Mezarlıktayken başka mezarları ziyaret etmek gerek ölüye, gerekse onun için yas tutanlara karşı saygısızlıktır. Ayrıca mezarlığa Tora tomarları getirmek, tefilin giymek veya normal duaları orada yapmak yasaktır. Çünkü nasıl fakirlerle alay etmek Tora’ya göre Tanrı’ya karşı gelmekse; ölülerin sağken mutluluk duyduğu dini uygulamaları artık yapamayacaklarını düşünerek; aynı türden bir günahtan kaçınmak gereklidir.
Yasın herşeye rağmen aşırıya kaçmaması gerektiği, Talmud’un din adamları tarafından savunulur. Rabi Yoşua, “Hiç yas tutmamak mümkün değildir. Fakat aşırı yas tutmak da olmaz. Çünkü cemaate çoğunluğun taşıyamayacağı bir güçlük yükleyemeyiz” der. Rabi Şanin, Meseller (31:6)’den esinlenir ve mezarlıktan dönen yaslı kişilerin teselli olması için bir bardak şarap verilebileceğini söyler. Şiva dönemi, vefat edenin evinde uygulanır. Raşi, Talmud ve Şulhan Aruh bu konuda aynı şeyi söyler. Vilnalı Abraham Danzig (1774-1820), konuya mistik bir şekilde yaklaşır ve ölünün ruhunun yaşamakta olduğu evin üzerinde yedi gün dolaştığını ve yitirdiği vücudunu özlediğini söyleyerek, mutsuz ruhun eski evinde yapılan dualarla teselli edilmesi gerektiğini belirtir.
Talmud’un din alimleri, yas tutanların yas dönemleri boyunca eğlenceli faaliyetlerde bulunmasını yasaklamışlardır. Bununla beraber, modern Ortodoks Rabiler dahil olmak üzere otoriteler, kişinin yas döneminin ruhi atmosferine uygun klasik müzik dinlemesini sakıncalı bulmamaktadır.
Yahudi dininden çıkmış olan bir kişi için birçok dini çevre, yas tutulmaması gerektiğini belirtmektedirler. Ancak önemli olan dinden çıkan kişinin ne derece yeni itikatına bağlı oluşudur. Yahudilik’ten çıkan kişi örneğin bunu ailesine karşı gelmek için yapmışsa, yeni itikatına bağlılığı zayıfsa ve bu hareketi aleni olarak yapmamışsa, Talmudik prensiplerden biri olan “Bir Yahudi, günahkarsa bile Yahudi olarak kalır.” ilkesi doğrultusunda Şiva’ya uyulması sözkonusu olabilir. Ayrıca bir kişi, Yahudi dininden çıkmışlarsa dahi anne ve babasının ölümünün ardından Kadiş söyleyebilir.
Ölünün mezarından nakledilmesi, Yahudilik yasalarına aykırıdır. Bu, ancak örneğin Yahudi cemaatine ait olmayan bir mezarlıktaki mecburi bir geçici defin gibi zorunlu nedenlerden ötürü mümkün olabilir.
devam edecek...
Kaynakça: ‘Yahudilik Ansiklopedisi’,
