laws

and Prayers; Twerski on Machzor,A Spiritual Guide to the High Holidays; The Hoshana Prayers; Gateway o Judaism; The Jewish Book of Why; El Gid para El Pratikante (Gözlem) kitaplarından ve www.chabad.org; www.jewfaq.org; www.askmoses.com; www.meaningfullife.com; www.torahtots.com;sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.