Kitap ne ödül, ne sebep, ne de ceza olmalı

18 senedir kitap sektöründe olan biri olarak yeni nesil çocuklarda kitap okuma kültüründe nasıl bir gelişme görüyorsun?

Çocuk kitaplarına olan ilgide son üç sene de inanılmaz bir artış var.  Bunun nedeni yayıncıların çocuk kitaplarına çok ilgli göstermeleri oldu. Yurt dışında hali hazırda var olan bu pazara Türkiye çok hızlı girdi.  Özel okulların daha fazla hayatımıza girmesi ile de çocuklarda okuma oranı arttı. AB yasası ile devlet okuluna giden çocuklar da daha fazla kitap okumaya başladı.

Kitap satışları cinsiyet hariç neye göre farklılık gösteriyor?

Yaş gruplarına göre ayırınca:,

3-5 yaş grubu ebeveyn kararı ile kitap alımı yaparlar ve anneler çocuklarının yetişmesi konusunda hasas olduklarından daha fazla bir alım olur.

Çocuk kendi kitabını seçecek yaşa gelince kız çocukları daha çabuk ve daha çok kendi kitaplarını seçip satın alabiliyorlar. Ama erkek çocukları halen oyunlara ve bilgisayara olan ilgilerinden dolayı kitap alımlarında zayıf kalıyorlar.

Kız çocuklarının kitapları daha hızlı ve çok satılıyor. 

Her iki cinsin de ortak ilgisini çeken, ortak özellikli kitaplar hangileridir?

Ortak ilgi komedi ve grafik kitaplarında.

6-8 yaş grubunda hem anne baba, hem öğretmenler çocukların okuyacakları kitaplara karar verdiklerinden okumayı öğretici ve geliştirici kitaplar satın alınır.  İlkokula başlama ile beraber yabancı dil, sayısal ve sosyal ders kitapları satılır.

Dokuz yaşından sonra çocuklar daha çok kendi kitaplarını seçiyorlar.

Kitap kültürünün yerleşmesinde çocuğun hayatında en büyük rol kimdedir?

Kesinlikle önce ailede sonra okuldadır. Kitap okumanın hâkim olduğu bir evde çocuk daha erken yaşlarda kendi kitaplarını seçebilir ve kitaplarla temasa geçebilir. Binlerce oyuncak alabilirken, kitap alımında sınırlama getirilmesi çocukların bu alışkanlıklarının kazanılmasında yardımcı bir etken değil. Avuç dolusu jetonlarla eğlence merkezlerinde harcanan miktar karşılığında çocuğunun kütüphanesine katabileceğiniz ve onun ruhunu besleyebileceğiniz en değerli hazineyi bir düşünün… Belki bir dahaki sefere sizde alışveriş merkezlerine uğradığınızda önce kitapçıdan geçersiniz!

Anne baba içeride dizileri seyrederken, “sen çocuksun içeride yatmadan kitabını oku” demek pek adil değil ve çocuk için de hiç inandırıcı değil.

Son olarak da yatak odalarına televizyon konulması okuma alışkanlığını baltalıyor.

Çocuklarınızı iyi gözlemleyin, hangi kitapları okumayı seviyor, hangi zaman diliminde okumayı seviyor, hangi lisanda okumayı seviyor?

Önemli olan çocukları kitapların sihirli dünyası ile buluşturabilmek.

Bazen okullarda verilen kitaplar hem çocukların ilgi alanlarına girmediğinden hem de yaşlarına uygun olmadığından maalesef ki bu mecburiyetler çocukları kitap okumaktan soğutuyor. Belki kitaplar seçmeli olarak çocuklara sunmalı.

 Okumayı görev ve mecburiyetten çıkarmayı başaran okullardaki çocuklar daha iyi bir kitap okuyucusu olabilirler.

Çocukları doğru kitaplara nasıl  yönlendirebiliriz? Kitap okumayı görev haline getirmeden nasıl çocuklara sevdirebiliriz?

Kitap okumak asla görev olmamalı. Bunu çocuğun keyif olarak algılaması için birinci şart bu fikrin ailenin yaşamının geneline yayılmış olması gerekiyor. İkincisi ise;  her çocuğun sevdiği bir tür vardır. O türü bulana kadar çocuğa deneme yanılma şansı verilmelidir.  “Evde daha kitabı var, onu bitirmeden yenisi almam” demek çocuğu sevmediği bir kitabı okumaya mecbur etmek kesinlikle çocuğu kitap okumaktan soğutur. Çocuğunuz yazarın dilini beğenmemiş olabilir, çevirmenin dilini beğenmemiş olabilir, hikayenin türünü beğenmemiştir belki de!  Her çocuk klasik okuyamaz, her çocuk komedi okuyamaz, herkes grafikten hoşlanmaz. Ebeveynler alışkanlığa çevirmedikleri sürece çocuklarına kitaplarını yarım bırakma şansını vermeliler. Bu durumlarda aynı türde bir kitap almayın, yazarı değiştirin.

Ara sıra çocuklar küçük yaşlarda okudukları kitapları tekrardan okumak isteyebilirler. Lütfen ebeveynler buna izin verin çünkü çocuğunuz bazen eski kitaplarını tekrar okuyarak kolay okudum, anladım ve bitirdim hissi ile kendilerini beslemek isteyebilirler. Ve bu özgüvenleri için çok önemlidir. Çocuğun geri dönmesine müsade edin.

Öncelikle anne baba olarak örnek olmak ve kitapevi ziyaret alışkanlığını yerleştirmek çocuklara kitap okumayı alıştırmak için çok önemli bir unsurdur. Bunu bir yaşam tarzı haline getirmesine izin verin.

Kitap ne ödül olmalı, ne sebep olmalı, ne de ceza olmalı!

Çocuğun okumayı nefes almak gibi doğal bir alışkanlığa çevirmesi için kitapla ilgili hiçbir kuralınız olmasın.

İnternetin ve bilgisayarın hakim olduğu bu çağda çocukları kitaplara yönlendirmek mümkün mü?

Kesinlikle mümkün. Özellikle internet kullanarak çocukların okudukları kitaplar hakkında bilgi alışverişi yapabilecekleri sitelerde, bloglarda tanımadıkları diğer çocuklarla kitap dünyasına girmelerini sağlayabilirsiniz. Hem kitap okuma alışkanlıklarını geliştirir hemde bilgisayarda vaktini yararlı bir şekilde geçirmiş olur.

Farklı lisanlarda okutulan kitapları daha fazla nasıl hayatlarına sokabiliriz?

İkinci dil ile çocukların hayatına giren kitapları gene kendileri seçebilirler, mümkün oldukça ilk başlarda kolay seviyelerden başlatıp kendine güvenini kazanmasını sağlamalı ve yavaş adımlarla onun kararı ile seviyeyi arttırılmalı.

Yabancı kitaplar daha renkli, eğlenceli kitaplar, Türkçedeki kadar didaktik değildirler.

Bilgi alışverişi ağırlıklı sitelere çocuklar kaç yaşından itibaren ilgi duyuyorlar?

9 yaşında başlayarak 15-16 yaşına kadar tüm çocuklar ilgi duyuyorlar.

Yaşadığımız materyalist dünyada çocukların aralarında marka yarışlarından ziyade bu tarz sitelerde okudukları kitaplar, seyrettikleri filmler, gösteriler hakkında sohbet etmeye teşvik edilseler çok daha yararlı bir yönde ilerlemiş olurlar. Çocukların entelektüel bir hobileri olması açısından bu çok önemli bir yaklaşımdır. Yurtdışında çoğu insanın internetteki sayfalarında bugüne kadar okudukları kitaplar ve hobileri hakkında yorumlarını eklemeleri insanların kendileri hakkkında temel bir bilgi veriyor. Ve hızla ilerleyen bu teknolojik çağda sosyal medyanın da yoğunlaşması ile en azından çocuklarınızı kültürel yönde etkileyebilmek için bu tarz etkinliklere yönlendirmek çok faydalı olacaktır.

Kitapları sevdirmenin ipuçları

Yatma saatinde okuma alışkanlığı

Okumaya başlayan çocuklar yatma saatindeki kitap okuma alışkanlıklarını halen ebeveynleri ile geçirebilirler.  Hatta bu bir oyuna dönüştürülüp her sayfa sıra ile okunabilir ve interaktif hale getirilebilinir.

3 yaşında da, 12 yaşında da çocuk ebeveyn ile yatakta kitap okumaktan her zaman çok hoşlanıyor. Hem alışkanlığı yerleştirmek hemde kaliteli zaman geçirmek ve örnek olmak açısından yatma saatinde çocukla kitap okuma kanımca  çok önemli bir konu.

İnternette kitap günlüğü…

Çocukların okudukları kitapların listelenmesi çok yararlı bir alışkanlık. Kitap anı defteri yaratılabilinir.  Hangi kitabı okuduğunu, nasıl hissetiğini , yazarını, not edebilir.  Biz bunu web sitesi üzerinden yapmaya çalışıyoruz.  Farklı okullardan çocuklar girip kendi yorumlarını ekleyebiliyorlar. Çocuklar bu siteyi bir sohbet ortamına çevirdiler ve kitaplar üzerinde yorumlar yapmaya başladılar.