Varlık vergisi’ni aklama çabaları

Programın konusu ‘Bürokrasi’ olmakla beraber asıl amacının Varlık Vergisi’ne ilişkin olumsuz uygulamaların aklanması olduğu kolaylıkla anlaşılıyordu. Gözden kaçmayan diğer bir husus ise sunucuların, misafirlerinin yaşına hürmeten ona kendi bilgi birikimleriyle orantılı sorular sormaktan dikkatle kaçınmalarıydı.

Program bant çözümlemesinden  çıkan veriler 1

Varlık Vergisi  haklı bir vergiydi. O günlerde, 1949/1950’de ihdas edilen ‘Gelir vergisi’ ve bunun toplanmasına temel teşkil edecek kayıtlar henüz olmadığından verginin gelire değil varlığa dayandırılmasına karar verildi.

Sayın Kayra verginin salınma yöntemini, yani kişilerin varlık düzeyini saptama kıstaslarını “Hal, kıyafet ve yaşam tarzına bakarak yaparsınız” şeklinde ifade etti.

Varlık Vergisi – Türkiye genelinde- 435 milyon lira olarak salındı ancak 341 milyon lirası tahsil edilebildi. (Doğru rakamlar: Tahakkuk 425, Tahsilat 315 Milyon – Faik Ökte)

Tahsil edilen 341 milyonun 211 milyonu İstanbullu mükellefler tarafından ödendi. (Doğru rakamlar:  315 milyonun 221’i olacak– Faik Ökte)

211 milyonun 100 milyonu azınlıklar (75 M.)ve yabancılar (25 M.) tarafından ödendi (yani 111 milyonu ‘Türk’ mükellefler tarafından ödendi) Sayın Kayra ayrıca Azınlık ve Yabancıların 166 milyon, Türklerinse 115 milyon ödediklerini ifade etti. (Bu rakamlar Türkiye çapında ve kısmen doğru. Zira azınlıklar 166, yabancılar 33 ve ‘Türkler’ 115 milyon ödediler - Koçak)

Azınlıklar tarafından ödenen 75 milyon verginin üçte birinden biraz fazlasını (25 milyon) Yahudiler ödedi. (Bir önceki veriler itibariyle bu verilerin afakî oldukları anlaşılıyor. Sayın Kayra elindeki kaynağı kamuoyuyla paylaşmayı düşünür mü?)

İstanbul Ticaret odası üyelerinin yüzde 87’si azınlık ve yabancı, yüzde13’ü ‘Türk’tü (yani Müslümandı).

Birkaç ilave tespit

A- Prof. Güngör Uras da söz konusu televizyon programını vesile ederek 9 Ocak 2013 tarihli Milliyet gazetesindeki köşesinde “Cahit Kayra Rakam Verdi” başlıklı  bir makale yazdı.2

B- Sn. Uras’ın yazısındaki en ilginç cümle şöyle: “(Sn. Kayra)Tekrar tekrar gündeme gelen ve yalan yanlış anlatımlarla “azınlıkları yok etmek, Yahudilerin varlıklarını ellerinden almak” için uygulandığı tekrarlanıp durulan Varlık Vergisi’ni anlattı.”  Sn. Uras’ın Sn. Kayra’dan aktardığı bu ifadelerin yanlış olduğu Başbakan Şükrü Saraçoğlu’nun “Bu kanun aynı zamanda bir devrim kanunudur. Bize ekonomik bağımsızlığımızı kazandıracak bir fırsat karşısındayız. Piyasamıza egemen olan yabancıları böylece ortadan kaldırarak, Türk piyasasını Türklerin eline vereceğiz.” ifadesiyle  sabittir ve tevil edilmesi mümkün değildir. Kaynak: (Siyasi Anılar 1939-1954, Faik Ahmet Barutçu, Milliyet Yayınları, s.263, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, Ayhan Aktar, İletişim Yayınları)  

C- Sn. Uras’ın ”Varlık Vergisi’nin  239 milyonunu Türkler, 75 milyonunu azınlıklar ödemiştir. Azınlıkların ödediği toplam 75 milyon TL, Yahudilerin ödediği miktar 35 milyon TL’dir” ifadesindeki 239 milyon rakamı yanlış. Zira, toplam tahsilat 315 milyon ve bunun 166 milyonunu azınlıklar ve 33 milyonunu yabancılar ödemiş. Bu durumda Türklerin ödediği rakamın 239 değil en fazla 116 milyon olması lazım. Nitekim Sn. Kayra da 115 milyon diyor.

D- Yabancılardan tahsil edilen 33 milyonun en az 15,3 milyonunun   aslında milli azınlıklarımız olan İtalyan ve Yunan tebaalı Yahudi, Ermeni ve Rumlar tarafından ödendiği anlaşılıyor. – Hakan Baş ve Rıfat Bali’den çıkarımla Denis Ojalvo (İngiliz ve diğer uyruklardaki Yahudi, Ermeni ve Rumlar ilave edildiğinde bu rakamın daha da büyüyeceği şüphesizdir)

Şimdi de birkaç soru soralım

1- Sayın Kayra İstanbul Ticaret Odası mensuplarının sadece yüzde 13’ünün ‘Türk’ olduğunu ifade etti. ‘Türk’ sınıflandırması altındaki Selanik kökenli Yahudi Dönmelerinin ‘D’ kategorisinde farklı vergilendirmeye tabi tutulduğu biliniyor. Acaba bu yüzde 13 Türk’ün yüzde kaçı ‘Dönme’ydi ve bunlar Türklerin ödediği toplam verginin yüzde kaçını ödediler? Aynı soruyu 1940’larda önemli bir ‘Dönme’ nüfusu barındıran İzmir bağlamında da sorabiliriz.

2- ‘Türk’ (Müslüman) kategorisindeki büyük vergi mükelleflerinin esaslı bir kısmı Kamu İktisadi Teşekkülleri !  Diğer bir deyişle Türklerin ödediği ifade edilen toplam 115 milyon TL’lik rakamdan ‘Dönme’lerin ve KİT’lerin ödediği meblağlar mahsup edilirse geriye acaba ne kalır?

3- KİT’lerin ödemeleri (Devletin sağ cebinden çıkarıp sol cebine koyduğu meblağlar) için bir kaç örnek: İstanbul’daki mükelleflerden, önündeki 20 Gayrimüslim’den sonra 21. sıradaki İETT İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri 674.000.- TL, Ankara’daki ilk yedi sırayı paylaşan mükellefler ise ‘Türk’. Bunlar: 2.548.000.- TL ile Toprak Mahsulleri Ofisi; 1.524.000.- TL ile Ziraat Bankası; 1.000.000.- TL ile Sümerbank Yerli Mallar Pazarı; 993.000.- TL ile Türkiye Şeker Fabrikası; 777.000.- TL ile Merkez Bankası; 506.000.- TL ile Ereğli Kömürleri; 443.000.- TL ile Sümerbank İplik ve Dokuma Müessesesi.... (Hakan Baş)

Devletimiz Varlık Vergisi mükelleflerini isim, köken (Rum, Ermeni, Yahudi, Dönme, Yabancı uyruk) tahakkuk ettirilen ve tahsil edilen meblağlar bazında bir EXCEL tablosu halinde yayınlarsa bu konu dosyalanıp rafa kaldırılabilecektir.

Kaynaklar:

AKTAR Ayhan, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İstanbul, İletişim Yayınları, 2000

BALI Rıfat, L’Affaire Impôt Sur la Fortune -Varlık Vergisi ,İstanbul, Libra Kitap, 2010

BAŞ Hakan, Varlık Vergisi’nin Türk Siyasal Yaşantısına Yansımaları (1942-1957) Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, 2006  http://www.belgeler.com/blg/123j/varlik-vergisinin-turk-siyasal-yasamina-yansimalari-1942-1957-reflections-of-the-wealth-tax-on-turkish-political-life

ÖKTE Faik, Varlık Vergisi Faciası, İstanbul, Nebioğlu Y. 1951

Diğer Yazıları: Varlık Vergisi tartışmaları1- 9 Mart 2011, Varlık Vergisi Tartışmaları2-30 Mart 2011,

Varlık Vergisi tartışmaları3 4 Mayıs 2011

1  http://video.ntvmsnbc.com/her-zaman-7-ocak-2013.html

2 http://ekonomi.milliyet.com.tr/cahit-kayra-rakam-verdi/ekonomi/ekonomiyazardetay/09.01.2013/1653030/default.htm