BM talebimiz barış için son şans

Filistin Özerk Yönetimi (FÖY) Lideri Mahmud Abbas 29 Kasım’da ‘üye olmayan gözlemci devlet statüsü’ için BM’ye başvuruyor. FÖY, Batı Şeria, Gazze ve Kudüs’ün 1967’deki Altı Gün Savaşı’nda İsrail’e bıraktığı bölgelerin üstünde bağımsız egemen bir devlet kurmayı arzuluyor. Bir yıl önce ABD liderliğinde Batılı devletler FÖY’ün aynı talebini BM Güvenlik Konseyi’nde reddetmişti.

Şu anda FÖY’ün mevcut statüsü daimi gözlemci kuruluş. Bu sefer FÖY devlet talebi için doğrudan BM Genel Kurulu’na gidiyor. FÖY’ün talebinin onaylanması durumunda her iki tarafın imzaladığı 1993 Oslo Anlaşması’na göre nihai statü müzakerelerinin İsrail ile yapılması şartı bozulmuş olacak.

29 Kasım tarihinin seçilmesi tesadüf değil zira 1947’de aynı gün BM biri Arap biri Yahudi olmak üzere iki devletin kurulmasını öngören taksim planını o tarihte kabul etmişti.

Başkent Ramallah’taki FÖY merkez binasında öğrencilere bir konuşma yapan Abbas, “Filistinli taraf, Filistin Devleti’nin üyeliği kabul edildiği anda barış müzakereleri masasına dönecektir. Ortadoğu’da barış için bu son şans olabilir,” dedi. Abbas ABD Başkanı Barack Obama’nın 2009’da verdiği sözü tutarak Filistinli topraklarda yerleşim yerlerine karşı çıkmasını ve iki devletli çözümü desteklemesini istedi.

ABD Senatosu’ndan FÖY’e mali desteği kesme tehdidi

Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerden oluşan bir grup, Mahmud Abbas’ın BM Genel Kurulu’na gitmesi durumunda Amerika’dan milyonlarca dolar mali yardımı tehlikeye sokacağını beyan etti.

Senatörler, sorunun yalnızca İsrail-FÖY arası müzakerelerle çözülebileceğini ve Hamas’ın şiddete son verip İsrail ile barış yapmayı kabul etmediği sürece birlik hükümetine dahil olmasına karşı çıktıklarını söylediler.

Fakat bu sefer Abbas, gözlemci üye statüsünde BM Genel Kurulu’na başvuracağından Amerika’nın veto hakkı olmayacak. ABD Başkanı Obama bu başvuruyu onaylamadıklarını bildirdi ve Abbas’ın teklifini sunmamasını istedi. Ancak Abbas sert bir şekilde hayır cevabı verdi. Abbas’ın talebi onaylanırsa FÖY İsrail’e savaş suçu iddiasıyla BM Uluslararası Ceza Mahkemesinde dava açabilir.

Abbas’ın son yedi yıldır yaptığı lobi sayesinde Genel Kurul’dan rahatlıkla onay alabileceği düşünülüyor.

Uluslararası arenada görüşler

Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Cumhurbaşkanı François Hollande’ın FÖY’ün BM’den devlet olarak tanınma talebini destekleyeceklerini belirtti.

Fransız senatosunda yaptığı konuşmada Fabius, Cumhurbaşkanı Hollande’ın seçim kampanyasında FÖY’ün tek taraflı başvurusunu onaylayacakları sözünü verdiğini hatırlattı.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague ise Abbas’ı arayarak BM’ye yapacağı başvuruyu geri çekmesini istemişti. Hague, “Önümüzdeki aylarda tekrar masaya oturma şansı varken Abbas’a başvurusunu geri çekmesini öneriyoruz. Aksi bir durum müzakerelerin önünü kapayacağı gibi FÖY için çok ciddi sonuçlara yol açabilecektir,” dedi.

BM Genel Sekreteri Ban ki-Moon ve ABD Başkan Yardımcısı Hillary Clinton, Kudüs’ü arayarak Abbas’a karşı bir cezalandırılma yapılmamasını istedi. Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman yaptığı açıklamada net bir şekilde tek taraflı devlet başvurusunun tüm barış görüşmelerini durduracağını ifade etti. 

Çin yönetimi de Filistin’in başvurusuna destek vereceğini açıkladı. Çin Dışişleri Bakanı Yang, İsrail-Filistin sorununun müzakere ve diyalog yoluyla kalıcı bir çözüme kavuşturulmasından yana olduklarını vurgularken, “Filistin’in BM’ye gözlemci üye sıfatıyla katılma çabalarını saygı ve anlayışla karşılıyor ve destekliyoruz,” ifadesini kullandı.

Mısır ise FÖY’ün başvurusundan sonra El Fetih ve Hamas’ın birleşmesi yönünden çalışmalara başlayacağını duyurdu.

Uluslararası camia ise Abbas’ın New York’tan Ramallah’a BM’den ‘devlet’ olarak dönmesini fakat aynı zamanda Filistin’in İsrail’e karşı Uluslararası Suç Mahkemeleri’nde dava açmasını engelleyecek bir ara yol bulmaya çalışıyor.