Faşist rejim altında yaptığı çalışmalar ve aynı zamanda hücre ile ilgili bilinmeyenlerin çözülmesine katkılarından ötürü Nobel ödülü alan biyolog Rita Levi-Montalcini 30 Aralık pazar günü Roma’daki evinde hayata veda etti. Montalcini yaşamının son günlerine kadar aktif çalışma hayatına sürdürdü.
Roma valisi Gianni Alemanno; Levi-Montalcini’nin ölümünü ‘İnsanlık için büyük bir kayıp’ olarak nitelendirirken, bilim insanını yurttaşlık bilincini, kültürünü ve zamanın araştırmacı ruhunu temsil eden bir lider olarak nitelendirdi.
İtalya’da antisemit ayrımcılığın ve Nazi işgalinin hüküm sürdüğü dönemde yaşamış olan ve ‘hücrelerin kadını’ olarak tanınan bilim insanı ülkesinin önde gelen araştırmacılarından biriydi. Levi-Montalcini aynı zamanda bilim alanında ses getiren araştırmaları sayesinde birlikte çalıştığı Amerikalı biokimyager Stanley Cohen ile 1986 yılında Nobel tıp ödülünü paylaştı. Yaptığı çalışmalar özellikle tümör, gelişim bozuklukları ve yaşlılık bunaması alanlarında dikkat çekti. İtalya, Levi-Montalcini’yi 2001 yılında ‘yaşam boyu senatör’ ünvanı ile onurlandırdı.
Tepede topladığı beyaz saçları ve minyon yapısı ile hafızalarda yer etmiş bilim insani ilerlemiş yaşına rağmen yoğun tempolu araştırmalarına devam etti. Levi-Montalcini 2009 yılında verdiği bir demeçte “Deneyimlerim sayesinde yüz yaşımda yirmi yaşımdakinden üstün bir zekâya sahibim,” demişti.
Levi-Montalcini 22 Nisan 1909 yılında Turin bölgesinin kuzeyinde yasayan Yahudi bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. Yirmi yaşında iken babasının okuma isteğine karşı çıkmasına rağmen 1936 yılında Turin Üniversitesi’nden tıp ve cerrahi derecesi aldı. 1943 yılında Alman işgali sırasında İtalya, Levi-Montalcini ailesini Floransa’ya kaçıp sığınaklarda yaşamaya zorladı. Müttefiklerin şehri terk etmesinden sonra Levi-Montalcini mültecilere yardım etmek üzere kurulan merkezde doktor olarak çalışmaya başladı. 1947 yılında, 20 yıldan uzun süre kalacağı ve ‘hayatının en mutlu ve üretken dönemini yaşadığı ülke’ olarak nitelendireceği ABD’den davet aldı. Levi-Montalcini 1969 yılında, Roma Bilim Araştırmaları Enstitüsünün direktörü olmak üzere İtalya’ya geri döndü.
