Hayatını Holokost’ta kaybetmiş ya da eserleri Naziler tarafından yasaklanmış ve bu nedenle unutulmuş birçok Yahudi besteci ve eseri yeniden gün yüzüne çıkıyor
Pavel Haas, Gideon Klein, Erwin Schulhoff ve Viktor Ullman adları zihninizde ne çağrıştırıyor? Ya Ferdinand Hiller, Ignaz Moscheles, Henry Herz, Giacomo Meyerbeer ve Karl Goldmark?
Bu isimler sizin için bir şey ifade etmese de, bestekâr bir piyanist olan Michael Wolpe için çok önemli…
Bu sanatçılardan Haas, Klein, Schulhoff ve Ullman hayatlarını Holokost’ta kaybettiler. Hiller, Moscheles, Herz, Meyerbeer ve Goldmark da eserlerinin çoğu Naziler tarafından yasaklanıp yakılan 19. yüzyıl bestecileri...
Kudüs Müzik ve Dans Akademisi’nin Beste ve Koro Şefliği Bölümü Başkanı olan Wolpe, bu sanatçıların bestelediği partisyonları ortaya çıkarıp miraslarını kurtarmaya kararlı. Wolpe, bu amaçla on seneden uzun bir süredir Almanya, İngiltere ve Amerika’daki pek çok kütüphane ve arşivi ziyaret edip, birçok özel koleksiyona ulaştı.
Wolpe’ın amacı yalnızca bu partisyonları bulmak değil, aynı zamanda bunları konserlerde çalarak bu kompozitörleri ve eserlerini tekrar canlandırmak. Bu durum, bazen yarım kalmış besteleri bitirme çabasını da gerektirse de Wople bundan hiç şikâyetçi değil.
Wolpe, “Orta ve Batı Avrupa’da 19. yüzyılda yalnızca Mendelssohn ve Brahms değil, pek çok Yahudi müzikle ilgileniyordu. Bu kişiler Nazilerin yürüttüğü antisemit politikalar yüzünden, unutuldular. Amacım onları araştırarak ortaya çıkartmak,” diyerek çabalarını özetliyor.
Dört sene evvel Almanya’nın Weimar şehrindeki Liszt Müzik Okulundan aldığı bir e-posta sayesinde Wolpe’un araştırmaları büyük bir ivme kazanmış. Wolpe, okulun müzik arşivlerinde, şehrin ünlü müzik festivalinde pek çok kez eserleri çalınan bu kompozitörlere ait eserlere rastlamış.
On senedir, Givat Haim’de yaz aylarında iki haftalık Yahudi müzik tarihi seminerleri veren Wolpe, burada tanıştığı kişilerden bu bestecilerin varlığını öğrenmiş. Yahudi olarak doğan fakat din değiştiren Romantik dönemin ünlü bestecileri Gustav Mahler ve Felix Mendelssohn’u bilen ama diğer 19. yüzyıl bestecilerini tanımayan Wolpe bu kişileri araştırmaya karar vermiş.
Çalışmalarında Wolpe’a Liszt Konservatuarı Görsel Sanatlar Bölümü Başkan Yardımcısı Elmar Fulda destek olmuş. Geçen sene en büyük başarıları Kaliforniya’da özel bir koleksiyonda buldukları Herz’e ait notalar olmuş. İki profesör Weimar Kudüs Yahudi Genç Filarmonik Orkestrasını kurmuşlar. 2011’de Kudüs ve Weimar akademilerinden 70 öğrenci Almanya ve İsrail’de orkestranın açılış konserlerinde çalmışlar. 2013 için de birlikte konser planları var.
Orkestra repertuarında Avrupa’da son dönemlerde yaşamış önemli Yahudi kompozitörlerin eserlerine yer veriyor. Bunlardan biri Wolpe’un 2007 senesinde orkestraya uyarladığı Ullman’ın 7. Piyano Sonata. Bir diğeri de Wolpe’un iki sene evvel Weimar arşivlerinde bulduğu Goldmark’ın A Minör Keman Konçertosu.
Fulda, Wolpe ile yaptıkları bu işbirliğinin bir adaletsizliği düzeltme fırsatı olduğunu söylüyor: “Bu sanatçılar 19. ve 20. yüzyıl müzik tarihinin önemli bir parçası. Bu sanatçıların eserleri olmadan müzik tarihi eksik kalır. Bu eserler kötü oldukları için yasaklanmadılar. Bizim görevimiz bunları dünyada geri kazandırmak.”
